Φέτος η Βενετία είχε άρωμα γυναίκας

Κάθε φορά που έχω την τύχη να παρακολουθήσω το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας υπάρχει μια ιδιαίτερη στιγμή, λίγο πριν ξεκινήσουν όλα. Κατεβαίνοντας κάτω από το Lido (το φράγμα στη βενετσιάνικη λιμνοθάλασσα όπου γίνεται το φεστιβάλ) με ένα νοικιασμένο ποδήλατο, τον υπέροχο καιρό, το ζεστό αεράκι και τους αιώνες θαλασσινής ιστορίας, νομίζω, ότι προφανώς, είμαι πιο ευτυχισμένος από οποιαδήποτε άλλη μέρα του χρόνου.

Ακόμη και σε μια κανονική χρονιά- και ποιος ξέρει αν θα έχουμε ποτέ ξανά μια κανονική χρόνια; – αυτό το φεστιβάλ είναι ένα σπάνιο προνόμιο.

Μια αισθητά αυξημένη, αλλά επικίνδυνη παρουσία των καραμπινιέροι , ένα περιοριστικό διαδικτυακό σύστημα κρατήσεων. Μοιάζει θαύμα το ότι είμαστε ξανά εδώ, μέσα σε όλη αυτή την ομορφιά και το λαμπερό φως, που έπρεπε να αγνοήσουμε εντελώς τις ημέρες που περάσαμε στο άσχημο σκοτάδι.

Όμως, φέτος, στο 78ο φεστιβάλ, από την αρχή, το σκοτάδι ήταν γεμάτο ζωή. Το άνοιγμα του Πέδρο Αλμοδόβαρ, “Parallel Mothers”, ήρθε σαν κομήτης, που έσκασε από την οθόνη με μια φλόγα απεριόριστου μελοδράματος τόσο τολμηρό που έβγαλε τη μάσκα από το πρόσωπό μου – αν και μην φοβάστε, αν αυτό είχε συμβεί, ένας από τους ταξιθέτες θα είχε έρθει από πάνω μου αμέσως. Η χρήση μάσκας ήταν ένα από τα πιο αυστηρά πρωτόκολλα. Οι παραβάτες “στοχοποιούνταν” αμέσως με έναν κόκκινο δείκτη λέιζερ και μάλλον θα ένιωθαν σα να ήταν στο στόχαστρο ενός ελεύθερου σκοπευτή.

Στο “Parallel Mothers” πρωταγωνιστεί η Penélope Cruz σε ένα φιλμ που άξιζε το βραβείο καλύτερης ηθοποιού που κέρδισε. Παίζει μια γυναίκα που δένεται με τη νεαρή, φοβισμένη συγκάτοικο της (Milena Smit) σε ένα μαιευτήριο και στη συνέχεια ανακαλύπτει ότι είναι πιο άρρηκτα συνδεδεμένες από όσο θα μπορούσε να φανταστεί. Είναι ακατάστατο και υπερβολικό, θυμίζει σαπουνόπερα με τις πολλές ανατροπές και αποκαλύψεις του, και είναι υπέροχο.

Παρόλο που είμαι από τους λίγους τυχερούς που έχουν παρακολουθήσει φεστιβάλ σε όλη την Ευρώπη λίγο-πολύ συνεχώς από τις Κάννες, είδα στο επεκτατικό, γενναιόδωρο όραμα του Αλμοδόβαρ κάτι που έλειπε από τα άλλα-μια κινηματογραφική εμπειρία που είναι βίαιη και ζέστη, που περιέχει περισσότερες διαστάσεις δύναμης από ό, τι επιτρέπουν οι νόμοι της φυσικής να μεταφερθούν σε μια επίπεδη εικόνα.

Δοξάζοντας την φανταστική, αστεία, γήινη παράσταση της Cruz- να σημειωθεί ότι μόνο ο Αλμοδόβαρ φαίνεται να βρίσκει μια ηθοποιό που συχνά τυπώνεται ως ένα ναζιάρικο αντικείμενο του σεξ – και το εκκεντρικό, αλάνθαστο στιλ του σκηνοθέτη, οι “Παράλληλες Μητέρες” ανυψωθήκαν για μένα και με έκαναν να σκέφτομαι: Αυτό, αυτό, αυτό. Το οποίο ήταν καλό, επειδή η ταινία του Aλμοδοβαρ εισήγαγε το θέμα της επίπονης μητρότητας, το οποίο έγινε ένα επαναλαμβανόμενο χαρακτηριστικό.

Στο υπέροχο σκηνοθετικό ντεμπούτο της Maggie Gyllenhaal, “The Lost Daughter”, βασισμένο σε μυθιστόρημα της Elena Ferrante, πρωταγωνιστεί η αναντικατάστατη Olivia Colman ως Leda, μια μεσήλικη μητέρα μεγάλων παιδιών, η οποία, όπως και ο χαρακτήρας της Cruz στο “Parallel Mothers”, βλέπει συνδέσεις μεταξύ της ζωής της και τη ζωή μιας νεότερης γυναίκας (Ντακότα Τζόνσον).

https://www.youtube.com/watch?v=5Cj0F91C9wQ

Με τη Leda να παίζεται σε μια παλαιότερη χρονική περίοδο από την Jessie Buckley, η τρομακτικά ολοκληρωμένη πρώτη ταινία της Gyllenhaal μας δίνει στην πραγματικότητα δύο περίπλοκες παραστάσεις του ίδιου χαρακτήρα και παρόλο που οι ηθοποιοί δεν μοιάζουν φυσικά μεταξύ τους, υπάρχει κάτι πολύ πειστικό στη συνέχεια των χειρονομιών και τη γλώσσα του σώματος που επιτυγχάνουν η Colman και η Buckley. Και δεν χρειάζεται να είσαι μητέρα – ή ακόμα και γυναίκα – για να συσχετιστείς με τις αντιφάσεις της Leda και να βρεις μια ανησυχητική αναγνώριση σε μια πονηρή ιστορία με επώδυνες – από κάποιες οπτικές γωνίες τερατώδεις εγωιστικές – αποφάσεις που προκαλούν αιώνια ενοχή, αλλά που δεν μπορείς ποτέ να μετανιώσεις αρκετά για αυτές.

Μιλώντας για αυτό, στο “Spencer”, η διχαστική, πολύ στιλιζαρισμένη εικόνα του Pablo Larraín για τις τρεις ημέρες στη ζωή της Diana, Πριγκίπισσας της Ουαλίας, λίγο πριν από τον επίσημο χωρισμό της από τον πρίγκιπα Κάρολο, μας χάρισε ένα άλλο αξέχαστο πορτρέτο γυναικείας σύγκρουσης και μια αξέχαστη εμπειρία από την ερμηνεία της Κρίστεν Στιούαρτ.

Η ακανθώδης σχέση της Stewart με τη διασημότητα παρέχει ένα συναρπαστικό στρώμα ερμηνείας σε αυτή την εξαιρετικά ακανόνιστη βιογραφική ταινία στην οποία, όπως έκανε και με την Jackie Kennedy στο «Jackie», ο Larraín σπάει σε ένα εκατομμύριο κομμάτια τις συμβάσεις του είδους που λάμπουν σαν τους καταπιεστικά πολυτελείς πολυελαίους του Sandringham House – την τοποθεσία της ταινίας, ένα μέρος τόσο απρόσμενα ανεπιθύμητο όσο το Overlook Hotel.

Το “Happening” της Audrey Diwan- μια συμμετοχή που επιλέχτηκε απροσδόκητα και ευχάριστα από την κριτική επιτροπή του Bong Joon Ho ως νικήτρια του Χρυσού Λιονταριού- είναι η συγκλονιστική αλλά ευαίσθητη ιστορία μιας νεαρής Γαλλίδας (μια εξαιρετική Anamaria Vartolomei) που αντιμετωπίζει το ταμπού μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης το 1963.

Φεστιβάλ Βενετίας: Ο Χρυσός Λέοντας στη γαλλική ταινία «L’ Evenement»

Η “Δύναμη του σκύλου” της Τζέιν Κάμπιον, που την έκανε να κερδίσει το Ασημένιο Λιοντάρι για την καλύτερη σκηνοθεσία, είναι φαινομενικά η ιστορία του Φιλ, Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, ενός χαρισματικού κτηνοτρόφου και εκφοβιστή μπερδεμένης σεξουαλικότητας. Αλλά επίσης, στρέφεται σε μια προβληματισμένη μητέρα, μια συγκρατημένη, άψογη Kirsten Dunst και την περίεργα αλληλεξαρτώμενη σχέση της με τον γιο της στον οποίο και έχει αφοσιωθεί (Kodi Smit McPhee).

Ακόμα και στο πιο φανερά επηρεασμένο είδος του διαγωνισμού, στο διασκεδαστικό, γραφικό-μυθιστόρημα της Ana Lily Amirpour “Mona Lisa and Blood Moon”, η Kate Hudson παίζει άγρια και επιτυχημένα ενάντια στον τύπο της ως κομπιναδόρα στριπτιζέζ, η οποία επίσης είναι ομολογουμένως μια «κακή μητέρα» στον γεμάτο αυτοπεποίθηση αλλά μοναχικό μικρό γιο της (ο αξιαγάπητος Έβαν Γουίτεν).

Υπήρχαν, φυσικά, ταινίες που επικεντρώνονταν στις εμπειρίες των ανδρών: κυρίως, για εκείνους που βλέπουν τη Βενετία ως έδαφος για τους υποψηφίους για Όσκαρ, το «Χέρι του Θεού» του Πάολο Σορεντίνο, μια ταινία για την οποία δεν χρειάζεται να νοιάζεσαι πολύ για να αναγνωρίσεις ως ένα είδος πολυτελούς, φτιαγμένου με αγάπη, αυτοβιογραφικού ταξιδιού νοσταλγίας που αναμφίβολα θα γίνει μια διεθνής επιτυχία.

Περισσότερο για το γούστο μου, ήταν η σίγουρα λιγότερο προσιτή, φοβερή «Αντανάκλαση» του Βαλεντίν Βασιανόβιτς, μια προκλητική-ιδιαίτερα στις σκηνές με όπλα που προειδοποιούν για τα βασανιστήρια – η ιστορία ενός Ουκρανού πατέρα που επέστρεψε από μια συνταρακτική θητεία κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του από τους εχθρούς.

Η απέραντη, ανομοιόμορφη αλλά συναρπαστική διαδικαστική διαφθορά και δημοσιογραφία του Φιλιππινέζου κινηματογραφιστή Erik Matti «On the Job: The Missing 8» και μια συναρπαστική, σιωπηλή προσφορά από τον Βενεζουελάνο νικητή του Χρυσού Λιονταριού Λορέντζο Βήγκας, “Το κουτί”, το οποίο περιγράφει λεπτομερώς την ξαφνική είσοδο ενός επιθετικού εφήβου στη βίαιη ενηλικίωση όταν προσκολλάται στον αδίστακτο ξένο που πιστεύει ότι είναι ο πατέρας του.

Ακόμα κι έτσι, όπως αποδεικνύεται από μια σειρά βραβείων, με τρεις γυναίκες σκηνοθέτριες (Diwan, Campion και Gyllenhaal) να παίρνουν μεγάλα βραβεία πίσω από την κάμερα είναι εντυπωσιακό το πόση βαρύτητα δόθηκε στις γυναίκες και στις ιστορίες γυναικών στη Βενετία.

*Μετάφραση του άρθρου των New York Times – Venice: Women’s Stories / Jessica Kiang