Γιατί αντιμετωπίζονται τα ΔΗΠΕΘΕ ως παραπαίδια;

Λέξεις: Καλλιόπη Ευαγγελίδου

Έγραψα κάποια στιγμή ένα κείμενο για τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ με τίτλο “Είναι κάποια παιδιά που δεν τα θέλει κανείς”.

Τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ ιδρύθηκαν από την Μελίνα Μερκούρη και σε κάθε ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ θα έπρεπε να υπάρχει μια φωτογραφία της. Γιατί είναι δικά της παιδιά και θα έπρεπε να είναι περήφανα να έχουν μάνα μια τέτοια Ελληνίδα. Μια γυναίκα που η ζωή της δεν της δημιούργησε καμία ανάγκη να στρέψει το βλέμμα στην πολιτιστικά ερημωμένη περιφέρεια του 80, ωστόσο το πάθος και η αγάπη για την πατρίδα την οδήγησαν να δει την Ελλάδα ως κράτος ενιαίο κι όχι ως πόλεις κράτη. Και ήξερε πως η πατρίδα θα προοδεύσει μόνο αν αποκτήσει κοινό βηματισμό. Και πίστευε ότι όπως σε κάθε πόλη υπάρχει και πρέπει να υπάρχει ένα Δημόσιο κι όχι Δημοτικό σχολείο έτσι θα έπρεπε να υπάρχει κι ένα Δημόσιο θέατρο που να επικοινωνεί από άκρη σε άκρη σε όλη την Ελλάδα τον σύγχρονο πολιτισμό χωρίς διακρίσεις. Κι έβαλε ένα φουρνέλο αυτό το πλάσμα το δαιμόνιο στις πόλεις που επιλέγησαν να πρωτολειτουργήσουν αυτοί οι σύνθετοι φορείς που για να δουλέψουν σωστά έχουν μια και βασική προϋπόθεση. Φιλοπατρία.

Είπε λοιπόν, φτιάξτε θέατρο και συνεργαστείτε για το κοινό καλό, Δήμοι, Περιφέρειες, Νομαρχίες, Υπουργεία, προκειμένου όλοι οι Έλληνες ακόμη και των πιο μικρών χωριών να χαίρονται το δημόσιο αγαθό του πολιτισμού. Ελάτε όλοι μαζί να βάλουμε πλάτη. Έκτοτε βάλαμε πολλά. Και βγάλαμε. Αλλά το όραμα της Μελίνας διοικητικά δεν το καταφέραμε. Ωστόσο, τόσο δυνατή ήταν η ευχή της που σήμερα σαράντα χρόνια μετά ακόμη αντέχουν, μας απασχολούν, μας “ζαλίζουν το κεφάλι”, κάνουν πολλούς στα υπουργεία να αγανακτούν και να λένε “ρε που μπλέξαμε με δαύτους” κι εγώ φαντάζομαι καμία φορά την Μελίνα να γελά, με αυτό το ξεχωριστό της γέλιο που συνδυάζει φινέτσα και ανατροπή και να λέει άντε να σας δω πως θα συνεννοηθείτε.

Τα ΔΗΠΕΘΕ σήμερα ήδη θα έπρεπε να είναι μικρά Κρατικά Θέατρα και θα έπρεπε να υπάρχει τουλάχιστον ένα σε κάθε Περιφέρεια της Ελλάδας. Θα έπρεπε στο Υπουργείο Πολιτισμού να υπάρχει τμήμα Περιφερειακού πολιτισμού, που θα επιβλέπει και θα ελέγχει την πορεία τους και το καλλιτεχνικό τους πρόγραμμα. Θα έπρεπε μέσα στο διοικητικό τους συμβούλιο να υπάρχει εκπροσώπηση όλων των φορέων που εμπλέκονται στην λειτουργία τους, του Δήμου που τα φιλοξενεί, της Περιφερειακής ενότητας στην οποία δραστηριοποιούνται, της Περιφέρειας που πρέπει να εξυπηρετήσουν, του Υπουργείου που τα εποπτεύει. Θα έπρεπε να θέτουν στόχους τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Θα έπρεπε να χρηματοδοτούνται τόσο από τους Δήμους, όχι μόνο αυτόν τον Δήμο που τα στεγάζει αλλά και τους περιφερειακούς για συγκεκριμένο έργο, είτε εκπαιδευτικό είτε καλλιτεχνικό, με συγκεκριμένες προγραμματικές συμβάσεις συνεργασίας. Θα έπρεπε να επιβάλλεται η μεταξύ τους συνεργασία. Θα έπρεπε να έχουν όλα συλλογική σύμβαση με το ΣΕΗ.

Θα έπρεπε να φροντίζουν για την επαγγελματική αποκατάσταση ενός πλειοψηφικού ποσοστού των επαγγελματιών καλλιτεχνών που διαβιούν μόνιμα σε έναν τόπο και δεν έχουν άλλο μέσο να βιοποριστούν αλλά και να δημιουργήσουν όπως γίνεται και στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη. Οι καλλιτεχνικοί διευθυντές θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι υπηρετούν σε έναν τόπο που πρέπει να υποστηρίξουν και να αναδείξουν και δεν μπορούν ελεύθερα να κάνουν ένα πρόγραμμα καλλιτεχνικό σαν να επρόκειτο για ιδιωτική τους επιχείρηση. Θα έπρεπε κάθε τόπος να αναδεικνύεται με τα τοπικά του χαρακτηριστικά κι όπως αυτά ερμηνεύονται μέσα στην σύγχρονη πραγματικότητα. Θα έπρεπε να έχουν αυτονόητα πανελλήνιο βήμα ώστε να προβάλλουν τις εργασίες τους και να κριθούν σε πανελλήνιο επίπεδο.

Το φεστιβάλ Αθηνών θα έπρεπε να έχει πρόγραμμα που θα φιλοξενεί κατά καιρούς και τις εργασίες της περιφέρειας. Θα έπρεπε να απαγορεύεται δια νόμου η αγορά παραστάσεων με δημόσιο χρήμα από σχήματα που δεν έχουν νόμιμα συμβόλαια ηθοποιών και καλλιτεχνικών συντελεστών. Θα μου πεις αυτό αφορά τα ΔΗΠΕΘΕ; Ναι. Τελεία. Θα έπρεπε οι ακριτικές περιοχές να έχουν συγκεκριμένα προγράμματα με επαγγελματίες, προώθησης του πολιτισμού στην παραμεθόριο. Θα έπρεπε οι καλλιτέχνες που το κοινό ξέρει και αγαπάει να ενθαρρύνονται από το κράτος να κάνουν παραστάσεις, σεμινάρια, στις απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας τον χειμώνα, όχι μόνο το καλοκαίρι. Θα έπρεπε οι μεγάλες κρατικές σκηνές να συνεργάζονται με τις κοντινές τους περιοχές, θα μπορούσαν οι απόφοιτοι των Δραματικών τους σχολών να κάνουν το “αγροτικό” τους στα Περιφερειακά θέατρα και τα μικρότερα θέατρα να καλύπτουν τα εκτός έδρας και την διαμονή ενώ η μισθοδοσία να καταβάλλεται από την μεγάλη σκηνή ώστε να μπορούν να ανέβουν τον χειμώνα πιο πολυπρόσωπες παραγωγές και με νέους ηθοποιούς που απουσιάζουν εντελώς στις περισσότερες περιπτώσεις από την περιφέρεια.

Αν έχει γίνει δουλειά τα προηγούμενα χρόνια; Μεγάλη και ουσιαστική. Όμως από την κρίση και μετά που το Υπουργείο οικονομικά αποχώρησε και μετά επέστρεψε κουτσουρεμένο οι Δήμοι λένε εμείς πληρώνουμε εμείς αποφασίζουμε. Σωστά. Αλλά αυτό δεν είναι δημόσιο, κρατικό. Είναι καθαρά, αποκλειστικά δημοτικό. Δεν είναι κακό το δημοτικό. Αλλά κάποια στιγμή να πούμε αυτός ο φορέας τι είναι; Γιατί σήμερα κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα. Κι ούτε υπάρχουν ποινές για αυτούς που παραβιάζουν χρόνια την προγραμματική. Κι ούτε αναζητήθηκαν αντίμετρα αφού λεφτά το κράτος δεν έχει αρκετά για τον πολιτισμό σε όλη την Ελλάδα ας δώσει προνόμια στους δήμους που από την ΚΑΠ τους διαθέτουν τα περισσότερα χρήματα

Ας ισχυροποιήσει το υπουργείο την παρουσία του. Ας ασχοληθεί τέλος πάντων σοβαρά. Είναι πρόβλημα του Υπουργείου Πολιτισμού τα ΔΗΠΕΘΕ. Όχι των Δήμων. Το υπουργείο άνοιξε τον διάλογο σαράντα σχεδόν χρόνια πριν, το υπουργείο πρέπει και να τον ορίσει. Προς το παρόν, σαράντα χρόνια τώρα, είμαστε στο “διαβάστηκε” και στο “τα λέμε”.

*Η Καλλιόπη Ευαγγελίδου είναι ηθοποιός 

Διαβάστε επίσης