Long Covid και παιδιά: Τι γνωρίζουμε έως σήμερα

Ενώ η covid-19 προκαλεί σχετικά ήπια ασθένεια στα περισσότερα παιδιά, υπάρχουν και εκείνα που ενώ ήταν υγιή πριν νοσήσουν, εμφανίζουν σημάδια μακροπρόθεσμων προβλημάτων που σχετίζονται με τον ιό.

Μήνες μετά, αφού είχαν αναρρώσει από τη νόσηση με κορονοϊό, παιδιά συνεχίζουν να παλεύουν με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων που δεν τα επιτρέπει να επιστρέψουν στην κανονική ζωή που είχαν.

Ο Danilo Buonsenso, παιδίατρος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Gemelli στη Ρώμη, αναφέρεται σε περιπτώσεις παιδιών που αντιμετώπιζαν πονοκεφάλους ή δυσκολεύονταν να συγκεντρωθούν μετά από λίγες ώρες.

Ο Buonsenso, όπως και άλλοι παιδίατροι, παρατήρησαν σε παιδιά με long covid, συμπτώματα όπως αϋπνία, πόνος στις αρθρώσεις, αναπνευστικά προβλήματα, δερματικά εξανθήματα, ταχυπαλμία.

Τα παιδιά δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να παραμεληθούν στις μελέτες για την long covid. Όπως και οι ενήλικες, έτσι και τα παιδιά που ήταν ασυμπτωματικά ή πέρασαν ήπια την λοίμωξη, μπορεί να εμφανίσουν προβλήματα που θα επιμείνουν για καιρό, σημειώνει ο Buonsenso.

Ωστόσο, τα παιδιά φαίνεται να είναι λιγότερο ευάλωτα στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του κορονοϊού, με τον κίνδυνο να μειώνεται, όσο μικρότερα είναι. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι τα μικρά παιδιά δεν έχουν τόσους υποδοχείς ACE2 – την κλειδαρότρυπα που στοχεύει ο ιός για να εισβάλει στα κύτταρά μας στη μύτη και την αναπνευστική οδό.

Όμως, η εμφάνιση της Όμικρον και της νέας υποπαραλλαγής της ΒΑ.2, έχει αυξήσει τον αριθμό των παιδιών που μολύνονται από τον ιό.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του CDC, τα ποσοστά εισαγωγής σε νοσοκομείο με περιστατικά Covid-19 μεταξύ παιδιών και εφήβων κάτω των 17 ετών αυξήθηκαν ραγδαία στα τέλη Δεκεμβρίου 2021 στις ΗΠΑ, όταν η Όμικρον βρισκόταν σε έξαρση. Ένα ποσοστό ιδιαίτερα αξιοσημείωτο μάλιστα, αφορούσε τα παιδιά ηλικίας 0-4 που δεν συμπεριλαμβάνονταν ακόμα στους εμβολιασμούς.

Ανάλογα τα ευρήματα και στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου τον Φεβρουάριο του 2022 παρατηρήθηκε αύξηση του ποσοστού των παιδιών που εισήχθη στο νοσοκομείο με covid-19, ιδιαίτερα εκείνα που ήταν κάτω από 1 έτος.

Ενώ η συντριπτική πλειονότητα των παιδιών αναρρώνει γρήγορα, οι ειδικοί εξακολουθούν να ανησυχούν για πρώτα σημάδια που δείχνουν ότι τα ποσοστά εμφάνισης long covid μπορεί να αυξάνονται.

Αυτό επιβεβαιώνει και ο Carlos Oliveira, παιδίατρος που διευθύνει το πρόγραμμα post covid στο Νοσοκομείο Παίδων Yale New Haven, στο Κονέκτικατ των ΗΠΑ.

«Στο νοσοκομείο μας, για παράδειγμα, ο αριθμός των παιδιών και των εφήβων που διαγνώστηκαν με συμπτώματα long covid τον Ιανουάριο, είναι ήδη πάνω από τρεις φορές υψηλότερος από αυτόν που είχαμε τους καλοκαιρινούς μήνες. Άλλες χώρες βλέπουν παρόμοιες τάσεις».

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις ηλικίες κάτω των 16 ετών, ο αριθμός των παιδιών με long covid αυξήθηκε από 49.000 τον Δεκέμβριο του 2021, σε 117.000 τον Ιανουάριο του 2022.

Συστήματα υγείας στο εξωτερικό ήδη έχουν αρχίσει να επενδύουν χρήματα σε μελέτες και ανθρώπινο δυναμικό, ώστε να μπει στο μικροσκόπιο η long covid σε παιδιά και εφήβους.

Ο αυξανόμενος κίνδυνος εμφάνισης της long covid σε παιδιά, αποτελεί και ένα επιχείρημα για τον εμβολιασμό τους κατά του κορονοϊού.

Μελέτες σε ενήλικες έχουν δείξει ότι ο εμβολιασμός μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων long covid. Ωστόσο, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Ισπανία, εμβολιάζουν παιδιά από 5-11 ετών, δεν έχει ακόμα ανάψει το πράσινο φως για εμβολιασμούς σε μικρότερες ηλικίες.

Επιστήμονες στο University College του Λονδίνου ανακάλυψαν πρόσφατα ότι τα συμπτώματα long covid σε παιδιά, τα επηρεάζουν σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά για διάστημα έως και 12 εβδομάδων από την αρχική νόσηση. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι μέσα από την επεξεργασία των δεδομένων θα καταφέρνουν να βγάλουν συμπεράσματα για τον τρόπο με τον οποίο ο κορονοϊός επηρεάζει τα παιδιά.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ερευνητές στο University College του Λονδίνου και στο σύστημα δημόσιας υγείας της χώρας, ανέλυσαν τις απαντήσεις που προέκυψαν από έρευνα σε νέους ηλικίας 11-17 ετών που βρέθηκαν θετικοί στην Covid μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου.

Ένα ποσοστό 2-14% των εφήβων, παρατηρήθηκε ότι εξακολουθούν να εμφανίζουν κόπωση, δύσπνοια, πονοκεφάλους, ακόμα και 15 εβδομάδες μετά το θετικό PCR τεστ τους.

Την ίδια περίοδο, το υπουργείο Υγείας του Ισραήλ δημοσίευσε μια έρευνα που δείχνει ότι το 11,2% των παιδιών ανέφεραν κάποια συμπτώματα long covid ως μέρος της ανάρρωσής τους και το 1,8-4,6% από αυτά συνέχισαν να εμφανίζουν συμπτώματα έξι μήνες αργότερα.

Άλλοι επιστήμονες, ωστόσο, επισημαίνουν ότι τα πράγματα είναι περίπλοκα γιατί περισσότερα από τα μισά παιδιά χωρίς covid-19 υπέφεραν επίσης από πονοκεφάλους, κόπωση, διαταραχές ύπνου και προβλήματα συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Γι’ αυτό και επιμένουν στην προσεκτική μελέτη των δεδομένων, ώστε να προσδιοριστεί ο πραγματικός κίνδυνος για long covid, στον απόηχο της επικράτησης της Όμικρον.

Από την πλευρά του πάντως ο Buonsenso, σημειώνει ότι ακόμα και 2% από τον συνολικό αριθμό των παιδιών που έχουν νοσήσει από covid, συνεχίσουν να εμφανίζουν συμπτώματα για μεγάλο διάστημα, θα είναι ένα τεράστιος αριθμός.

Το γιατί τα παιδιά εμφανίζουν long covid συμπτώματα, παραμένει ακόμα μυστήριο.

Πάντως, το ενδεχόμενο, παιδιά που νοσούν από covid να υποστούν βλάβη οργάνων, αναπνευστικά προβλήματα και άλλες μακροχρόνιες επιπλοκές, είναι εξαιρετικά σπάνιο.

Στο επίκεντρο των επιστημόνων μπαίνει και η πιθανή συσχέτιση των αλλεργιών που μπορούν να έχουν εμφανίσει στο παρελθόν τα παιδιά, με τα μακροχρόνια συμπτώματα covid.

«Διαπιστώσαμε ότι τα παιδιά με ιστορικό αλλεργιών είναι πιο επιρρεπή να αναπτύξουν μακροχρόνιο Covid. Αλλά το προσεγγίζουμε με ιδιαίτερη προσοχή, αφού θέλουμε πρώτα να έχουμε περισσότερα στοιχεία. Οι γονείς τείνουν να αναφέρουν υπερβολικά, αλλεργικές ασθένειες στα παιδιά τους, επομένως αυτό απαιτεί περισσότερες μελέτες» λέει ο Daniel Munblit, ειδικός παιδίατρος στο Πανεπιστήμιο Sechenov στη Μόσχα.

Όπως είναι φυσικό, οι γονείς ανησυχούν για τις επιπτώσεις της covid στα παιδιά. Ο Buonsenso, ωστόσο είναι καθησυχαστικός, ότι τα περισσότερα παιδιά αναρρώνουν γρήγορα, κάτι που σημαίνει ότι δεν θα έχουν κανέναν αντίκτυπο στο υπόλοιπο της ζωής τους.

Υπάρχουν, ωστόσο και περιπτώσεις παιδιών που μπορούν να ταλαιπωρούνται ακόμα και έξι μήνες μετά. Ειδικοί στο Schneider Children’s Medical Center του Ισραήλ ανέφεραν πρόσφατα περιπτώσεις παιδιών με μακροχρόνια covid που εμφανίζουν χρόνια προβλήματα όπως άσθμα και απώλεια ακοής και νήπια που η ανάπτυξή τους πάει πίσω, πηγαίνοντας από το περπάτημα πίσω στο μπουσούλημα λόγω μυϊκών πόνων.

«Υπάρχει ένα ποσοστό παιδιών που δεν έχουν αναρρώσει πλήρως. Δεν γνωρίζουμε εάν κάποιο από αυτά θα υποφέρουν από μακροπρόθεσμα προβλήματα, όπως συμβαίνει με την ιλαρά ή άλλες λοιμώξεις» σημειώνει ο Buonsenso.

Το National Institutes of Health ξεκίνησε μια έρευνα σε 1.000 παιδιά και νεαρούς ενήλικες που εντοπίστηκαν θετικοί στον κορονοϊό. Θα τους παρακολουθεί για τρία χρόνια για να διαπιστώσει τυχόν μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία τους και την ποιότητα ζωής τους.

Οι γιατροί διερευνούν επίσης εάν η χορήγηση εμβολίων κατά της covid-19 σε παιδιά που πάσχουν από μακρά covid μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων, όπως έχει παρατηρηθεί σε ενήλικες.

«Η ιδέα είναι ότι το εμβόλιο μπορεί να απομακρύνει εναπομείναντα τμήματα του ιού» λέει ο Oliveira. «Είχα πολλά παιδιά που παρουσίασαν μακροχρόνια συμπτώματα, αλλά δεν βελτιώθηκαν όλα. Αλλά στα περισσότερα παρατηρήθηκε πλήρης ή μερική υποχώρηση των συμπτωμάτων τους. Για παράδειγμα, υπήρχε ένα παιδί με έντονο κοιλιακό άλγος για μήνες και άλλα συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι ή πυρετός. Μετά το εμβόλιο σταμάτησε ο πόνος στην κοιλιά και ο πονοκέφαλος, αλλά όχι ο πυρετός. Ωστόσο, και δύο από τα τρία συμπτώματα που εξαφανίστηκαν, για μένα είναι νίκη».

Δεν αποκλείεται η έρευνα που θα γίνει για την long covid να οδηγήσει και σε απαντήσεις για μακροχρόνιες επιπτώσεις που οφείλονται σε άλλες λοιμώξεις της παιδικής ηλικίας και αν τελικά οφείλονται σε μια αδυναμία που υπάρχει στον γενετικό μας κώδικα.

Πολλοί γονείς στον κόσμο αρχίζουν να ανακουφίζονται που η long covid μπαίνει στο επίκεντρο ερευνών, αφού μέχρι πρότινος έλεγαν ότι τα συμπτώματα που εμφανίζουν τα παιδιά τους είναι ψυχολογικά και δεν οφείλονται στη νόσηση από τον κορονοϊό.

«Ξέρω ότι στα παιδιά είναι λιγότερο συχνό, αλλά νομίζω ότι είναι πολύ δύσκολο να κλείσεις τα μάτια σου μπροστά σε τόσους πολλούς ασθενείς που το αναφέρουν» λέει ο Buonsenso και συμπληρώνει: «Αυτό είναι μια πρόκληση για τα συστήματα υγείας καθώς έχουν να κάνουν με ασθενείς που προσπαθούν να επανέλθουν στην κανονικότητα της ζωής τους».

ΠΗΓΗ: BBC