Μιλήσαμε με τον άνθρωπο που βλέπει τον κόσμο “με άλλα μάτια”

Στη ζωή μου υπάρχουν άνθρωποι που χωρίς καν να τους γνωρίζω, τους χρωστάω ένα ευχαριστώ. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι και η Σοφία Κουρτίδου. Πάνε αρκετοί μήνες που είδα ένα video της στο YouTube, στο οποίο μας σύστησε έναν άνθρωπο που επίσης δεν ήξερα, τον Βαγγέλη. Ένας πραγματικά αξιόλογος άνθρωπος – όπως συνειδητοποίησα και στη συνέχεια- ο οποίος γεννήθηκε με οπτική αναπηρία. Κλείσε για λίγο τα μάτια σου και πες μου τι βλέπεις; Αν ακούσεις τον Βαγγέλη που δεν έχει δει ποτέ να περιγράφει την καθημερινότητα του, ίσως να δεις και εσύ τη ζωή με άλλα μάτια.

Ο Βαγγέλης Αυγουλάς έχει γεννηθεί τυφλός. Εδώ και 33 χρόνια προσπαθεί να ξεπεράσει τα εμπόδια που του έχει φέρει η οπτική αναπηρία και καθημερινά απαιτείται πολύ παραπάνω δύναμη/προσπάθεια από τον ίδιο για τα αυτονόητα. Πρέπει να πληρώσει τα πρόσθετα έξοδα μετακίνησης, την πρόσθετη γραμματειακή υποστήριξη, που χρειάζεται γιατί, όπως και ο ίδιος επισημαίνει, κινείται σ’ έναν κόσμο για βλέποντες. Από το να συμπληρώσει μία απλή αίτηση μέχρι το να διαβάσει μία τοιχοκολλημένη ανακοίνωση σε μία υπηρεσία η οποία θα τον αποκλείει από το να ενημερωθεί έγκυρα.

«Όλοι γνωρίζουμε ότι ο παραδοσιακός τρόπος γραφής και ανάγνωσης των τυφλών είναι η ανάγλυφη μορφή Braille. Παρ’ όλα αυτά δεν την συναντάμε ούτε στις τιμές και στις ημερομηνίες λήξης των προϊόντων ούτε στα συστατικά ούτε στις παρενέργειες των φαρμάκων, όπου αναγράφεται ανάγλυφα μόνο το όνομα και η ποσότητα. Λείπουν χρήσιμες πληροφορίες και έτσι υπάρχει μία αυξημένη επικινδυνότητα.

Ακόμα τα άτομα με προβλήματα όρασης είμαστε εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες. Έχουμε ένα πρόγραμμα ανάγνωσης που ότι δείχνει η οθόνη το ακούμε είτε στα κινητά μας είτε στον υπολογιστή μας φωνητικά. Επομένως θα μπορούσαν πολλές πληροφορίες μέσω ενός QR code να το σκανάρουμε και να ενημερωνόμαστε φωνητικά. Γιατί ο κόσμος στις επαγγελματικές του κάρτες ή σ’ ένα διαφημιστικό φυλλάδιο δεν βάζει το QR έτσι ώστε να έχουμε και εμείς πρόσβαση; Ακόμα ενώ είναι υποχρεωτικό εδώ και κάποια χρόνια οι καφετέριες και τα εστιατόρια να έχουν καταλόγους στην γραφή των τυφλών, δεν το έχουν εφαρμόσει όλοι. Έτσι δεν μπορώ και εγώ ισότιμα να πάω και να ξέρω τις επιλογές που έχω, πόσο κοστίζουν και τι μπορώ να διαλέξω για να παραγγείλω σ’ ένα κατάστημα εστίασης»

Μιλώντας για το πως αντιμετωπίζει η κοινωνία έναν άνθρωπο με αναπηρία, ο κ. Αυγουλάς εξηγεί:

«Ακόμα υπάρχουν στερεότυπα, τα οποία αναπαράγει η κοινωνία. Όταν κάποιος συναντά ένα ανάπηρο άτομο, το πρώτο πράγμα που του έρχεται στο νου είναι το τι δεν μπορεί να κάνει αυτός ο άνθρωπος εξαιτίας της αναπηρίας, ενώ αν υπήρχε η εξοικείωση θα είχαμε την αντίθετη σκέψη γιατί θα είχαμε την αντίθεση εικόνα, το τι μπορεί να κάνει παρά την όποια βλάβη.

Τα στερεότυπα αυτά αναπαράγονται ακόμα στο ότι χρησιμοποιούνται μειωτικοί χαρακτηρισμοί βγαλμένοι μέσα από τη ζωή των αναπήρων, όπως για παράδειγμα αν τσακωθούμε στο δρόμο θα πούμε “στραβός είσαι, δεν βλέπεις που πας;” ή “κουφός είσαι, δεν ακούς τι σου λέω τόση ώρα;”. Ακόμα και στον πολιτικό δημόσιο λόγο μιλάνε για αυτιστικά κόμματα καμιά φορά. Έτσι λοιπόν χρησιμοποιείται μία κατάσταση ζωής που είναι η αναπηρία σαν μειωτικός χαρακτηρισμός και αυτό δεν παράγει καθόλου παιδεία και κοινωνική μόρφωση»

Γι’ αυτό όπως μας περιγράφει «στο “Με άλλα μάτια”, στον Μη Κερδοσκοπικό Φορέα έχουμε άδεια από το υπουργείο Παιδείας και εδώ και αρκετά χρόνια υλοποιούμε αφιλοκερδώς ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα στα σχολεία, στο οποίο ανάπηροι ομιλητές συναντάνε παιδιά που δεν έχουν κάποια αναπηρία. Κάνουν έναν ελεύθερο διάλογο, από κοντά βιωματικά, διαδραστικά αλλά και εξ΄ αποστάσεως. Τα παιδιά ρωτούν ελεύθερα οτιδήποτε τους φαίνεται περίεργο και ξένο, απαντάμε σε όλες τις ερωτήσεις, έρχονται σε επαφή είτε από κοντά είτε μέσω διαδραστικών βίντεο με το λευκό μπαστούνι των τυφλών, με τα ανάγλυφα γράμματα μας, με το σκύλο-οδηγητή και έτσι τελειώνοντας αυτή την παρέμβαση έχουμε επενδύσει στους ενεργούς πολίτες που αύριο θα πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους και θα τα φτιάξουν σίγουρα καλύτερα»

Ακόμα το  «Με άλλα μάτια» δίνει θέσεις εργασίας κατά προτεραιότητα σε ανάπηρα άτομα – ιδιαίτερα στα άτομα με οπτική, κινητική και ακουστική βλάβη. 

Ο Βαγγέλης Αυγουλάς πρόσφατα εκλέχθηκε στο ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και έγινε ο πρώτος δικηγόρος με αναπηρία που «κατακτάει» τέτοια θέση. 

«Στο μεγαλύτερο επιστημονικό σωματείο της χώρας που είναι το ΔΣΑ πλέον θα έχω την ευκαιρία στο νέο ΔΣ να βάζω στο τραπέζι πιο ενεργά κάποια θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως η περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός των ανάπηρων ατόμων. Νομίζω έπρεπε η νομική επιστήμη να έχει κινηθεί πολύ πιο ενεργά σ’ αυτό το κομμάτι όχι μόνο στο κομμάτι των δικηγόρων, αλλά εγώ θα ήθελα μία παραπάνω εξωστρέφεια των ΔΣ της χώρας να παίρνουν θέση, να συμπαρίστανται και να διεκδικούν στο πλευρό των ανάπηρων ατόμων.

Είναι μία ευκαιρία πέραν των θεμάτων για προσβασιμότητα των αναπήρων στα δικαστήρια, στις δικαστικές διαδικασίες και τις υπηρεσίες δικαιοσύνης. Έχω ήδη συζητήσει και θα υλοποιηθούν συγκεκριμένες ρεαλιστικές προτάσεις που θα προσπαθήσουν να βελτιώσουν την καθημερινότητα»

Ακόμα όπως δηλώνει πρέπει να ανοίξει ένα θέμα έτσι ώστε να εντοπιστούν και να προστατευτούν άνθρωποι που λόγω πολλαπλής ταυτότητας, υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις. Υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ ανάπηρα άτομα που δεν μπορούν να βρουν τον χώρο τους γιατί η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα του κατατάσσει στους αναπήρους και το αναπηρικό κίνημα τους κατατάσσει στους ΛΟΑΤΚΙ.

«Όλα αυτά πρέπει να τα δούμε σιγά σιγά, να γίνουμε η φωνή των αδύναμων, όπως επίσης πρέπει να ανοίξει και ένα θέμα για την καθημερινότητα όσων διαβούν στα ιδρύματα και δεν έχουν φωνή να ακουστούν. Πρέπει να κινητοποιηθούμε και είναι στις δικές μου προτεραιότητες»

Για το μέλλον ο Βαγγέλης εύχεται οι παρεμβάσεις για την εξοικείωση των μαθητών να θεσμοθετηθούν οργανωμένα σαν σχολικό μάθημα.

«Να γίνουμε ακόμα παραπάνω οι ανάπηροι ομιλητές που θα ερχόμαστε σε επαφή με τα παιδιά. Είναι ένα πρόγραμμα που υλοποιούμε με δικά μας εξόδα. Έχω πολλές προσκλήσεις από όλη την Ελλάδα, που δυστυχώς δεν μπορώ να ανταποκριθώ γιατί αυτό απαιτεί δικό μου χρόνο. Μακάρι το κράτος να το δει οργανωμένα όλο αυτό και να γεμίσουν τα σχολεία Παραολυμπιονίκες και ανάπηρους επιστήμονες και γενικά θετικά πρότυπα και να έχουμε ένα οργανωμένο κοινωνικό μάθημα – επιτέλους»

Λίγα λόγια για τον Βαγγέλη

Ο Βαγγέλης Αυγουλάς γεννήθηκε το 1988 , μεγάλωσε και ζει στο Ίλιον και κατάγεται από τα Χανιά της Κρήτης. Ξεκίνησε την εκπαίδευση του από το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών στην Καλλιθέα (ΚΕΑΤ). Τελείωσε το Δημοτικό στο 35ο Σχολείο Πειραιά, συμμετέχοντας στο Πρότυπο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Ήλιος» (ένταξη τυφλών μαθητών σε κοινή σχολική τάξη).  Στο 11ο Γυμνάσιο Ιλίου διακρίθηκε ως παραστάτης, ενώ ήταν σημαιοφόρος και τις δύο φορές το σχολικό έτος 2005-2006 ως μαθητής του 6ου Ενιαίου Λυκείου Ιλίου, απ’ όπου πήρε και το Απολυτήριο του με βαθμό «Άριστα 20». Εισήχθη από τους πρώτους στη Νομική Σχολή Αθηνών όπου διακρίθηκε με βραβείο επιδόσεων από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (2007)  και αποφοίτησε με βαθμό πτυχίου 8,4.

Δικηγόρος πλέον σήμερα, με μεταπτυχιακά μαθήματα στο Αστικό Δίκαιο διατηρεί το δικό του γραφείο έχοντας επιλέξει τη μαχόμενη δικηγορία, ενώ διατελεί Επιστημονικός Συνεργάτης για θέματα Κοινωνικής Πολιτικής του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρα, Τακτικός Εκπρόσωπος στην Ελλάδα της Διεθνούς Οργάνωσης VIEWS για νέους με προβλήματα όρασης, Αντιπρόεδρος της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Career Sign» (Social Impact Award 2017) η οποία δραστηριοποιείται στη συμβουλευτική σταδιοδρομίας και στον επαγγελματικό προσανατολισμό των ΑμεΑ, ενώ είναι Ιδρυτικό Μέλος του Ελληνικού Συλλόγου Υποτρόφων Προγραμμάτων του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ (HELLENIC U.S. ALUMNI).

Επί δέκα έτη υπηρέτησε από διάφορες αιρετές θέσεις τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Τυφλών, ενώ τον Ιούνιο του 2018 ίδρυσε την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Με Άλλα Μάτια», με στόχο την παροχή υπηρεσιών κοινωνικής μέριμνας, τη λειτουργία της μοναδικής στην Ελλάδα προσβάσιμης διαδικτυακής πύλης ενημέρωσης www.meallamatia.gr, τη διαδραστική εκπαίδευση και εξοικείωση των εταιρειών και των στελεχών τους με τις έννοιες της Συμπερίληψης και της Προσβασιμότητας, καθώς  και την ανάπτυξη δράσεων πανελλαδικά για την εξοικείωση του κοινού με την αναπηρία, όπως το πρωτότυπο και βιωματικό «Δείπνο στο Σκοτάδι», στα πρότυπα των Ευρωπαϊκών «Dinners in the dark».

Από τον Μάρτιο του 2017 έως και τον Σεπτέμβριο του 2020, διετέλεσε Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου  «Οίκος Ναύτου», φορέας υπεύθυνος για την ασφάλιση και τις κοινωνικές παροχές των ναυτικών συνταξιούχων ή και εν ενεργεία, και των οικογενειών τους.

Τον Ιούλιο του 2019 αναλαμβάνει Σύμβουλος Προσβασιμότητας στο ReGeneration, το μεγαλύτερο πανελλαδικά πρόγραμμα εκπαίδευσης και απασχόλησης, ώστε να δίνεται πλέον η δυνατότητα και σε νέους πτυχιούχους με αναπηρία να κάνουν ισότιμα τα πρώτα τους βήματα στην αγορά εργασίας.

Από τις 11.03.2016 έως και τις 29.10.2019 ήταν  μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ), ενώ τα τελευταία χρόνια είναι συνεργάτης στην υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Συνδέσμου Κοινωνικής Ευθύνης Παιδιών Νέων (ΣΚΕΠ), πραγματοποιώντας εκατοντάδες αδειοδοτημένες από το Υπουργείο Παιδείας ομιλίες σε σχολεία πανελλαδικά.

Επίσης, έχει υπάρξει Νομικός Σύμβουλος σε διάφορα Σωματεία Εργαζομένων και στην Ομοσπονδία Τρίτεκνων Οικογενειών (ΟΠΟΤΤΕ), ενώ από το Φεβρουάριο του 2015 εργάστηκε ως Επιστημονικός Συνεργάτης του Υπουργού Υγείας κ. Παναγιώτη Κουρουμπλή, έως και την εξαγγελία των εκλογών της 20ης Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους. Παρέμεινε στην ίδια θέση και στην υπηρεσιακή Κυβέρνηση της Πρωθυπουργού κας Θάνου. Επιπλέον, από το Σεπτέμβριο του 2015 έως το Νοέμβριο του 2016, εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Παναγιώτη Κουρουμπλή, έχοντας ως νομικός σύμβουλος, σημαντικούς τομείς κοινωνικής πολιτικής και νομοθέτησης στην αρμοδιότητα του.

Παράλληλα διατελεί Σύμβουλος Προσβασιμότητας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), Μέλος του Δ.Σ. του Αθλητικού Νομαρχιακού Σωματείου ΑμεΑ «Τυρταίος» έχοντας διατελέσει και πρόεδρος αυτού, ενώ από τον Ιανουάριο του 2015 έχει οριστεί μέλος της Επιτροπής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος με απόφαση του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ.

Μιλά Αγγλικά και Γαλλικά, μετρά πάνω από 2.000 δημοσιεύσεις σε έντυπα και διαδικτυακά Μέσα Ενημέρωσης στην Ελλάδα και το εξωτερικό αρθρογραφώντας κατά καιρούς για διάφορα εκπαιδευτικά, πολιτικά, κοινωνικά και άλλα θέματα, ενώ είναι και ένας από τους συγγραφείς του πρώτου Ομαδικού Διαδικτυακού Μυθιστορήματος στην Ελλάδα με τον τίτλο “Δώδεκα”.

Για 10 έτη είχε διατελέσει Πάρεδρο Μέλος της Επιτροπής Προσβασιμότητας Φοιτητών με Αναπηρία του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τα έτη 2013 και 2014 ήταν ραδιοφωνικός παραγωγός και διευθυντικό στέλεχος του Διαδικτυακού Ραδιοφώνου www.thisisradio.gr.

Από το 2012 έως το 2019 εκλεγόταν μέλος του Γενικού Συμβουλίου της Εθνικής Ομοσπονδίας Τυφλών, ενώ τα έτη 2013 και 2014 διετέλεσε Αναπληρωτής Οργανωτικός Γραμματέας της Ομοσπονδίας.

Το 2010, εξελέγη Δημοτικός Σύμβουλος Ιλίου με τον Δήμαρχο της πόλης Νίκο Ζενέτο και τα έτη 2011-2014 διετέλεσε Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής, Διά Βίου Μάθησης, Διαφάνειας και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.  Ήταν ο νεότερος Αντιδήμαρχος στην Ελλάδα και ο μόνος με αναπηρία σε αυτή τη θέση πανελλαδικά. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές τον Μάιο του 2019 επανεξελέγη Δημοτικός Σύμβουλος στο Ίλιον για τρίτη συνεχή θητεία, ενώ παραιτήθηκε τον Ιούνιο του 2021, επιλέγοντας να δώσει διακομματικό χαρακτήρα στη νέα του θέση, κοντά στον Μητροπολίτη Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως.

Από το Σεπτέμβριο του 2014 έως τον Ιούνιο του 2015 διετέλεσε Πρόεδρος του Διαδημοτικού Κέντρου Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας «Φαέθων», ενώ από το Σεπτέμβρη του 2014 έχει οριστεί με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ιλίου εκπρόσωπος του Δήμου στα σχολικά συμβούλια του Ειδικού Δημοτικού και του Ειδικού Γυμνασίου και Λυκείου Ιλίου.

Για το κοινωνικό του έργο έχει βραβευτεί από πολλούς φορείς, συλλόγους και οργανώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.