Η νταντά στην παραλία και το αναιδές χρήμα

Παρατηρούσα σε μια παραλία της Χαλκιδικής αυτό το Σαββατοκύριακο μια γυναίκα. Ρωσίδα, γύρω στα εξήντα πέντε, καλοστεκούμενη, με έναν παλιομοδίτικο κότσο στα μαλλιά, σα φιγούρα των Ρώσων κλασικών συγγραφέων.

Ένα αυστηρό παραστατικό, λιγοστές εκφράσεις, κορμοστασιά στητή. Μου έφερε στο νου τις κυρίες που ήταν υπεύθυνες στους ορόφους του ξενοδοχείου που έμεινα στην πρώτη μου επίσκεψη στη Μόσχα, το καλοκαίρι του 1993, πάνω στις αλλεπάλληλες αλλαγές των καθεστώτων, τότε που στους δρόμους χιλιάδες άνθρωποι πουλούσαν ότι είχαν και δεν είχαν για να φάνε κάτι έξω από σταθμούς του μετρό.

Εκείνες αγέρωχες σε μια γωνία του ορόφου, του παλιού τεράστιου μεγαθηρίου της πρώην πια Σοβιετικής Ένωσης, διάβαζαν υπομονετικά ένα βιβλίο και που και που απαντούσαν σε ένα καμπανάκι που τις καλούσε να σπεύσουν σε ένα δωμάτιο.

Τις ίδιες ακριβώς κυρίες παρατήρησα αργότερα στο σπουδαίο μουσείο της Αγίας Πετρούπολης, το Ερμιτάζ, έξω από κάθε μεγάλη αίθουσα, σε μια καρέκλα να επιβλέπουν τις αίθουσες των εκθέσεων.

Η κυρία του Σαββατοκύριακου πρόσεχε τα παιδιά δύο νεαρών ζευγαριών που είχαν έρθει διακοπές πολυτελείας στην Ελλάδα. Έφτανε πρώτη το πρωί στην ακτή, αφού έκανε ένα  δρομολόγιο προετοιμασίας με τα φουσκωτά και τις δεκάδες τσάντες παραμάσχαλα, να προετοιμάσει τις σεζ λονκ. Έφευγε για λίγο και επέστρεφε ξανά με 4 παιδιά, την ευθύνη των οποίων είχε για την υπόλοιπη ημέρα, αφού προφανώς προηγουμένως τα είχε ταϊσει και προετοιμάσει.

Οι γονείς, νεαροί Ρώσοι μεγάλης οικονομικής επιφάνειας εμφανιζόταν αγουροξυπνημένοι λίγο πριν το μεσημέρι. Παρήγγειλαν την πρώτη σαμπάνια και για τις επόμενες ώρες απολάμβαναν τις περιποιήσεις του προσωπικού κάτω από την ομπρέλα, ξοδεύοντας με τη λογική της επίδειξης χρήμα με το κιλό.

Την ίδια ώρα και με 36 βαθμούς ακατέβατους, η γυναίκα είχε την ευθύνη να προσέχει τα παιδιά στη θάλασσα, να ταΐζει και να κοιμίζει το μωρό, να τακτοποιεί τα παιχνίδια και τα αντικείμενα, ακόμα και να μαζεύει από την άμμο τα ποτήρια που οι μεγαλύτεροι και ελαφρώς ζαλισμένοι από την ευφορία του αφρώδους οίνου παρατούσαν.

Η σκηνή συνεχίστηκε μέχρι πολύ αργά το απομεσήμερο που πλέον τα παιδιά μπαϊλντισμένα ακολούθησαν την νταντά στο δωμάτιο. Σε όλη τη διάρκεια αυτών των δυο ημερών η γυναίκα ήπιε λίγο νερό από ένα μπουκαλάκι και έβρεχε που και που με τα χέρια το σώμα της.

Από τα καλούδια που έφερναν οι σερβιτόροι με τις παραγγελίες των ζευγαριών δεν της προσφέρθηκε τίποτε, ενώ δεν σηκώθηκε και κανείς, μεγάλος ή μικρός για να καθίσει δέκα λεπτά η γυναίκα στη σκιά.

Η γυναίκα στην παραλία μεγάλωσε στην ίδια χώρα με τους γονείς των δυο νεαρών ζευγαριών, η δική της μοίρα όμως μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού δεν άλλαξε δραματικά. Σε αντίθεση με τα ζευγάρια που υπηρετεί, όπου το χρώμα του χρήματος καλλιέργησε την νεόπλουτη συμπεριφορά της αναίδειας και της αίσθησης ανωτερότητας, της ηχηρής επίδειξης του πλούτου, που τόσο πολύ εξοργίζει.