Όταν οι φυλές σμίγουν – Όταν νικούν τον ρατσισμό

Προς τη δυσαρέσκεια των καλοντυμένων επιβατών στο νυχτερινό λεωφορείο από το Κάμντεν, στο Λονδίνο, πήδηξε σε αυτό ένας Ινδικής καταγωγής εργάτης. Ο εργάτης μύριζε έντονα (και άσχημα) κάρυ, ενώ ήταν βέβαιο από τη στολή του που δεν πρόλαβε να αλλάξει ότι εργάζονταν σε κάποιο από τα πολλά fast food ινδικά εστιατόρια της περιοχής.

Τίποτα όμως δεν συγκρίνονταν σε δυσαρέσκεια, από τις προσεγμένες κυρίες που έπαιρναν τη γραμμή 4 του μετρό, και αναγκάζονταν να διασχίσουν τις καλές γειτονιές του Quartier Latin μαζί με ορισμένους ιδρωμένους αφρογάλλους και Μαγκρεμπίνους που κατευθύνονταν προς το προάστιο της Montrouge, και ακόμα πιο νότια προς τις κακόφημες γειτονιές των Παρισίων. Ενώ άλλοτε κατευθύνονταν και βόρεια, εκεί που ο Adama Traore, με καταγωγή από το Μάλι, την ημέρα που γινόταν 24, στο 2016, δολοφονούνταν από αστυνομικούς. Φέρνοντας την Γαλλική κοινωνία αντιμέτωπη με μία πρωτοφανή σε έκταση εξέγερση με αιτήματα ενάντια στο ρατσισμό, τον κοινωνικό αποκλεισμό, την υποβάθμιση των γειτονιών έξω από το τουριστικό και ακριβό Παρίσι, την αποδόμηση της αστυνομίας.

Αυτή εν πολλοίς είναι η συνθήκη για τους αλλοεθνείς σε πληθυσμούς με αποικιακό παρελθόν που αναπτύσσουν ψύχωση με την ομοιομορφία και την καθαρότητα. Την καταγράφει ο Juan Mayorga στα «Νυχτόβια Ζώα» του όταν προσπαθεί να αποτυπώσει για το θέατρο τη συνθήκη του «χωρίς χαρτιά» –

Ο γείτονας σε απειλεί ότι θα σε καταδώσει στην αστυνομία και για να μη το κάνει σε αναγκάζει να ζεις για πάντα στο σκοτάδι κάνοντας τα πιο εξευτελιστικά θελήματα για αυτόν και όλες τις «χάρες». Μόνο που δεν ξέρουμε ποιανού το σκοτάδι, το κενό το ψυχικό είναι πιο σκοτεινό. Του θύματος ή του θύτη που χρειάζεται έναν άνθρωπο να μισήσει και να κυριαρχήσει πάνω του για να νιώσει κανονικός…

Στις 21 Ιούλη, εν έτη 2021, ξημερώσαμε με δύο πολύ σημαντικές διακρίσεις στον Ελληνικό αθλητισμό, και ας επιβεβαιώνουν καλύτερα τις προσπάθειες των ίδιων των αθλητών και κάποιων τολμηρών προπονητών τους, παρά την καλή οργάνωση και τις υποδομές του κράτους που ονομάζουμε Ελληνικό.

Ο Γιάννης και ο Θανάσης Αντεντονκούμπο, με καταγωγή από τη Νιγηρία, κατέκτησαν τον πρώτο τίτλο τους στο NBA, στα χνάρια του αδερφού τους Κώστα που το κατέκτησε πέρσι. Η Ελίνα Τζένγκο, με καταγωγή από την Αλβανία, επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά γιατί αποτελεί ένα από τα πιο ανερχόμενα ονόματα στον κλασικό αθλητισμό, κατακτώντας το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα για ηλικίες κάτω των 20 στο ακόντιο, κάνοντας ακόμα ένα ρεκόρ. Κανένας τους δεν θα χρειαστεί να μπει ξανά στο «λεωφορείο», όχι τουλάχιστον με τον τρόπο που «μπαίνουν» τα υπόλοιπα παιδιά που είχαν την ατυχία να γεννηθούν με αυτά τα χαρακτηριστικά και αυτά τα ονόματα και να κάνουν προσωρινές επισφαλείς δουλειές με σωματικό κάματο.

Στο χαρτί του απολυτηρίου που δόθηκε στο Γιάννη – ένας μέτριος (=όχι άριστος) μαθητής μόλις πάνω από τη βάση – που ο ξένος τύπος για την ευρύτητα και την ταπεινότητα των απαντήσεων του τον χαρακτήρισε «Έλληνα φιλόσοφο», έγραφε στο σημείο της υπηκοότητας «Αλλοδαπός».

Οι γονείς του και ο ίδιος, είναι γνωστό, πουλούσαν CD για να επιβιώσουν. Ίσως για αυτό να ήταν από τους πρώτους, μαζί με το Θανάση, που πρωτοστάτησαν πέρσι στην απεργία των παιχτών του NBA ενάντια στην αστυνομική βία με αφορμή τη δολοφονία του George Floyd, και τόσων άλλων πριν και μετά, του Adama συμπεριλαμβανομένου.

Τα κατορθώματα των αδερφών μέσα και έξω από τα παρκέ τα έχουν υμνήσει άλλοι και περισσότερο ειδικοί. Εμείς, μερικοί, ξαγρυπνήσαμε από την αγάπη προς το άθλημα για να δούμε έκθαμβοι ένα παιδί από τα Σεπόλια στη πιο μεγάλη στιγμή του αθλήματος να υπερβαίνει τα πάντα, να σουτάρει μέχρι και τις βολές που συνήθως χάνει σε τρομαχτικά ποσοστά ευστοχίας, και να σηκώνει έναν τίτλο που υποτίθεται συμβολίζει το αν ένας παίχτης θα γίνει ο καλύτερος όλων των εποχών ή όχι. Ενώ για εμάς είναι ήδη ο Γιάννης μας, ότι και αν συμβεί μετά.

Και να φωνάζει στα Ελληνικά στον αδερφό του στη μέση του γηπέδου στη μέση της απονομής «Έλα εδώ bro, έλα στο γήπεδο». Όπως όταν βλέπεις έναν «Αλλοδαπό» σουπερσταρ το 2021, να μιλάει σαν φιλόσοφος αρχαίος, να ντρέπεται να πει δυο αγγλικά όπως οι περισσότεροι που πήγαμε κάποτε στο εξωτερικό, να λέει αυτά τα «εεε» και τα «ρρρ» όπως τα λέγαμε 10 χρόνια στα φροντιστήρια στην μάταιη κατά τα άλλα προσπάθεια να αποκτήσουμε μία προφορά για να μην μας κοιτάνε περίεργα όταν μεταναστεύσαμε και εμείς οι ξένοι στην πιο πλούσια Ευρώπη.

Στην Αμερική πάντως, που ακόμα και τον αέρα τον κοπανιστό μπορεί να μετατρέψει σε χρήμα η βιομηχανία του θεάματος, η ιστορία του Γιάννη είναι συγκινητική όχι επειδή είναι σπάνια. Έχει και άλλους φτωχούς αθλητές που τα κατάφεραν από την απόλυτη αφάνεια ενάντια σε όλα τα προγνωστικά, με περίεργες προφορές. Είναι αυτή η μίξη με την Ελλάδα και με ότι αυτή συμβολίζει που μετατρέπει την ταπεινή του καταγωγή σε εξωτική και άρα πιο ενδιαφέρουσα, μαζί φυσικά με το μεγαλείο του ως παίχτη και ως ανθρώπου.

Στην Ελλάδα όμως γνωρίζουμε το δρόμο που έπρεπε να διανύσει τελικά αυτό το παιδί, αφού πολλά δεν συμβολίζουν το ανοιχτό πνεύμα της Ελλάδας που βλέπουν οι ΗΠΑ.

Ότι σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, που και εκεί υπάρχουν δυσκολίες, ο δρόμος ήταν ακόμα πιο δύσκολος, και ότι αυτό δεν οφείλονταν μόνο στη φτώχεια στην οποία εστιάζουν οι Αμερικάνοι αφού έτσι καταλαβαίνουν κυρίως τον φυλετικό ρατσισμό εκεί. Δεν κατανοούν την ιδέα ότι αν ο Γιάννης δεν ήταν ο Γιάννης του NBA θα ήταν πολύ πιθανό κάτι χειρότερο από έναν φτωχό μαύρο σε μία κοινωνία λευκών. Ότι θα ήταν ένας «χωρίς χαρτιά» στην Ελλάδα. Σπάνια εστιάζουν σε αυτό. Δεν πουλάει καθότι πολύ θλιβερό για ένα στόρυ που πρέπει να είναι και εύθυμο.

Για πολλούς από εμάς όμως εκείνο το «Αλλοδαπός» του Γιάννη μας θυμίζει το δρόμο που έχουμε ακόμα να διανύσουμε.

Και ποιος είναι αυτός;

Στην Ελλάδα του 2021 οι φυλές συναντιούνται στα σκοτεινά και κάποιοι απλώς καταφέρνουν να λάμψουν. Όμως το φως αυτών των παιδιών… Αυτό το φως θα μπορούσε να είναι η ευκαιρία για μία καινούργια αρχή.

Να ξανά σκεφτούμε από που ήρθαν, πως ήρθαν, γιατί, που πηγαίνουν ατομικά, και πως, όπως είπε και ο Πύρρος Δήμας, αποτελούν από μόνα τους ένα ολόκληρο «Υπουργείου Τουρισμού». Διαφήμιση για τη χώρα. Όχι μόνο το καμουφλάζ για αυτό που δεν ξέρουν οι ξένοι όταν τα βλέπουν να διαπρέπουν: ότι αφήσαμε να αλώσουν τα τελευταία χρόνια το δημόσιο λόγο ρατσιστές και δήθεν πατριώτες, που πλέον έχουν και κυβερνητικές θέσεις.

Από σήμερα λοιπόν να μπορούμε να τους πούμε ότι μάθαμε λίγο ότι όταν οι φυλές σμίγουν κανονικά, με αμοιβαία αναγνώριση, κατάλληλη παιδεία και κουλτούρα, το αποτέλεσμα είναι τόσο εκθαμβωτικά όσο τα μέταλλα των παιδιών που απλόχερα διαφημίζουν την Ελλάδα μας. Που την κάνουν να μοιάζει πολύχρωμη. Ελπίζοντας μία μέρα ότι θα είναι και ανοιχτή, και όχι μόνο για τους υπεραθλητές…

ΥΓ. Το πόσο δύσκολο μας έχουν κάνει οι ρατσιστές και οι ακροδεξιοί να συζητήσουμε για αυτά τα θέματα, το συμβολίζει η πιο έγκριτη εφημερίδα της χώρας. Στο αφιέρωμα της στο Γιάννη η «Καθημερινή» αναφέρθηκε σε αυτόν ως «παιδί προσφύγων». Ο Γιάννης όμως για πολύ καιρό, μέχρι να γίνει γνωστός, ήταν ακόμα ένας μετανάστης «χωρίς χαρτιά».