Πτολεμαΐδα: Η δύσκολη καθημερινότητα
Ο Τάσος Τοκμακίδης με την βοήθεια του φωτογραφικού του φακού αποτυπώνει την καθημερινή ζωή της Πτολεμαΐδας.
Εικόνες: Τάσος Τοκμακίδης/ Λέξεις: Θάνος Στρατάκης
Την κρίση στη δημόσια υγεία η Δυτική Μακεδονία την πλήρωσε περισσότερο από τις υπόλοιπες περιφέρειες της χώρας. Η Κοζάνη μπήκε στα μετρά του περιορισμού νωρίτερα από τους υπόλοιπους νομούς, και βγαίνει από αυτά τελευταία και περισσότερο λαβωμένη.
Τα εργοστάσια της ΔΕΗ στην περιοχή κλείνουν. Χιλιάδες θέσεις εργασίας έχουν χαθεί, και τα ποσοστά ανεργίας για τους νέους που παραμένουν σε πόλεις της Δυτ. Μακεδονίας, όπως η Πτολεμαΐδα, είναι σε δυσθεώρητα επίπεδα (νέοι, αλλά και μεγάλοι, εσχάτως μεταναστεύουν προς την υπόλοιπη χώρα ή το εξωτερικό). Μεγάλο το τίμημα της πανδημίας αν αναλογιστείς ότι το 60% περίπου της συνολικής δραστηριότητας στην περιοχή, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, οφείλονταν στις δραστηριότητες της ΔΕΗ, που προμήθευε με ενέργεια από την ημέρα της ίδρυσης της τη χώρα.
Κι όμως άνθρωποι όπως ο Τάσος αντιδρούν. Διττά. Όχι μόνο ως εργαζόμενοι στα ορυχεία, που είναι η μία του ιδιότητα, αλλά και ως δημιουργοί, ως άνθρωποι που γεμίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους με τη μηχανή τους στους δρόμους και τα εργοτάξια, επινοώντας μία πρόζα για την καθημερινότητα.
Και αν δεν συνάντησε ο Τάσος και άλλους ανθρώπους που φωτογράφισε και που μας τους χαρίζει απλόχερα, στην καθημερινή τους ζωή. Όλοι στις θέσεις τους, ενόψει και του επικείμενου καθυστερημένου ανοίγματος του λιανεμπορίου.
Τα τοπικά προγράμματα πάντως για την ενίσχυση τους, πριν τα αντιγράψουν τώρα και άλλες Περιφέρειες, όπως της Αττικής, κατέληξαν σε ένα μικρό φιάσκο. Σε σύνολο 39.000 επιχειρήσεων, από τις 4750χιλιάδες επιχειρήσεις της περιοχής που πληρούσαν το κριτήριο (από έναν εργαζόμενο, και από 20% των απωλειών στο τζίρο τους), με πολλές να κινδυνεύουν με λουκέτο, μόνο λίγες (1728) επωφελήθηκαν τελικά από το πρόγραμμα στήριξης.
Αρχικά, οι περιφερειακές αρχές υπέκυψαν χωρίς αντιδράσεις στο αίτημα του Υπουργείου Ανάπτυξης να επιστρέψουν μέρος των ποσών από την Ευρώπη που μπορούσαν να διατεθούν για την ενίσχυση των επιχειρήσεων της περιοχής (45εκ), με στόχο την αντιμετώπιση της πανδημίας. Έπειτα, και στα πλαίσια του επιχειρησιακού της προγραμματισμού, η αρμόδια Περιφερειακή αρχή έκρινε σημαντικό να εστιάσει σε άλλους άξονες την χρηματοδότηση που όμως προορίζονταν για τις μικρές επιχειρήσεις. Πολύτιμοι πόροι δεν απορροφήθηκαν τελικά, και άλλοι εστίασαν στην ενίσχυση ενεργειακών ιδιωτικών εταιρειών, χωρίς να πάνε εκεί που θα έπρεπε – στους ανέργους, στους πραγματικούς ανθρώπους, σε εκείνους που με το ζόρι τα βγάζουν πέρα.
Μετά από τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, το πρόγραμμα που περιλάμβανε τελικά μία χρηματοδότηση της τάξεως των 39 εκ για «μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις» (έναντι 10εκ, που προέβλεπε την επομένη της επιστροφής των 45εκ) εξέπληξε αρνητικά και τους κατοίκους. Αφού εξαιρέθηκαν οι νεοσύστατες επιχειρήσεις, μερικές ΚΑΔ, και οι πιο κρίσιμοι μήνες της πανδημίας ως κριτήριο υπολογισμού για την απώλεια στο τζίρο (το πρόγραμμα αποζημίωσε υπολογίζοντας ως τον Οκτώβρη του προηγούμενου έτους), ελάχιστα μόνο πήγαν στις πολύ μικρές και οικογενειακές επιχειρήσεις, ή σε εκείνες τις επιχειρήσεις κλάδων που δεν λειτούργησαν καθόλου, όπως τα κομμωτήρια και τα γυμναστήρια.
Μεταξύ αυτών που επωφελήθηκαν από τη χρηματοδότηση ήταν κυρίως μεγάλες και μεσαίες. Κάποιες σε κλάδους που δεν γονάτισαν, όπως η ιατρική (πχ. ιδιωτικά ιατρεία) ή χωρίς το φόβο ενός οριστικού λουκέτου (πχ. μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες). Ενώ σε άλλες επενδυτικές πρωτοβουλίες, 9εκ. περίπου διοχετεύτηκαν για τη συντήρηση εκκλησιαστικής περιουσίας…
Την ίδια στιγμή που οι κάτοικοι έχουν μείνει με την υπόσχεση ότι το πρόγραμμα θα ενισχυθεί από πόρους και ότι θα διορθωθούν τα προβλήματα που τους στέρησαν ακόμα μία μικρή πολύτιμη ανάσα, τους βλέπουμε πάντως χαμογελαστούς πίσω από τις μάσκες. Άλλοι αποφασίζουν για αυτούς, χωρίς αυτούς, και όμως αυτοί είναι που πυκνώνουν την κοινωνική ζωή. Με την αφοπλιστική τους ευγένεια, με την τιτάνια υπομονή, με μία κάμερα στο χέρι.
Το κυριότερο βέβαια, τους βλέπουμε και να ερωτεύονται. Στην περιφέρεια με τη μεγαλύτερη ανεργία μεταξύ των νέων (και όχι μόνο), εκεί που τα πάντα είναι αβέβαια και το μέλλον μεταναστεύει, η ζωή και ο έρωτας συνεχίζονται. Με μάσκα πάντα, μέσα στην εργασιακή επισφάλεια των παρατημένων εργοστασίων, και με το δημόσιο παραδομένο στην ολιγαρχική λογική της αγοράς, αλλά συνεχίζονται!
*Ο Τάσος Τοκμακίδης, κάτοικος Πτολεμαΐδας, είναι λιγνιτωρύχος της ΔΕΗ, στο ορυχείο του Νότιου Πεδίου. Στην πρώτη γραμμή δηλαδή. Τον ευχαριστούμε θερμά για τις υπέροχες εικόνες.
