Τα τείχη των πολυκατοικιών

Λέξεις: Χρήστος Λαζάρου

Ο παππούς μου από τη μεριά της οικογένειας του πατέρα μου πέθανε το 2012 και έζησε όλη του τη ζωή στη Θεσσαλονίκη. Ήταν βαθειά σκεπτόμενος άνθρωπος και είχε άποψη επί παντός θέματος. Κάποιες φορές στις συζητήσεις μας αναφερόμασταν στην αρχιτεκτονική και ιδιαίτερα στην παρούσα κατάσταση της Θεσσαλονίκης και των ελληνικών πόλεων γενικότερα.

Μου είχε πει πως η αντιπαροχή ήταν ένα μεγάλο λάθος του κράτους και ότι στο μέλλον οι πολυκατοικίες θα γκρεμιστούν, θα χτιστούν νέα ψηλότερα κτήρια και όλος ο εναπομείναντας χώρος θα μετατραπεί σε πράσινο. Παρομοίαζε τη δομή της πόλης με μοντέρνα τείχη. Έλεγε πως οι πολυκατοικίες στέκονται κολλητά η μία δίπλα στην άλλη και ορθώνονται ψηλά κρύβοντας τη θέα προς τον ουρανό και τη θάλασσα.

Αυτό λοιπόν που ο παππούς μου παρομοίαζε με τείχη, στην αρχιτεκτονική ονομάζεται συνεχές σύστημα προσόψεων.

Ο όρος αυτός υποδεικνύει ότι τα κτήρια μέσα στα αστικά κέντρα κατασκευάζονται κολλητά το ένα στο άλλο και οι όψεις τους είναι ελεύθερες μόνο μπροστά και πίσω και όχι δεξιά και αριστερά. Ο παππούς μου προφανώς χωρίς να το ξέρει υποστήριζε το πανταχόθεν σύστημα προσόψεων το οποίο ορίζει ότι τα κτήρια έχουν τις προσόψεις τους ελεύθερες από όλες τις μεριές όπως οι μονοκατοικίες στα προάστια.

Την άποψη του παππού μου νιώθω ότι ενστερνίζεται και η πλειοψηφία των Ελλήνων σχετικά με την πολεοδομία και την αρχιτεκτονική. Φαίνεται πως οι περισσότεροι άνθρωποι αποζητάν μεγάλους και πλατείς δρόμους με τεράστια πεζοδρόμια, γιγάντια πάρκα και διάσπαρτους ψηλούς πύργους. Με λίγα λόγια υποστηρίζουν το πολεοδομικό σχέδιο του Μοντέρνου κινήματος που εφαρμόστηκε κατά κόρον στα κομμουνιστικά κράτη του 20ου αιώνα. Ωστόσο τις τελευταίες δεκαετίες οι έρευνες έχουν δείξει ότι η πυκνότητα είναι πάρα πολύ σημαντική για την επιτυχία μιας πόλης.

Συγκεκριμένα, οι πολίτες των πόλεων με πυκνότητα διαθέτουν καλύτερες κοινωνικές σχέσεις, βελτιωμένη καθημερινότητα, ξοδεύουν λιγότερη ενέργεια για μετακινήσεις ενώ σε πολλές περιπτώσεις διακρίνονται καλύτερες κλιματικές συνθήκες στα πυκνά αστικά κέντρα ειδικά σε ζεστές χώρες όπου η σκίαση είναι σημαντική. Σκεφτείτε το κι εσείς, οι αγαπημένες σας πόλεις όπως για παράδειγμα η Βενετία και η Φλωρεντία ή το Παρίσι διαθέτουν ως επί τω πλείστον συνεχές σύστημα προσόψεων και μεγάλη πυκνότητα.

Αυτό για το οποίο προσπαθώ να επιχειρηματολογήσω είναι ότι αν η πολεοδομία είναι το συντακτικό και η αρχιτεκτονική το λεξιλόγιο μιας πόλης τότε η Θεσσαλονίκη και οι περισσότερες ελληνικές πόλεις έχουν σωστό συντακτικό και λάθος λεξιλόγιο. Το πρόβλημα έγκειται στην αισθητική των κτηρίων και όχι στην τοποθέτηση ή τα πολεοδομικά τους χαρακτηριστικά.

Η Θεσσαλονίκη, η Αθήνα, η Πάτρα και άλλες πόλεις χρειάζονται νέα αρχιτεκτονική και όχι πολεοδομία ανατολικού μπλοκ.

Δείτε επίσης…