Ταξίδι στην Καισάρεια, την πόλη του πραγματικού Άι Βασίλη

Εικόνες: Πάνος Γεωργιάδης

Η Καισάρεια ή Kayseri…

Οι Τούρκοι την αναφέρουν ως Kayseri ( Καϊσερί), εμείς οι Έλληνες Καισάρεια. Μια «βιομηχανική πόλη» της Κεντρικής Ανατολίας και πρωτεύουσα της Καππαδοκίας με πληθυσμό κοντά στο ένα εκατομμύριο κατοίκους. Μέχρι τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923 το Ελληνικό στοιχείο είχε έντονη παρουσία και δραστηριότητα.

Αν την επισκεφτείτε σήμερα και περιμένετε να δείτε εικόνες από χιονισμένα τοπία, έλκηθρα, τάρανδους και τον συμπαθητικό «χοντρούλη» με την άσπρη γενειάδα και την κόκκινη στολή, καθισμένο μπροστά στο τζάκι και να φωνάζει: xo-xo-xo … μάλλον θα απογοητευτείτε.

Κι αυτό γιατί η Καισάρεια είναι μια πόλη που κυριαρχεί το Ισλάμ, ενώ παλαιότερα ήταν ο τόπος που έζησε ο πραγματικός «Άη Βασίλης», ο χριστιανός Μέγας Βασίλειος.

Ο Άη Βασίλης που όμως λεγόταν … Νικόλαος!

Στη Δύση γενικότερα, το πρόσωπο του Αγίου Βασιλείου έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ) μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα.

Ο πραγματικός Άγιος Βασίλειος είναι ορθόδοξος Χριστιανός…

Για τον Ορθόδοξο Χριστιανικό κόσμο, ο «Άη Βασίλης» είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στη Καππαδοκία που αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τους συνανθρώπους του και που θεωρείται στη παγκόσμια ιστορία ως ο εμπνευστής αλλά και πρώτος δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας.

Αντίθετα με τον καλοθρεμμένο «εμπορικό» Άη Βασίλη, ο Μέγας Βασίλειος αγιογραφείται ως ισχνός στο σώμα και το πρόσωπο γέροντας. Ο Μέγας Βασίλειος πέθανε το 379 μΧ.

Δυστυχώς, οι περισσότεροι αρεσκόμαστε στο ψεύτικες ιστορίες, που όμως είναι ελκυστικές και μας προκαλούν πιο ευχάριστα συναισθήματα. Ποιο παιδάκι θα θαύμαζε έναν ταπεινό παππούλη, αδύνατο και «σοβαρό» ή ακόμη και αγέλαστο στην έκφρασή του;

Βέβαια η γνωστή κόκκινη μορφή των Χριστουγέννων ταυτίστηκε με τον Άγιο Βασίλη μόνο στην Ελλάδα και όχι σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο. Στις περισσότερες σλαβικές ορθόδοξες χώρες ονομάζεται παγωμένος παππούς ή παππούς Χιονιάς, που είναι μια παλαιότερη μορφή των παραμυθιών των χωρών αυτών. Σε καμία άλλη ορθόδοξη χώρα δεν ονομάζεται Αϊ Βασίλης.

Η Καισάρεια σήμερα..

Όπως προαναφέραμε, σήμερα η Καισάρεια είναι μια σύγχρονη και εκβιομηχανισμένη πόλη χτισμένη στους πρόποδες του όρους Αργαίου. Πήρε το όνομά της το 17 μΧ από το Ρωμαίο αυτοκράτορα Τιβέριο, προς τιμή του πατέρα του Καίσαρα Αυγούστου. Υπήρξε εμπορικό κέντρο και η θέση όπου βρισκόταν (στη διασταύρωση των μεγάλων δρόμων που οδηγούσαν στη Μεσοποταμία, την Αρμενία, τον Βόσπορο και το Αιγαίο) ευνοούσε την εξαιρετική ανάπτυξή της. Γι’ αυτό το λόγο και η Καισάρεια κίνησε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον όχι μόνο των Ρωμαίων αλλά και των Βυζαντινών.

Αν και βρίσκεται σχετικά κοντά με τα δημοφιλή τουριστικά μέρη της Καππαδοκίας, ωστόσο  θα λέγαμε ότι η πόλη δεν έχει ιδιαίτερη τουριστική κίνηση.

Απολαύστε και ανακαλύψτε μια όχι και τόσο τουριστική πόλη..

Αυτό φυσικά είναι πλεονέκτημα για τους πραγματικούς ταξιδιώτες, αφού θα δουν την αυθεντική εικόνα που τους προσφέρει απλόχερα η Καισάρεια. Η πόλη θεωρείται από τις πιο παραδοσιακές και αυστηρές στον ισλαμικό τρόπο ζωής. Πολλοί οι άντρες στους δρόμους και οι γυναίκες αυστηρά ντυμένες για τα δικά μας πρότυπα.

Δεν θα νιώσετε όμως καθόλου άβολα, αφού οι άνθρωποι είναι φιλικοί και εξυπηρετικοί, σε μια πόλη που έχει υπερσύγχρονο τραμ, και υποδομές που θα ζήλευαν άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.

Με αφετηρία τα τείχη μπορείτε να δείτε παλιές Ελληνικές εκκλησίες, να κάνετε μια ωραία βόλτα στα πέριξ εμπορικά καταστήματα, αλλά και στην κλειστή αγορά που θυμίζει το Καπαλί Τσαρσί της Πόλης, σε μικρότερο μέγεθος όμως. Φυσικά μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τον περίφημο παστουρμά και τα αλλαντικά Καισάρειας.

Η ιστορία της Βασιλόπιτας.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Έπαρχος της Καππαδοκίας ήρθε στην Καισάρεια για να τη λεηλατήσει. Τότε ο Μέγας Βασίλειος(επίσκοπος τότε) ζήτησε από τους πλούσιους της πόλης του να μαζέψουν ότι χρυσαφικά μπορούσαν προκειμένου να τα παραδώσει ως “λύτρα”.

Ενώ συγκεντρώθηκαν πολλά τιμαλφή, είτε επειδή μετάνιωσε ο έπαρχος, είτε (κατ΄ άλλους) εκ θαύματος, ο  Άγιος Μερκούριος με πλήθος Αγγέλων απομάκρυνε τον στρατό του, ο Έπαρχος απάλλαξε την πόλη από επικείμενη καταστροφή. Προκειμένου όμως ο Μέγας Βασίλειος να επιστρέψει τα τιμαλφή στους δικαιούχους, μη γνωρίζοντας σε ποιόν ανήκει τι, έδωσε εντολή να παρασκευαστούν μικροί άρτοι εντός των οποίων τοποθέτησε ανά ένα των νομισμάτων ή τιμαλφών και τα διένειμε στους κατοίκους την επομένη του εκκλησιασμού.

Το γεγονός προκάλεσε μεγάλη χαρά για την αποφυγή της καταστροφής της πόλης και συνεχίσθηκε η παράδοση αυτή κατά τη μνήμη της ημέρας του θανάτου του (εορτή του Αγίου και του Μεγάλου Βασιλείου)…