ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Ψηφιακό φλερτ και Μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Επικοινωνία, φιλίες, φλερτ και έρωτες. Πανανθρώπινες ανάγκες που δεν έχουν σταματήσει να υφίστανται αιώνες τώρα. Απλά έχει αλλάξει ο τρόπος προσέγγισης και οι κανόνες.

Για χρόνια, τα σημεία συνάντησης και κοινωνικοποίησης των ανθρώπων ήταν οι πλατείες, οι μεγάλοι δρόμοι, τα πανηγύρια, οι μεγάλες γιορτές, το προαύλιο της εκκλησίας και του σχολείου, οι γάμοι και τα γενέθλια. Όλες αυτές οι δημόσιες συνευρέσεις ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για γνωριμίες που κατέληγαν σε φιλίες ή ακόμα και σε ερωτικές σχέσεις.

Σήμερα, οι μαζικές συναθροίσεις έχουν κατά πολύ αντικατασταθεί με τις ψηφιακές. Μπορεί ένα φλερτ στο δρόμο ή μια γνωριμία σε ένα πάρτι να διατηρούν ακόμα την γοητεία τους, παρόλα αυτά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα applications γνωριμιών καλύπτουν πλέον εύκολα και γρήγορα αυτή μας την ανάγκη.

Κατεβάζεις μια εφαρμογή για νέες γνωριμίες στο κινητό, φτιάχνεις ένα προφίλ, συνήθως ωραιοποιώντας την πραγματικότητα, και επιλέγεις ένα η περισσότερα από τα υπάρχοντα προφίλ για να συνομιλήσεις. Το Facebook και το Instagram κυριαρχούν στην καθημερινότητα δισεκατομμυρίων ανθρώπων από όλο τον κόσμο. Βοηθούν στην εξεύρεση και διατήρηση επαφής με παλιούς και νέους φίλους, συγγενείς, συναδέλφους, συμφοιτητές, γείτονες. Μπορεί να υπάρξει απροσδόκητα μια νέα ερωτική γνωριμία, αλλά για τέτοιου είδους επαφές υπάρχουν ειδικές εφαρμογές. Ανάλογα με τις ανάγκες και τα γούστα, κάποιος μπορεί να επιλέξει το Tinder, Badoo Jaumo, Twoo ή τα PlanetRomeo και Grindr (εφαρμογές γνωριμιών για gay άντρες). Το μυστικό της επιτυχίας τους κρύβεται στην άμεση, εύκολη, γρήγορη και δωρεάν επαφή. Ανοίγεις το κινητό, όπου και αν βρίσκεσαι, επιλέγεις περίμετρο, επιλέγεις τα χαρακτηριστικά που θέλεις να έχει ο συνομιλητής, την ηλικία, την περιοχή, και η εφαρμογή σου βγάζει συγκεκριμένες προτάσεις.

Η αρχή έγινε με το mIRC. Το 1998, όταν πρωτοανακάλυψα την ύπαρξη της εφαρμογής αυτής, που την κατεβάζεις και την τρέχεις στον υπολογιστή, μου φαινόταν ό,τι πιο επαναστατικό. Η λειτουργία της απλή. Σε μια βάση δεδομένων μπορούσε ο καθένας να δημιουργήσει ένα κανάλι, όπου άνθρωποι από όλο τον κόσμο συνομιλούσαν δημόσια ή prive. Στόχος και επιτυχία θα ήταν το κανάλι, το οποίο και επισκέπτεσαι ή δημιουργείς, να έχει φανατικό κοινό και πολλούς επισκέπτες. Το άλλοτε επαναστατικό mIRC, με τους χιλιάδες καθημερινούς επισκέπτες, σήμερα είναι εντελώς ξεπερασμένο, φαντάζει σχεδόν προϊστορικό και έχει δώσει την θέση του σε νέους γίγαντες της επικοινωνίας. Σήμερα, μπορείς εκτός από το να μιλάς απλά σε ένα κανάλι ή σε ένα φόρουμ στον υπολογιστή, να κουβαλάς την εφαρμογή στο κινητό και να στέλνεις φωτογραφίες, βίντεο, ηχητικό μήνυμα. Η εξέλιξη αυτή έκανε ακόμα και στατικές σελίδες, όπως το fatsa.gr, adult.gr, zoo.gr με μεγάλη επιτυχία να θεωρούνται ξεπερασμένες. Σήμερα, με ένα έξυπνο κινητό μπορεί κάποιος να συνομιλεί παντού, 24 ώρες το 24ωρο, χωρίς να χρειάζεται υπολογιστή ή λάπτοπ.

Παρά τα πολλά θετικά του ψηφιακού κόσμου, όπως η εύκολη πρόσβαση στην ενημέρωση, η γρήγορη επικοινωνία, ελλοχεύουν και οι κίνδυνοι. Ο ψηφιακός κόσμος είναι καινούργιος, ανεξερεύνητος και χαώδης. Νέες έννοιες όπως το cyber bullying μπήκαν στην ζωή μας και στήθηκαν ολόκληρες καμπάνιες ορθής χρήσης του διαδικτύου που προειδοποιούν για τους κινδύνους, ειδικά για τους έφηβους και να μικρά παιδιά.

Πέρα από τους κινδύνους που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στην αυτοκτονία ή την κατάθλιψη, παρατηρείται πως τα application και ο ψηφιακός κόσμος είναι όπως και ο πραγματικός, κάτω από την ανδρική κυριαρχία, βάζοντας τις γυναίκες στο περιθώριο. Οι περισσότερες σελίδες είναι γεμάτες με γυναίκες σε προκλητικές πόζες, γυμνές, να κάνουν σεξ, πάντα πρόθυμες και έτοιμες για όλα, ως ένα αντικείμενο για τις επιθυμίες του αρσενικού. Οι γυναίκες στα περισσότερα applications έχουν δωρεάν παροχές. Οι άντρες θα πρέπει να πληρώσουν αν ξεπεράσουν έναν αριθμό ημερήσιων μηνυμάτων, θα πρέπει να πληρώσουν συνδρομή για να δουν παραπάνω φωτογραφίες και παραπάνω από έναν αριθμό προφίλ κτλ. Η θετική διάκριση που κάνει τις γυναίκες να έχουν αυτό το προνόμιο, τις καθιστά το δόλωμα, που πρέπει να του δοθούν πολλά ως κίνητρο, για να πάρει εύκολα την απόφαση της δημιουργίας προφίλ, ενώ οι άντρες (ίσως έπειτα από έρευνα αγοράς) είναι η αγοραστική δύναμη που πρέπει με διάφορους τρόπους να πληρώσει την premium συνδρομή και να μην αρκεστεί στην περιορισμένη basic. Αν ο άντρας είναι αυτός που θα φέρει χρήματα, τότε όλα θα δομηθούν πάνω σε αυτή την λογική. Οι λεσβίες γυναίκες είναι αόρατες στον κόσμο των εφαρμογών, δεν υπάρχει ειδικό application γι’ αυτές, παρά μόνο για γκέι άντρες. Η κοινότητα, που για άλλη μια φορά αποδεικνύεται πως είναι η ομάδα με τις μεγαλύτερες διακρίσεις, είναι οι τρανς. Δεν υπάρχει ειδική εφαρμογή για τρανς άντρες ή γυναίκες, και εκτός από τις εφαρμογές όπως το PlanetRomeo και το Grindr, που είναι φιλικά προσκείμενες σε τρανς ανθρώπου, σε όλες τις άλλες είναι ανεπιθύμητοι.

Κατά την δημιουργία ενός προφίλ, κάποιος έχει συνήθως να επιλέξει μόνο ανάμεσα σε δυο φύλα και δύο ή τρεις επιλογές σεξουαλικότητας. Μπορείς να διαλέξεις ανάμεσα στο να είσαι άντρας ή γυναίκα ομοφυλόφιλος ή ετεροφυλόφιλος. Οι τρανς, ελλείψει άλλης επιλογής, επιλέγουν ένα από τα δύο φύλα. Τις περισσότερες φορές, εκτός από το ότι πέφτουν θύματα λεκτικών επιθέσεων και παρενοχλήσεων, πολλοί χρήστες κάνουν αναφορά των προφίλ τους ως ψεύτικα. Με την απαράδεκτη δικαιολογία ότι ένα τρανς άτομο χρησιμοποιεί άλλο όνομα και φύλο από αυτό που του αποδόθηκε κατά την γέννηση του, είναι πολλές οι καταγγελίες προς τρανς γυναίκες, τις οποίες κατηγορούν ότι εξαπατούν τους χρήστες. Το ακόμα χειρότερο είναι πως στις περισσότερες εφαρμογές το αίτημα τους γίνεται δεκτό και τα προφίλ των τρανς διαγράφονται και κρίνονται ανεπιθύμητα. Στην Ελλάδα, πολλές τρανς γυναίκες έχουν βρεθεί με μπλοκαρισμένα τα προφίλ τους από πολλές εφαρμογές. Στο Βadoo, η διαδικασία πιστοποίησης του προφίλ γίνεται με πολύ αυστηρά κριτήρια γνησιότητας που αποκλείουν σχεδόν το 90% των τρανς ανθρώπων και για το λόγο αυτό πέρασε σε μαζικές διαγραφές προφίλ τρανς γυναικών, αποδεικνύοντας πως ο κόσμος των ψηφιακών γνωριμιών είναι ένα ετεροκανονικό προνόμιο με πρωταγωνιστή των cis άντρα με την γυναίκα στο ρόλο του αντικειμένου του πόθου και τους LGBTQI στο περιθώριο.

Επιφανειακή ή όχι, η επικοινωνία στο διαδίκτυο είναι ταχέως αναπτυσσόμενη και σίγουρα το μέλλον κρύβει πολλές ακόμα καινοτομίες που θα αλλάξουν την ζωή μας. Η εξάπλωση και η επιρροή είναι τεράστια και αυτή είναι η δύναμη, αλλά και η αδυναμία, του παγκόσμιου χάρτη ψηφιακών γνωριμιών.