Ο Ελβετός φωτογράφος που απαθανατίζει ελληνικά χωριά

O Ελβετός Wolfgang Bernauer, αναγνωρισμένος οφθαλμίατρος, θα μπορούσε εύκολα να περιοριστεί στην άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος ή την ενασχόληση με τις φυσικές επιστήμες εν γένει, τις οποίες γνωρίζει άριστα. Ωστόσο, η ανήσυχη φύση του τον έκανε να καταπιαστεί επιτυχώς με μία τέχνη, αυτήν της φωτογραφίας, δοκιμάζοντας τα όριά του μέχρι και στην Ελλάδα.

Για πολλά χρόνια, ο ίδιος έζησε στο πετσί του τη ζωή σε ελληνικά χωριά, αποτυπώνοντας ανθρώπους και στιγμές που εμείς ενδεχομένως να προσπερνούσαμε ως αδιάφορες ή συνηθισμένες. Και εδώ είναι που ο κύριος Bernauer (μας) εκπλήσσει ευχάριστα.

Με μια μηχανή στο χέρι, ξεκίνησε πριν από 25 χρόνια να ταξιδεύει σε απομακρυσμένες περιοχές, βουνά ή απομονωμένα ελληνικά νησιά. Σε βάθος χρόνων κατάφερε, να απαθανατίσει ντόπιους και καταστάσεις, αφού πρώτα είχε προβεί σε ενδελεχή έρευνα.

Μιλά με περισσή αγάπη, αλλά και υπερηφάνεια για το μακροχρόνιο φωτογραφικό έργο που υλοποίησε στη χώρα μας.

«Το “Ελληνικό χωριό μου” αποτελεί κυρίως ένα έργο με ιστορίες από την παραδοσιακή καθημερινή ζωή στο ελληνικό χωριό. Παράλληλα, συνιστά μια μεταφορά για έναν τρόπο διαβίωσης συνδεδεμένο με την τοποθεσία, παραδοσιακό και ενσωματωμένο στις οικογενειακές και οικιστικές δομές», μου λέει και συμπληρώνει «Το “ελληνικό χωριό μου” είναι, θα λέγαμε, το αντίδοτο στην ανώνυμη ζωή σε μια μεγαλούπολη του παγκοσμιοποιημένου κόσμου».

Έχοντας τα πρώτα αυτά λόγια του μυαλό μου, το μάτι μου πέφτει απευθείας σε μία από τις εικόνες που μου παραχωρεί προς παρουσίαση:

Άνθρωποι αυθεντικοί σε ξεχασμένους τόπους που έχουν να σου πουν πολλά περισσότερα και ουσιώδη απ’ τον καθένα. Ακόμη, άνθρωποι χαμογελαστοί και μονοιασμένοι μπροστά από τη φωτιά. Εξαιρετικό, σκέπτομαι, και επανέρχομαι στην κουβέντα που είχαμε.

Όπως τονίζει, τις δύο τελευταίες δεκαετίες τον ενδιέφερε πολύ η πολιτιστική και κοινωνική ζωή των ανθρώπων που ζουν σε αυτές τις περιοχές. Για την ακρίβεια, επιθυμούσε να κατανοήσει και να καταγράψει τις βιογραφίες τους, την παραδοσιακή ζωή τους, τις τελετές, τις τέχνες τους και άλλα.

Στόχος του ήταν να έχει στο τέλος εκείνα τα πορτραίτα, που αναδεικνύουν το πολιτιστικό περιβάλλον και τις αλληλεπιδράσεις του με τους πρωταγωνιστές σε αυτό.

«Το “Ελληνικό χωριό μου” είναι μια συλλογή από συναντήσεις με έναν κόσμο που εξαφανίζεται», υπογραμμίζει.

«Η ταυτότητα, οι κοινές αναμνήσεις, η εγγύτητα, η οικογένεια, η καταγωγή και η παράδοση είναι απαραίτητα συστατικά για να νιώσει κανείς σαν στο σπίτι του. Στα ελληνικά χωριά, ιδιαίτερα το Πάσχα, αυτό εντοπίζεται υπέρ το δέον», μου λέει ο βραβευμένος φωτογράφος, εξηγώντας γιατί το έργο αυτό πραγματοποιήθηκε συγκεκριμένα σε αυτούς τους τόπους.

Προκειμένου να καταλήξει στις φωτογραφίες που θα συμπεριληφθούν στο φωτογραφικό έργο- βιβλίο του, o Wolfgang έθεσε μια σειρά από ερωτήσεις: Λέει η φωτογραφία μια ιστορία; Μεταφέρεται η ατμόσφαιρα στην εικόνα; Το περιβάλλον έχει αρκετά σημαντικές πληροφορίες; Είναι το πορτρέτο σεβαστό;

Έτσι αποφάσισε, λοιπόν, πως 250 από τις 5000 εικόνες πληρούν αυτά τα κριτήρια και μπορούν να έχουν μία θέση στο βιβλίο.

Η επιλογή έγινε πάντα σε στενή συνεργασία με τον Christian Beck, επίσης ειδικό στη φωτογραφία. Ο κ. Βeck βοήθησε τον κ. Βernauer  προκειμένου ο τελευταίος να κρατήσει μια απόσταση από τις φωτογραφίες του και να επιλέξει αυτές που ξεχωρίζουν.

Αυτή τη στιγμή, ένα δεύτερο μεγάλο project μαθαίνω πως βρίσκεται σε εξέλιξη από μέρους του φωτογράφου και το οποίο ονομάζεται “Alpine life”.

Το έργο ακολουθεί παρόμοιες κατευθύνσεις με το “Το ελληνικό χωριό μου” και αποτελεί μια συνάντηση ανθρώπων σε αυθεντικά μέρη. Φυσικά, συμπεριλαμβάνεται σε αυτό η καταγραφή βιογραφιών και παραδοσιακών εργαστηρίων, χειροτεχνιών και καφενείων.

Στο τέλος μιας κουβέντας κρατώ κυρίως τα εξής λόγια που βγήκαν από το στόμα του φωτογράφου:

«Μια μεμονωμένη εικόνα καταφέρνει να λέει μια ολόκληρη ιστορία. Η δημιουργία μιας τέτοιας φωτογραφίας που ενσωματώνει ολόκληρη την ατμόσφαιρα μιας συνάντησης και πληροί αισθητικά κριτήρια, είναι εξαιρετικά ικανοποιητική. Όταν πετύχετε να δημιουργήσετε μια σειρά από τέτοιες εικόνες, ή ακόμα και ένα βιβλίο, τότε είστε στα πρόθυρα του να είστε καλλιτέχνης. Η τέχνη και ο πολιτισμός σηματοδοτούν την αρχή της ανθρωπότητας».

Τα λόγια αυτά του φωτογράφου μου υπενθυμίζουν όλα εκείνα που σου προσφέρει η συναρπαστική τέχνη της φωτογραφίας. Κυρίως, όμως, μου αποκαλύπτουν ένα από μικρά μυστικά για μια επιτυχημένη πορεία σε αυτόν τον χώρο.

Λίγα λόγια για τον Wolfgang Bernauer

Ο Wolfgang Bernauer είναι Ελβετός οφθαλμίατρος, συγγραφέας και φωτογράφος. Oι φυσικές επιστήμες ήταν πανταχού παρούσες στο σπίτι του. Ο πατέρας του ήταν ερευνητής χημικός. Σε πολύ νεαρή ηλικία ξεκίνησε να εξερευνά την τέχνη της φωτογραφίας, χρησιμοποιώντας παλιές κάμερες από τη συλλογή του πατέρα του. Αυτές οι εξερευνήσεις εξελίχτηκαν σε πάθος, ενώ ακολούθησε η εξάσκηση.

Αποφοίτησε από την ιατρική σχολή και έγινε καθηγητής οφθαλμολογίας. Ανέπτυξε ένα ενδιαφέρον για την πολιτιστική και κοινωνική ζωή των ντόπιων ανθρώπων που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές όπως οι Άλπεις και η Ελλάδα. Η έρευνά του και η φωτογραφική του δουλειά δίνει έμφαση στην παραδοσιακή ζωή, τη στέγαση και άλλα. Η διαμονή του στον  Όλυμπο Καρπάθου το 1996 του έδωσε ώθηση για το μακροχρόνιο πρότζεκτ «Το ελληνικό χωριό μου». Στα πορτραίτα του παρουσιάζει ανθρώπους συνήθως στο πολιτιστικό τους περιβάλλον.

Οι επιρροές του W. Bernauer

Η ζωή και το έργο του Hans Madey στράφηκαν γύρω από τους αρχαίους τρόπους ζωής. Στα μάτια του W. Bernauer, η προσέγγιση και η οπτική του γλώσσα είναι υποδειγματική. Tου αρέσει επίσης ο Ferdinando Scianna και ο τρόπος με τον οποίο αυτός αποτύπωσε την παραδοσιακή Σικελία, ενώ εκτιμά ιδιαιτέρως τον Κωνσταντίνο Μάνο και τον Νίκο Οικονομόπουλο. Όλοι τον δίδαξαν πώς να σκέπτεται φωτογραφικά. Βρίσκει τον Henri Cartier-Bresson ειδικό στη φωτογραφία και τον Richard Avedon ειδικό στην τέχνη των πορτραίτων.

Οι φωτογραφίες του δημοσιεύτηκαν σε διάφορα μέσα και περιοδικά, όπως τα Foto- Magazin, Color-Foto, Photography και άλλα.

Έχει κάνει ατομική έκθεση για το “My Greek Village” στη Ζυρίχη το 2019.

Ο ίδιος εξέδωσε το σχετικό βιβλίο το την ίδια χρονιά.

Έλαβε το γερμανικό βραβείο φωτογραφικού βιβλίου για το 2020.

* Eάν θέλετε να αποκτήσετε το βιβλίο “Το ελληνικό χωριό μου – Mein griechisches Dorf” με τα καρέ του φωτογράφου επισκεφτείτε τον εξής σύνδεσμο:  https://bildperlen.de/produkt/mein-griechisches-dorf/ Εναλλακτικά, μπορείτε να το παραγγείλετε από οποιοδήποτε διαδικτυακό κατάστημα λιανικής.