Γιατί οι έφηβοι δεν θέλουν να μιλούν στο τηλέφωνο

Όλο και λιγότερο μιλούν οι έφηβοι στο τηλέφωνο, όπως δείχνουν οι έρευνες, παρ’ ότι το κινητό έχει γίνει η προέκταση του χεριού τους. Το texting επικρατεί στις επικοινωνίες τους, καθώς οι τηλεφωνικές κλήσεις μοιάζουν αγχωτικές και με τα μηνύματα διατηρούν τον έλεγχο.

Η αναγνώριση ότι η διαθεσιμότητα δεν είναι δεδομένη είναι ένας από τους κανόνες του ψηφιακού savoir vivre

Ωστόσο, όταν δεν απαντούν στις κλήσεις δεν το κάνουν από αγένεια, αλλά επειδή έχουν ανάγκη για όρια και ιδιωτικότητα. Αυτό επιτάσσουν οι κανόνες «ψηφιακής ευγένειας» της Gen A. Δεν πρόκειται για «παραξενιά» της γενιάς τους, αλλά δείχνει μια βαθύτερη αλλαγή στον τρόπο που επικοινωνούν.

Η άμεση διαθεσιμότητα και οι αυθόρμητες απαντήσεις προκαλούν άγχος στα νέα παιδιά, ενώ τα γραπτά ή ηχητικά μηνύματα προσφέρουν τον απαραίτητο χρόνο για σκέψη, αναφέρει άρθρο του Conversation. Όταν οι έφηβοι δεν απαντούν δεν σημαίνει απαραίτητα απόρριψη, αλλά στρατηγική ορίων, αυτοπροστασία και διαχείριση συναισθημάτων.

Σύμφωνα με το ψηφιακό savoir vivre, πρέπει να στέλνεις μήνυμα προτού πάρεις τηλέφωνο, να χρησιμοποιείς emojis για να δείξεις τα συναισθήματά σου και να αναγνωρίζεις ότι η διαθεσιμότητα του άλλου δεν είναι δεδομένη. Για τους εφήβους η σιωπή είναι μορφή επικοινωνίας, απλώς πιο ισορροπημένη.

Για γονείς και λοιπούς ενήλικες, όλο αυτό μπορεί να φαίνεται παράλογο, εκνευριστικό, ακόμα και ανησυχητικό. Για τους εφήβους, όμως, αποτελεί επανεφεύρεση των σχέσεων με τους άλλους. Μπορεί τα smartphones να είναι πανταχού παρόντα στην καθημερινότητά τους, αλλά ο τρόπος που τα χρησιμοποιούν διαφέρει.

Η απροθυμία τους να «σηκώσουν το τηλέφωνο» σηματοδοτεί μια βαθύτερη διάθεση να αλλάξουν τους τρόπους επικοινωνίας, τους κοινωνικούς κανόνες και την ψηφιακή εθιμοτυπία. Υπάρχει πολύ περισσότερη ουσία σε αυτή τη «σιωπηλή» προσέγγιση της επικοινωνίας από το κλισέ του εφήβου που είναι «στον κόσμο του».

Το «μισητό» ντριννν

«Δεν απαντώ ποτέ σε κλήσεις εκτός αν είναι η μαμά μου, ή κάτι επείγον όπως ένα αιφνιδιαστικό διαγώνισμα στο σχολείο ή ένας πανικοβλημένος φίλος», λέει η 15χρονη Λέα γελώντας. Πίσω από αυτό το φαινομενικά ασήμαντο σχόλιο κρύβεται μια αλλαγή πολύ πιο σημαντική. Τα τηλέφωνα που για χρόνια θεωρούνταν το κατεξοχήν εργαλείο ζωντανής συνομιλίας τείνουν να ξεπεραστούν.

Για τους εφήβους, οι φωνητικές κλήσεις χρησιμοποιούνται σε πολύ συγκεκριμένα πλαίσια, όπως σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, η αποστολή μηνυμάτων είναι η προτιμώμενη επιλογή. Η γραπτή επικοινωνία προσφέρει μια εντελώς διαφορετική σχέση με τον χρόνο, τα συναισθήματα και τον αυτοέλεγχο.

Το να σηκώσεις το τηλέφωνο σημαίνει ότι είσαι διαθέσιμος εδώ και τώρα, χωρίς δίχτυ ασφαλείας και χωρίς καθυστέρηση. Για πολλούς εφήβους, αυτή η αμεσότητα εκλαμβάνεται ως απώλεια ελέγχου. Δεν υπάρχει χρόνος να σκεφτείς τι θέλεις να πεις. Μπορεί να τραυλίσεις, να πεις πάρα πολλά ή πολύ λίγα, να εκφραστείς άσχημα ή να πιαστείς απροετοίμαστος.

Αντίθετα, στη γραπτή επικοινωνία μπορείς να συντάξεις αυτό του θέλεις να πεις με την ησυχία σου, να διαγράψεις, να ξαναγράψεις, να το αφήσεις για αργότερα ώστε να εξομαλύνεις καταστάσεις. Με άλλα λόγια, είναι πιο εύκολο να επικοινωνείς αποτελεσματικά όταν μπορείς πρώτα να παραμείνεις σιωπηλός.

Δεν πρόκειται για εφηβική ιδιοτροπία, αλλά για ένα ευρύτερο πλαίσιο επικοινωνίας όπου καθένας παραχωρεί στον εαυτό του το δικαίωμα να επιλέγει πότε, πώς και σε ποιον βαθμό θα συνδεθεί με τους άλλους. «Όταν βλέπω στην οθόνη μου ‘Κινητό Μπαμπάς’, το αφήνω να χτυπάει. Δεν έχω την ενέργεια να απαντήσω σε καταιγισμό ερωτήσεων. Προτιμώ να του στείλω μήνυμα όταν τερματίσει την κλήση», λέει ο 16χρονος Μέντι.

Το δικαίωμα στη σιωπή

Το να μην απαντήσεις δεν θεωρείται πια αγενές αλλά επιλογή. Ένας συνειδητός τρόπος να θέτεις όρια σε έναν υπερσυνδεδεμένο κόσμο, όπου όλοι αναμένεται να είναι διαθέσιμοι οποιαδήποτε στιγμή με οποιοδήποτε τρόπο. Η σκόπιμη στρατηγική αποσύνδεση αποτελεί για πολλούς εφήβους δικαίωμα που αξίζει να υπερασπιστούν.

«Μερικές φορές αφήνω επίτηδες το τηλέφωνό μου στο αθόρυβο. Έτσι μπορώ να ηρεμήσω», λέει η 17χρονη Έλσα. Εκεί όπου οι προηγούμενες γενιές έβλεπαν το τηλέφωνο ως υπόσχεση σύνδεσης και εγγύτητας, οι σημερινοί έφηβοι συχνά το βιώνουν ως πηγή πίεσης.

Στον νέο αυτό τρόπο διαχείρισης της διαθεσιμότητας, η σιωπή είναι μια μορφή επικοινωνίας από μόνη της. Δεν σημαίνει απαραίτητα απόρριψη. Μοιάζει περισσότερο με έναν άρρητο κανόνα, όπου η διαθεσιμότητα πρέπει να ζητηθεί, να διαπραγματευτεί και να οικοδομηθεί.

«Οι φίλοι μου ξέρουν ότι δεν θα απαντήσω αμέσως. Μου στέλνουν πρώτα ένα Snap, κάτι σαν ‘είσαι για κλήση;’ Αν όχι, δεν το συνεχίζουν», λέει ο Λούκας. Αυτό το τελετουργικό δείχνει μια αλλαγή στάσης. Το να καλέσεις κάποιον απροειδοποίητα μπορεί να εκληφθεί ως παραβίαση της ψηφιακής εθιμοτυπίας, ενώ η αναμονή και η ενημέρωση πριν από την κλήση θεωρούνται σημάδια σεβασμού.

Αποκωδικοποίηση

«Θεωρείται αγένεια η φωνητική κλήση πλέον;» αναρωτιέται ένας πατέρας. Για πολλούς ενήλικες, το να μην απαντάς στο τηλέφωνο εκλαμβάνεται ως προσβολή και παραβίαση βασικών κανόνων επικοινωνίας. Οι έφηβοι διαφωνούν.

Απαιτείται αποκωδικοποίηση. Οι νέοι κώδικες επαναπροσδιορίζουν τα όρια. Εκεί όπου μια τηλεφωνική κλήση κάποτε θεωρούνταν ένδειξη φροντίδας, τώρα μπορεί να εκληφθεί ως παρεμβατική. Η απάντηση μέσω μηνύματος, από την άλλη, προσφέρει ευκαιρία για πιο καθαρή έκφραση ή δυνατότητα αποφυγής χωρίς ανοιχτή σύγκρουση.

Δεν είναι ότι οι έφηβοι στερούνται ενσυναίσθησης. Απλώς την εκφράζουν διαφορετικά, με πιο λεπτούς, ασύγχρονους τρόπους. Με τους συνομηλίκους τους μοιράζονται άρρητα τελετουργικά, όπως το να στέλνουν μήνυμα προτού καλέσουν και άγραφους κανόνες για το πότε είναι κατάλληλη στιγμή να μιλήσουν. Αυτό που κάποιοι ενήλικες ερμηνεύουν ως ψυχρότητα ή απόσταση, είναι στην πραγματικότητα μια άλλη μορφή προσοχής.

Αντί να βλέπουμε αυτή τη σιωπή στο τηλέφωνο ως κρίση στην επικοινωνία, ίσως θα έπρεπε να τη δούμε ως ευκαιρία να επανεφεύρουμε τον τρόπο που μιλάμε ο ένας στον άλλον. Ίσως οικοδομήσουμε και μια πιο ήρεμη μορφή επικοινωνίας με τους εφήβους.

Πηγή: in.gr