Κέρκυρα, Κέρκυρα με τα «Κείμενα» και την «Κόρκυρα»

Ο εκδότης Φίλιππος Βλάχος, η ψυχή των εκδόσεων «Κείμενα» καταγόταν από την Κέρκυρα και ήρθε στην Αθήνα να δώσει ζωή στο χώρο των εκδόσεων εν γένει. Με τις ιστορικές εκδόσεις «Κείμενα» σύστησε μεγάλα βιβλία, άγνωστους τότε συγγραφείς που τώρα αναφέρουμε με σεβασμό, καλές δουλειές γενικά στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Ύμνησε την τέχνη της τυπογραφίας και την μυρωδιά του μελανιού στο φρεσκοτυπωμένο βιβλίο. Όλα αυτά από το 1969 ως το 1989.

Τριάντα χρόνια μετά ο γιος του, Φοίβος Βλάχος, κράτησε τα στοιχεία αυτά για να μυήσει εμάς τους νεότερους στην γλυκιά αυτή έννοια της καλής δουλειάς, του ταγμένου εκδότη. Με επίγνωση και σεβασμό στο τότε, αλλά και με την κατάλληλη προσαρμογή στο σήμερα. Τριάντα χρόνια μετά, οι εκδόσεις «Κείμενα» θα ξαναδείξουν τη ζωτική τους σχέση με το νησί της Κέρκυρας με το βιβλίο της Κατερίνας Χανδρινού «Κόρκυρα». Το πρώτο βιβλίο που εκδίδει ο Φοίβος Βλάχος σε αυτή την δεύτερη γέννηση που προήλθε χωρίς να μεσολαβήσει ποτέ θάνατος των εκδόσεων Κείμενα. Μιλά για τον τόπο του Φίλιππου Βλάχου και σκέφτομαι ότι θα έχει συναισθηματικό φορτίο και ένα συμβολισμό άθελο ή ηθελημένο.

Δεν θα μπορούσα να γράψω για το βιβλίο χωρίς να αναφερθώ έστω και σύντομα στη σπουδαία αυτή ιστορία των εκδόσεων.

Το βιβλίο της Κατερίνας Χανδρινού είναι μια ψυχογεωγραφία σε μικρό χώρο, σε σπίτι συγκεκριμένα, όπου μια νεαρή επιστρέφει στο πατρικό της, όπως και ο Φοίβος Βλάχος για μια ανακαίνιση, κάποιες επιδιορθώσεις καλύτερα και αντικρίζει το παρελθόν πάνω σε αντικείμενα, πάνω στην υγρασία των τοίχων, τη σκόνη των ερμαριών. Θυμάται και πλέον νοηματοδοτεί.

Είναι μια αφήγηση εσωτερική που προέρχεται από εξωτερικές εικόνες, που κι αυτές οι ίδιες κουβαλάνε πλέον ψυχή, παρελθόν, βιώματα. Και η συγγραφέας στα δίνει όλα με προσοχή και λεπτότητα. Τα αντικείμενα, οι χώροι, τα μέρη ξαναζωγραφίζουν πάνω τους πρόσωπα που κάθονταν πάνω τους, ζούσαν εκεί ή συνδέθηκαν μαζί τους. Προικίζουν την νεαρή με την δυνατότητα να περιφέρεται, να σουλατσάρει στο χρόνο και να θυμάται τις σκέψεις που έκανε ανά την εποχή που ταξιδεύει, παρουσιάζοντας και στοιχεία της ζωής της Κέρκυρας, από την ιστορία μέχρι τα παιχνίδια των Κερκυραίων. Ίσως κάποιες φορές αυτό να είναι επώδυνο, σκληρό. Ακόμη και η ζωή σε νησί, οι ιδιωματισμοί κλειστότητας να ταλαιπωρούν έναν άνθρωπο που έμαθε και ζει την ανοιχτότητα της Αθήνας, όμως πάντα ο τόπος της μνήμης σε τραβάει εκεί και εντός του.

Αν και αφήγηση, καθώς το διάβαζα ένιωθα να διαβάζω ένα μεγάλο ποίημα. Πολύ καλό μάλιστα. Οι εικόνες κατασκευάζονται πάνω σε λέξεις βαριές που, ωστόσο, χοροπηδούν σε πλήρη τάξη. Ακόμη και τα αποσπάσματα άλλων συγγραφέων ή δημιουργών που εντάσσει η Χανδρινού στην αφήγησή της με έκαναν να αισθάνομαι τυχερός που έπεσα πάνω τους. Κοινώς είναι «ένα και ένα».

Όλοι έχουμε μπει στα πατρικά μας ή σε παλιά σπίτια που ζήσανε οι παππούδες, οι γιαγιάδες μας. Μερικοί δυσκολευτήκαμε γιατί προλάβαμε να ζήσουμε εκεί, έστω και να μας αλλάξουν μια πάνα. Γι’ αυτό και νοσταλγούμε ή ζοριζόμαστε κάπως να τα επισκεπτόμαστε και όταν μπαίνουμε ψαχουλεύουμε τα συρτάρια, όπως κάναμε μικροί. Χαϊδεύουμε τα έπιπλα, απομακρύνοντας με το δάχτυλό μας μια γραμμή σκόνης. Η διαδικασία είναι ζόρικη, καμιά φορά βουρκώνουμε, αλλά καταφεύγουμε συχνά εκεί, έστω και στην ανάμνηση.