Όταν το σινεμά αποθέωνε το ποδόσφαιρο

Αρχίζει το ματς… κι εκατομμύρια, γιατί όχι και δισεκατομμύρια ποδοσφαιρόφιλοι σε όλο τον κόσμο προετοιμάζονται για τη μεγάλη και συναρπαστική διοργάνωση, το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου.

Την ερχόμενη Πέμπτη 14 Ιουνίου και για ένα μήνα, η καρδιά του ποδοσφαίρου θα χτυπάει στη Ρωσία, και οι απανταχού λάτρεις της μπάλας, ανάμεσά τους και οι Έλληνες, έχουν ήδη κανονίσει το πρόγραμμά τους κι είναι έτοιμοι να απολαύσουν χωρίς παρεμβολές το αγαπημένο τους άθλημα.

Γι αυτούς, που όμως θέλουν να προετοιμαστούν και ψυχολογικά ή ακόμη και να αναθερμάνουν τη σχέση τους με το λαοφιλές παιχνίδι, υπάρχουν και πολλές ταινίες με βασικό θέμα το ποδόσφαιρο. Παρότι η κινηματογραφική βιομηχανία είναι αμερικανική και ως γνωστόν στους Αμερικάνους αν πετάξεις μπάλα δεν θα την κλωτσήσουν, αλλά θα ψάξουν κάποιο καλάθι για να τη ρίξουν μέσα, υπάρχουν αρκετές καλές ή ενδιαφέρουσες ταινίες με θέμα το ποδόσφαιρο, με πιο γνωστή «Την απόδραση των 11» του φημισμένου σκηνοθέτη Τζον Χιούστον και με βασικό ρόλο στην ταινία ο μεγάλος Πελέ.

Το ΑΠΕ-ΜΠΕ ενόψει του Μουντιάλ «κατεβάζει» τη δική του ενδεκάδα από ταινίες για ποδοσφαιρόφιλους:

1. Ο Μαραντόνα του Κουστουρίτσα

Το «Μαραντόνα» το γύρισε ο ταλαντούχος και ιδιόμορφος Σέρβος σκηνοθέτης Εμίρ Κουστουρίτσα το 2008, όταν ο καλύτερος μπαλαδόρος του πλανήτη, για πολλούς, αλλά και άστατος αν μη τι άλλο χαρακτήρας, αναλάμβανε την προπόνηση της εθνική Αργεντινής. Πρόκειται για ένα ανατρεπτικό ντοκιμαντέρ, καθώς ο σκηνοθέτης προσπάθησε να παρουσιάσει τον άνθρωπο πίσω από το μύθο, μια ταινία με καλές και όχι τόσο καλές στιγμές. Ανεπανάληπτες σκηνές εκείνες που ο Μαραντόνα δίνει συνέντευξη σε ένα κακόφημο καμπαρέ στο Μπουένος Άιρες, ανάμεσα σε ημίγυμνες χορεύτριες κι ένας γάμος που τελείται στην «Εκκλησία του Μαραντόνα» στο γήπεδο της Αργεντίνος Τζούνιορς.

2. Το ψαλιδάκι του Πελέ

Από τις πιο γνωστές ποδοσφαιρικές ταινίες, που γύρισε ο Τζον Χιούστον (Το γεράκι της Μάλτας, Ο άνθρωπος που ήθελε να γίνει βασιλιάς) το 1981, με πρωταγωνιστές τον Μάικλ Κέιν και τον Σιλβέστερ Σταλόνε, αλλά και τον Πελέ και μια σειρά από γνωστούς βετεράνους ποδοσφαιριστές (Μπόμπι Μουρ, Οσβάλντο Αρντίλες, Ντέινα, Γουόρκ κα). Το στόρι της ταινίας, σε ένα ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου υπάρχουν πολλοί ποδοσφαιριστές ανάμεσα στους κρατούμενους, οι Γερμανοί σχεδιάζουν ένα παιχνίδι στο Παρίσι με τη δική τους ομάδα, για λόγους προπαγάνδας. Οι κρατούμενοι θα δεχθούν, για να σώσουν κάποιους ποδοσφαιριστές κρατούμενους από την ανατολική Ευρώπη, που ήταν σε άθλια κατάσταση, αλλά και γιατί σχεδιάζουν μία θεαματική απόδραση. Ανάμεσα στις σκηνές που έχουν μείνει στην ιστορία, το ψαλιδάκι του Πελέ στο παιχνίδι. Μεγάλη πλάκα έχει και η ασχετοσύνη του Σταλόνε με την μπάλα, καθώς αναγκαστικά μπαίνει στο παιχνίδι, για να γίνει η απόδραση.\

3. Ο Κεν Λόουτς και ο Καντονά

Η ταινία του Κεν Λόουτς «Looking for Eric», δεν ασχολείται τόσο με τα όσα γίνονται εντός αγωνιστικού χώρου, όσο με την ταύτιση που νιώθουν οι οπαδοί με τους παίχτες και τις ομάδες τους, αλλά και πως το ποδόσφαιρο προσφέρει μια διέξοδο στη καθημερινή μίζερη ζωή. Στην ταινία, που γύρισε ο εξαιρετικός ιδεολόγος σκηνοθέτης του «Ο άνεμος χορεύει στο κριθάρι» το 2009, πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ο διάσημος ποδοσφαιριστής και επίσης ιδεολόγος Ερίκ Καντονά, ο οποίος γράφει στο πανί, όπως έγραφε και στο χορτάρι.

4. Η μπάλα της εκεχειρίας

Η υποψήφια για Όσκαρ ταινία του Κριστιάν Καριόν «Καλά Χριστούγεννα» (2005) μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη μια συγκλονιστική ιστορία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα. Τα πρώτα Χριστούγεννα από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1914, στρατιώτες και από τις δυο πλευρές αψηφώντας τις διαταγές των ανωτέρων τους, εγκαταλείπουν τα χαρακώματα και παίζουν ποδόσφαιρο με τον εχθρό, πίνουν και τραγουδούν, σε μια αυθόρμητη εκεχειρία, που έμεινε στην ιστορία. Συγκινητική ιστορία, με τις απαραίτητες ουμανιστικές ιδέες.

5. Football Factory

Η ταινία αυτή του 2004, που γύρισε ο Νικ Λοβ, βασισμένος στο ομότιτλο βιβλίο του Τζον Κινγκ, καταπιάνεται με τον χουλιγκανισμό, μέσα από τα μάτια ενός φανατικού οπαδού της Τσέλσι. Οι πρωταγωνιστές θύματα μιας κοινωνίας στη «μετα-Θατσερική» εποχή, προσπαθούν να ξεφύγουν μέσα από την οπαδική βία, αλλά και την παρανομία, τον ρατσισμό, τα ναρκωτικά. Η τελευταία σκηνή της ταινίας απολαυστική.

6. Ο πολύς Μπράιαν Κλαφ

Η ταινία του Τομ Χούπερ (παραγωγής 2009) αναφέρεται στην περίοδο που ο ιδιοφυής και ιδιότροπος προπονητής Μπράιαν Κλαφ αναλαμβάνει το 1973 τη Λιντς Γιουνάιτεντ, τη μισητή αντίπαλο εκείνη την εποχή της Ντέρμπι Κάουντι, στην οποία ήταν τεχνικός τα προηγούμενα 7 χρόνια. Εκεί γνώρισε τις χειρότερες στιγμές της προπονητικής του καριέρας και μετά από 44 ημέρες, ο εκκεντρικός Κλαφ έφυγε κακήν κακώς. Στην ταινία, «The Damned United», στην οποία τον Κλαφ υποδύεται ο πολύ καλός Μάικλ Σιν, αναδεικνύεται και η στενή σχέση που είχε με τον Πίτερ Τέιλορ, μόνιμο συνεργάτη του και στη Νότιγχαμ Φόρεστ, την οποία ο Κλαφ την πήρε από την β’ κατηγορία, την ανέβασε, πήρε πρωτάθλημα και της χάρισε ένα Κύπελλο Πρωταθλητριών κι ένα Κυπελλούχων, μέσα σε λίγα χρόνια!

7. Ιρανικό Offside

Ο ιρανικός κινηματογράφος έτσι κι αλλιώς έχει τεράστιο ενδιαφέρον, ενώ πολλές φορές εκπλήσσει με την άρτια κινηματογραφική του γλώσσα, τα θέματά του, αλλά και τις ερμηνείες του. Εδώ, στο «Offside», που γύρισε o πολυβραβευμένος Τζαφάρ Παναχί το 2006, καταπιάνεται με μία παρέα κοριτσιών που θέλουν να παρακολουθήσουν το κρίσιμο προκριματικό παιχνίδι Ιράν – Μπαχρέιν, στο στάδιο της Τεχεράνης, αλλά υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα, η απαγόρευση των γυναικών στα γήπεδα. Έτσι θα μεταμφιεστούν σε αγόρια και θα προσπαθήσουν να μπουν στο γήπεδο…

Η ταινία διαθέτει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, αλλά κι ένα σημαντικό σχόλιο για τη θέση της γυναίκας στο Ιράν.

8. Καν’ το όπως ο Μπέκαμ

Χαριτωμένη αγγλική ταινία του 2001, σε σκηνοθεσία Γκούριντερ Τσάντα, με τις Πάρμιντερ Νάγκρα, Κίρα Νάιτλι και Τζούλιετ Στίβενσον. Η υπόθεση της ταινίας αφορά μία νεαρή Ινδή που ζει στο Λονδίνο κι έχει ως ίνδαλμα τον Μπέκαμ. Προπονείται κρυφά από τους γονείς της σε τοπική ομάδα γυναικείου ποδοσφαίρου, κάτι ανεπίτρεπτο για τα παραδοσιακά ινδικά ήθη. Ταινία που βλέπεται ευχάριστα, δίνει τη γυναικεία διάσταση του αθλήματος και ασκεί κριτική στις προκαταλήψεις με πολύ χιούμορ.

9. Οι άσσοι του γηπέδου

Η πρώτη ελληνική ταινία στην ενδεκάδα, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς εκτός από τη συμπαθητική κινηματογράφηση του Βασίλη Γεωργιάδη, σε σενάριο Ιάκωβου Καμπανέλλη, έχει ως πρωταγωνιστές μερικούς από τους πιο ένδοξους ποδοσφαιριστές της δεκαετίας του 1950. Πρωτίστως, τον εμβληματικό, τον ιδεολόγο, με ατσάλινο χαρακτήρα και καθαρό λόγο και μπέσα, Ανδρέα Μουράτη, αλλά και τους Λάκη Πετρόπουλο, Κώστα Λινοξυλάκη, Στάθη Μανταλόζη κα.

Η υπόθεση της ταινίας (παραγωγής 1956) βασίστηκε σε ένα αληθινό περιστατικό, που συνέβη το 1953, όταν έπειτα από έναν αγώνα της εθνικής ομάδας η ομοσπονδία απέβαλε τον Μουράτη και οι συμπαίχτες του αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στον επόμενο αγώνα, ενώ παράλληλα εκτυλίσσονται οι καθημερινές ιστορίες της ζωής των ποδοσφαιριστών.

10. Ο Βέγγος σκοράρει

Η δεύτερη ελληνική ταινία δεν είναι τίποτα το αξιόλογο, αν και περιέχει μερικές ξεκαρδιστικές σκηνές. Πρόκειται για την κωμωδία «Τα δίδυμα», που γύρισε το 1963 ο Κώστας Καραγιάννης, με τον Θανάση Βέγγο σε διπλό πρωταγωνιστικό ρόλο. Ερμήνευε ένα κακομαθημένο πλουσιόπαιδο με βιομήχανο πατέρα και έναν φτωχό που παίζει μπάλα σε κάποια μικρή ομάδα. Περισσότερο, η ταινία αυτή είναι η αφορμή για να θυμηθούμε τη σχέση που είχε ο Βέγγος με το ποδόσφαιρο, καθώς αλησμόνητη θα μείνει η εμφάνισή του στον περιβόητο αγώνα μεταξύ ηθοποιών – δημοσιογράφων, που έγινε το 1978 στη Νέα Φιλαδέλφεια, μπροστά σε 40.000 κόσμο. Όπως αξέχαστες θα μείνουν και οι κατεβασιές που έκανε ο αγαπημένος ηθοποιός, αλλά και το γκολ που έβαλε με πέναλτι και ένα γήπεδο να έχει πάρει φωτιά.

11. Η βιομηχανία ειδώλων

Η τελευταία ταινία της ενδεκάδας δεν έχει σχέση με το ποδόσφαιρο, αλλά κυρίως με τον αθλητικό τύπο και τους μάνατζερ που δραστηριοποιούνται στον αθλητισμό. Πρόκειται για την εξαιρετική ταινία «The Harder They Fall», που γύρισε το 1955 ο Μαρκ Ρόμπσον, με πρωταγωνιστή τον θρυλικό Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ. Η υπόθεση αφορά έναν άνεργο αθλητικογράφο που βρίσκεται στα πολύ κάτω του και ο οποίος προσλαμβάνεται από έναν διεφθαρμένο μάνατζερ να προωθήσει – και μέσω στημένων αγώνων – την εικόνα ενός Αργεντινού μποξέρ, ενός πραγματικού γίγαντα, αλλά με μυαλό παιδιού και ανίκανος να νικήσει ακόμη κι ένα κορίτσι… Σπουδαία ταινία για το πώς τα ΜΜΕ μπορούν να φτιάξουν την εικόνα ενός ασήμαντου αθλητή (εδώ μπορείτε να βάλετε και ηθοποιό, συγγραφέα, τραγουδιστή, ζωγράφο ή ακόμη και πολιτικό…) κάποιοι να βγάλουν τρελά λεφτά και στη συνέχεια όταν δεν θα τον έχουν ανάγκη να τον πετάξουν στα σκουπίδια. Όπως συμβαίνει και στην ταινία, με τον αφελή μποξέρ να έχει πιστέψει ότι είναι μεγάλος πυγμάχος και γι’ αυτό να κινδυνεύει να χάσει τη ζωή του, στον τελευταίο αγώνα με τον πρωταθλητή του αθλήματος, ένα διεστραμμένο, που αν και γνωρίζει ότι ο αγώνας είναι στημένος να κερδίσει χωρίς να καταβάλει ιδιαίτερη προσπάθεια, αυτός θέλει να τον κάνει κομμάτια…

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ