Οι 10 ταινίες που πρέπει να δεις το Πάσχα

Θέλαμε να πιστεύουμε ότι φέτος θα κάνουμε Πάσχα στο χωριό ή τουλάχιστον πιο ελεύθερα, αλλά οι νέες αποφάσεις ανέτρεψαν τα σχέδια μας. Παρόλα αυτά, είναι μια καλή ευκαιρία να απολαύσουμε λίγες ακόμα ταινίες, πριν ο καιρός αρχίσει να ζεσταίνει και να μας προτρέπει να περνάμε περισσότερες ώρες έξω, μιας και ανοίγει και η εστίαση -και ο τουρισμός-!

Ενόψει των γιορτινών και Πασχαλιάτικων ημερών, η λίστα δε θα μπορούσε να μη συμπεριλαμβάνει ταινίες, οι οποίες ταιριάζουν στο κλίμα και το πνεύμα αυτής της περιόδου. Κάποιες κλασικές και κάποιες πιο καινούργιες, προσπάθειες πασίγνωστων και αξιόλογων σκηνοθετών που ωστόσο δεν πέτυχαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αλλά αξίζουν σίγουρα τον χρόνο μας, για να δούμε και εμείς τι δεν πήγε καλά.

Βέβαια, το πιο σημαντικό είναι να παρακολουθήσουμε και να «διαβάσουμε» αυτές τις ταινίες, υπενθυμίζοντας στον εαυτό μας ότι ο στόχος τους δεν είναι πάντα η πιστή προσήλωση στα αρχικά κείμενα και η αναπαράσταση της μοναδικής αλήθειας, αλλά η δημιουργία μιας ξεχωριστής κινηματογραφικής αφήγησης και εμπειρίας.

Η λίστα ξεκινάει χρονικά από την πιο παλιά στην πιο πρόσφατη ταινία.

The Ten Commandments (1956) του Cecil B. DeMille

Η ταινία Οι Δέκα Εντολές του Αμερικανού σκηνοθέτη Cecil DeMille θεωρείται μια από τις καλύτερες βιβλικές επικές ταινίες, καθώς κατάφερε να συνδυάσει αριστουργηματικά το μεγάλο θέαμα με την αφήγηση. Ο σκηνοθέτης αξιοποίησε τις τεχνικές καινοτομίες της εποχής (VistaVision, Technicolor, εγγραφή προηγμένης ποιότητας ήχου), αλλά δεν έβαλε σε δεύτερη μοίρα το σενάριο και την ιστορία, φτιάχνοντας έτσι ένα θρησκευτικό, μεγαλοπρεπές κινηματογραφικό έπος. Η ταινία ήταν προτεινόμενη για εφτά Όσκαρ το 1957 και κέρδισε αυτό των Καλύτερων Οπτικών Εφέ. Η ιστορία αφορά τον Μωυσή (Charlton Heston) και την απόφαση του να αφήσει τις ανέσεις του παλατιού της Αιγύπτου, όταν μαθαίνει την αληθινή του ταυτότητα και το χρέος του να οδηγήσει τον Εβραϊκό λαό στην ελευθερία.

Ben-Hur (1959) του William Wyler

Ας ξεκινήσουμε από το ότι η ταινία είχε κερδίσει έντεκα ολόκληρα Όσκαρ, μαζί με τον Τιτανικό και τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών του 2003, έναν αριθμό ρεκόρ μέχρι και σήμερα. Και εδώ, το θέαμα και οι μεγαλειώδεις εικόνες κατέχουν σημαντικό ρόλο, ενώ η αφήγηση χτίζεται με βάση το συναίσθημα, την ανθρωπιά και τη δραματική κορύφωση. Η ταινία αποτελεί remake της ομώνυμης βουβής ταινίας του 1925 και στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Ben-Hur συναντάμε και πάλι τον Charlton Heston, ο οποίος βραβεύτηκε με το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου. Η ταινία ακολουθεί τον πρίγκιπα Ιούδα Ben-Hur που προδίδεται από τον παιδικό του φίλο, Messala, λόγω διαφορετικών πολιτικών βλέψεων, και σύντομα αυτός και η οικογένεια του θα βρεθούν στη φυλακή. Ο μοναδικός στόχος του Ιούδα πλέον είναι να ελευθερωθεί και να πάρει εκδίκηση.

The Gospel According to St. Matthew (1964) του Pier Paolo Pasolini

Μια άκρως νεορεαλιστική ματιά σε ένα θρησκευτικό θέμα, η ταινία του Pasolini κινηματογραφεί με απλότητα, μινιμαλισμό και σχεδόν ακριβή πιστότητα το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο και τη ζωή του Χριστού, τον οποίο υποδύεται ένας νεαρός Ισπανός, διαφορετικός από τους άλλους «Χριστούς» που έχουμε συνηθίσει, ο Enrique Irazoqui. Η αμφιλεγόμενη και πολυσχιδής προσωπικότητα του Ιταλού σκηνοθέτη επηρέασε την τότε κοινή γνώμη για το έργο, αλλά σήμερα αποτελεί μια κλασική επιλογή του παγκόσμιου κινηματογράφου και του είδους που αντιπροσωπεύει.

Monty Python’s Life of Brian (1979) του Terry Jones

Αν θέλετε να δείτε κάτι πιο ελαφρύ και κωμικό αυτής της θεματολογίας, ο «Ένας Προφήτης μα τι Προφήτης!» (ελληνικός τίτλος) είναι για εσάς. Η Βρετανική κωμωδία, σκηνοθετημένη από τον Terry Jones και γραμμένη από την ομάδα Monty Python, σατιρίζει διάφορες καταστάσεις υπό το πρίσμα του Χριστιανισμού. Φυσικά και κατηγορήθηκε για προσβολή και βλασφημία, ενώ σε αρκετές περιοχές της Βρετανίας και σε κάποιες χώρες απαγορεύτηκε. Η κωμωδία, βέβαια, θεωρείται ένα από τα πιο δύσκολα κινηματογραφικά είδη, ακριβώς επειδή το αστείο και το κωμικό είναι για τον καθένα μας υποκειμενικά. Η συγκεκριμένη ταινία, ωστόσο, έχει χαρακτηριστεί κλασική στο είδος της για την τόλμη και την αιχμηρότητα της, καθώς, επίσης, σημείωσε μεγάλη εμπορική επιτυχία παρά τις έντονες, αρχικά, διαμαρτυρίες και την απαγόρευση.

The Last Temptation of Christ (1988) του Martin Scorsese

Διακαής πόθος του Scorsese να κάνει μια ταινία για τη ζωή του Ιησού και το πετυχαίνει το 1988 με το έργο Ο Τελευταίος Πειρασμός, το οποίο βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη. Η ταινία προκάλεσε αντιδράσεις, όπως και το βιβλίο, λόγω της απεικόνισης του Ιησού με διαφορετικές εκφάνσεις από αυτές που γνωρίζουμε, πιο ανθρώπινες και συνεπώς, πιο ευάλωτες. Βέβαια, η ταινία υπενθυμίζει το εξής: «Αυτό το έργο δεν βασίζεται στα Ευαγγέλια, αλλά στη φανταστική εξερεύνηση της αιώνιας πνευματικής σύγκρουσης». Η περιγραφή δεν ήταν αρκετή για να συγκρατήσει τον θυμό κάποιων θρησκευόμενων, ο οποίος στιγμάτισε την αποδοχή και την πορεία της ταινίας. Παρόλα αυτά, με τα χρόνια αναθεωρείται -και εκτιμάται- το νόημα και η σημασία αυτής της διαφοροποιημένης οπτικής στην ιστορία, καθώς και η εκπληκτική ερμηνεία του πρωταγωνιστή, Willem Dafoe.

The Passion of the Christ (2004) του Mel Gibson

Από τις πιο γνωστές βιβλικές ταινίες, επίσης αμφιλεγόμενη όπως οι προαναφερόμενες, κυρίως, όμως, για την υπέρμετρη σκληρότητα των εικόνων, η οποία ήταν αυτή που δίχασε κοινό και κριτικούς. Η εμπορική της επιτυχία ήταν τεράστια (612 εκατομμύρια δολάρια σε εισπράξεις παγκοσμίως), κάνοντας την την πιο επιτυχημένη εμπορικά χριστιανική ταινία. O Mel Gibson σκηνοθετεί χωρίς κανένα φόβο και περιορισμό τις τελευταίες δώδεκα ώρες του Ιησού (Jim Caviezel) πριν τον θάνατο, μαζί με κάποιες αναδρομές σε διάφορες σημαντικές στιγμές της ζωής του. Τολμάει, επίσης, να κρατήσει την αραμαϊκή, εβραϊκή και λατινική γλώσσα και όχι την αγγλική, όπως θα προτιμούσαν φυσικά οι συμπατριώτες του, προσδίδοντας έτσι στην αληθοφάνεια της ιστορίας. Ωστόσο, πολλοί κατηγόρησαν τον Gibson για αντισημιτισμό, ενώ ο ίδιος είχε δηλώσει ότι: «Αυτή η ταινία είναι για την Αγάπη, την Ελπίδα, την Πίστη και τη Συγχώρεση».

Noah (2014) του Darren Aronofsky

Ο Darren Aronofsky επιχειρεί να σκηνοθετήσει κάτι αρκετά διαφορετικό σε σύγκριση με τα προηγούμενα έργα του (Requiem for a Dream, The Wrestler, Black Swan), εμπνευσμένος από τη Βίβλο και συγκεκριμένα, από την Κιβωτό του Νώε. Το αποτέλεσμα δυστυχώς δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των θαυμαστών του σκηνοθέτη, διότι από ένα σημείο και μετά η ταινία παραμένει κάπως στάσιμη και παίζει με τα κλισέ των blockbuster ταινιών, χωρίς να εισάγει κάτι πρωτοποριακό, κυρίως αφηγηματικά. Ωστόσο, οι εντυπωσιακές εικόνες, τα οπτικά τεχνάσματα και η συμμετοχή ενός τέτοιου cast είναι αρκετά για να κρατήσουν τον θεατή και να του δώσουν μια θρησκευτική ιστορία, σίγουρα όχι όμως την καλύτερη. «Οι περισσότεροι σκηνοθέτες δεν θα έχουν ποτέ την ευκαιρία να ερμηνεύσουν τη δική τους κατανόηση της Βίβλου σε κλίμακα 125 εκατομμυρίων δολαρίων, και γι’ αυτό το «Νώε» είναι η σπάνια αστοχία που εξακολουθεί να αποδεικνύεται εντελώς ενθαρρυντική».

Exodus: Gods and Kings (2014) του Ridley Scott

Την ίδια χρονιά, το 2014, έχουμε άλλη μια υπερπαραγωγή επικής βιβλικής ταινίας, σκηνοθετημένη από τον Ridley Scott και εμπνευσμένη από το βιβλίο Η Έξοδος. Δύο καλοί παιδικοί φίλοι, ο Ιουδαίος Μωυσής (Christian Bale) και ο Αιγύπτιος Φαραώ Ραμσής (Joel Edgerton), γίνονται εχθροί όταν ο δεύτερος ανακαλύπτει την πραγματική καταγωγή του πρώτου. Όταν παίρνει τα ηνία του βασιλείου, ο Ραμσής Β’ εξορίζει τον Μωυσή. Σύντομα, ο Μωυσής θα γίνει ο Εκλεκτός του Θεού για να οδηγήσει 600.000 σκλάβους έξω από την Αίγυπτο με προορισμό τη Γη της Επαγγελίας. Η ταινία δεν προσθέτει κάτι καινούργιο στην αφήγηση από αυτά που ήδη ξέρουμε και έχουμε δει. Πολλοί κάνουν λόγο για έλλειψη συναισθήματος, ρυθμού και αδύναμη ανάπτυξη των χαρακτήρων. Τα εύσημα παίρνει περισσότερο η ίδια η εικόνα με τα μεγαλόπνοα πλάνα και εφέ που κατακλύζουν την οθόνη.

Son of God (2014) του Christopher Spencer

Είναι απίστευτο ότι την ίδια χρονιά βγαίνουν τρεις ταινίες σχετικές με τη Βίβλο, άσχετα από την εμπορική ή κριτική απήχηση που είχαν. Ο Υιός του Θεού του Christopher Spencer προσαρμόζεται στη μεγάλη οθόνη μετά από την πετυχημένη μίνι σειρά The Bible (2013). Η ταινία κάνει μια αναδρομή σε όλη τη ζωή του Ιησού, από τη Γέννηση Του και τα Διδάγματα Του μέχρι τη Σταύρωση και την Ανάσταση. Αν και δεν έκανε ιδιαίτερη αίσθηση για την σκηνοθετική και αφηγηματική της προσέγγιση, τα πήγε αρκετά καλά με τις εισπράξεις, ενώ δεν φάνηκε να ξεσηκώνει τόσο έντονες αντιδράσεις από θρησκευτικές ομάδες, όπως συνέβη με τις προηγούμενες περιπτώσεις, ακριβώς επειδή ακολούθησε έναν πιο συμβατικό τρόπο αφήγησης και κινηματογράφησης της ιστορίας.

Mary Magdalene (2018) του Garth Davis

Και φτάνουμε στην τελευταία ταινία για να βρούμε -επιτέλους- μια γυναίκα στο επίκεντρο της αφήγησης, αλλά και έναν μη λευκό άντρα στο ρόλο του Αγίου Πέτρου (Chiwetel Ejiofor). Το point of view αλλάζει και βλέπουμε τον Ιησού μέσα από τα μάτια της Μαρίας Μαγδαληνής. Μια αμφιλεγόμενη και παρεξηγημένη γυναίκα, στην οποία δίνεται η ευκαιρία κινηματογραφικά να δείξει άλλες πτυχές του εαυτού της. Η Μαρία (Rooney Mara) αποφασίζει να φύγει από το μικρό χωριό της, Μάγδαλα, για να ακολουθήσει τον Ιησού (Joaquin Phoenix) παρά τις ενστάσεις της οικογένειας της. Βαφτίζεται και γίνεται μέρος των αποστόλων, που έχουν ως ιερό σκοπό τη διάδοση των κηρυγμάτων Του. Μια ταινία διαφορετική από τις υπόλοιπες ως προς την επιλογή της οπτικής γωνίας, που δεν ξεπερνάει, ωστόσο, άλλα, πιο τολμηρά και ρηξικέλευθα σκηνοθετικά και αφηγηματικά εγχειρήματα.

Καλό Πάσχα!

Διαβάστε επίσης: