Οι προτεραιότητες των ευρωπαϊκών πόλεων – Πρωταγωνιστές κλιματική αλλαγή και στεγαστικό

Το στεγαστικό αναδεικνύεται φέτος σε κορυφαία προτεραιότητα για τις ευρωπαϊκές πόλεις, αμέσως μετά τις δράσεις για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Τον παλμό των ευρωπαϊκών μητροπόλεων κατέγραψε η νέα έρευνα «Εurocities Pulse: Τhe mayor’s survey 2025», συγκεντρώνοντας απαντήσεις από 86 δημοτικές αρχές, σε 26 ευρωπαϊκές χώρες – ανάμεσά τους και η Ελλάδα.

Πέρυσι, το ζήτημα της προσιτής στέγασης βρισκόταν στην τρίτη θέση, μετά την κοινωνική συνοχή και ισονομία. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης παραμένει σταθερά το νούμερο ένα ζήτημα που απασχολεί τους δημάρχους της Ευρώπης.

Η διαφορά φέτος είναι ότι πάνω από ένας στους τρεις δημάρχους (36%) τοποθετούν το στεγαστικό στις τρεις πρώτες θέσεις των προτεραιοτήτων τους, ποσοστό αυξημένο κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με πέρυσι.

Φέτος ο ένας στους έξι δημάρχους θεωρεί το στεγαστικό ως τη νούμερο ένα προτεραιότητα, ο διπλάσιος αριθμός από πέρυσι.

Στα κόκκινα η Αθήνα

Η πλειονότητα των δήμων δηλώνει ότι έχει ελλιπή στήριξη από το κεντρικό κράτος αλλά και από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς σε θέματα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και της στεγαστικής κρίσης

Η Αθήνα φιγουράρει ανάμεσα στις πόλεις με την πιο έντονη στεγαστική κρίση, μαζί με τη Βαρκελώνη, τη Ρώμη και τη Βουδαπέστη, ιδίως σε ό,τι αφορά τις αρνητικές επιπτώσεις των βραχυχρόνιων μισθώσεων.

Συγκεκριμένα, ανήκει στο 25% των ευρωπαϊκών πόλεων που δηλώνουν ότι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις, συνιστούν σοβαρό πρόβλημα, αφού  μειώνουν τη διαθεσιμότητα των διαμερισμάτων για μακροχρόνια ενοικίαση και αυξάνουν τα ενοίκια.

Συμμαχία 16 πόλεων για το στεγαστικό

Η Αθήνα, μαζί με άλλες 15 πόλεις, συμμετέχει στη «Συμμαχία για την Πρόσβαση στη Στέγη» (Mayors for Housing Alliance). Με πρωτοβουλία της Βαρκελώνης, η συμμαχία των 16 πόλεων διεκδικεί πιο ενεργή συμμετοχή των Δήμων στη διαμόρφωση της στεγαστικής πολιτικής της ΕΕ και άμεση πρόσβαση στα ευρωπαϊκά κονδύλια για το στεγαστικό.

Στόχος της συμμαχίας είναι η αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, και η αύξηση των επενδύσεων για τη προσιτή και κοινωνική στέγη.

Συμμαχία 16 πόλεων για το στεγαστικό

Η Αθήνα, μαζί με άλλες 15 πόλεις, συμμετέχει στη «Συμμαχία για την Πρόσβαση στη Στέγη» (Mayors for Housing Alliance). Με πρωτοβουλία της Βαρκελώνης, η συμμαχία των 16 πόλεων διεκδικεί πιο ενεργή συμμετοχή των Δήμων στη διαμόρφωση της στεγαστικής πολιτικής της ΕΕ και άμεση πρόσβαση στα ευρωπαϊκά κονδύλια για το στεγαστικό.

Στόχος της συμμαχίας είναι η αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, και η αύξηση των επενδύσεων για τη προσιτή και κοινωνική στέγη.

Απρόσιτες οι τέσσερις στις δέκα πόλεις

Η στεγαστική κρίση στην Ευρώπη συνεχίζει να επιδεινώνεται, με περισσότερους από έναν στους τρεις δημάρχους (39 %) να αναφέρουν πλέον ότι το κόστος στέγασης είναι απαγορευτικό.

Για τις πόλεις αυτές, τα μέσα εισοδήματα δεν επαρκούν πλέον για την κάλυψη ενός βιώσιμου ενοικίου, δηλαδή ενός ενοικίου που δεν υπερβαίνει το ένα τρίτο του συνολικού εισοδήματος. Το ίδιο συμβαίνει με τις δόσεις των στεγαστικών δανείων, γεγονός που απειλεί την κοινωνική συνοχή και ωθεί τους κατοίκους να απομακρυνθούν από τα αστικά κέντρα.

Η Αθήνα, όπως και οι περισσότερες μεγάλες ελληνικές πόλεις, ανήκει στην παραπάνω κατηγορία. Όπως έχει καταγράψει η Εurostat, οι κάτοικοι της Ελλάδας ξοδεύουν κατά μέσο όρο το 35,2% του εισοδήματός τους για στέγαση, μακράν το υψηλότερο ποσοστό σε όλη την ΕΕ, όπου ο μέσος όρος είναι 19,7%.

Αντίστοιχα οι κάτοικοι των ελληνικών πόλεων έχουν το υψηλότερο ποσοστό υπερβολικής στεγαστικής επιβάρυνσης με την Αθήνα να έχει τα πρωτεία,. Το 31% ξοδεύει πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος γι αένα «κεραμίδι»

Μόνο η μία στις εφτά πόλεις έχει βιώσιμα ενοίκια

Ταυτόχρονα, μόνο το 14% των πόλεων αναφέρουν ότι η στέγαση παραμένει προσιτή για τους κατοίκους τους.

Πρόκειται για πόλεις που εφαρμόζουν ισχυρές δημόσιες πολιτικές για τη στέγαση, αυστηρούς ελέγχους στις αυξήσεις των ενοικίων ή επενδύουν διαρκώς σε προγράμματα κοινωνικής κατοικίας.

Κίτρινη κάρτα για μία στις δύο πόλεις

Περίπου η μία στις δύο ευρωπαϊκές πόλεις (47%) βρίσκονται στα μέσα της κλίμακας «προσιτότητας» (affordability). Aυτό σημαίνει ότι δεν έχουν ακόμα διολισθήσει σε οξεία στεγαστική κρίση, αλλά το στεγαστικό πρόβλημα παραμένει έντονο.

Αυτές οι πόλεις – κυρίως στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη – κινδυνεύουν να πέσουν στην «κόκκινη» κατηγορία των απρόσιτων πόλεων, αν οι αυξήσεις στις τιμές ακινήτων και ενοικίων συνεχίσουν να ξεπερνούν την αύξηση των εισοδημάτων.

Παράγοντες που επιδεινώνουν το στεγαστικό

Οι δήμαρχοι που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση «Eurocities Pulse», αποδίδουν την έλλειψη προσιτής στέγης και την αύξηση των τιμών ακινήτων σε μια σειρά λόγους.

Για πάνω από επτά στους δέκα δημάρχους, η μεγαλύτερη πρόκληση στον τομέα της στέγασης είναι ότι πάρα πολλοί άνθρωποι αναζητούν πολύ λίγες κατοικίες. Το 76% των πόλεων κατατάσσουν τη ζήτηση που υπερβαίνει την προσφορά ως ένα από τα τρία σημαντικότερα προβλήματα.

Το αυξανόμενο κόστος κατασκευής κατατάσσεται ως ο δεύτερος πιο συχνά αναφερόμενος παράγοντας, με το 71% των πόλεων να το επισημαίνουν ως σημαντικό εμπόδιο για την προσιτή στέγη.

Ο πληθωρισμός, η έλλειψη εργατικού δυναμικού, οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα και η αύξηση της αξίας της γης καθιστούν πιο δαπανηρή την ανάπτυξη κατοικιών σε προσιτές τιμές.

Καθώς τα κόστη αυξάνονται, οι κατασκευαστές δίνουν όλο και μεγαλύτερη προτεραιότητα στις κατοικίες υψηλής ποιότητας, αφήνοντας ένα διευρυνόμενο χάσμα για τους κατοίκους μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος.

Η περιορισμένη διαθεσιμότητα γης αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για το 60% των πόλεων που συμμετείχαν στην έρευνα, ιδίως εκείνες με αυστηρούς νόμους χωροταξίας, προστατευόμενες ιστορικές περιοχές ή γεωγραφικούς περιορισμούς.

Κερδοσκοπία επί των ακινήτων

Η κερδοσκοπία στον τομέα των ακινήτων,  μέσω των προγραμμάτων Golden Visa,  καθιστά όλο και πιο δύσκολη  την απόκτηση στέγης από τα  ντόπιο πληθυσμό, ιδίως σε περιοχές με υψηλή ζήτηση. Αν και δεν αποτελεί γενικό πρόβλημα, το 29% των πόλεων κατέταξαν τις κερδοσκοπικές επενδύσεις μεταξύ των τριών κύριων προβλημάτων.

Ζητούνται πολιτικες κοινωνικής στέγασης

Σχεδόν μία στις δύο πόλεις (47 %) ανέφερε την αύξηση της προσφοράς προσιτής στέγασης ως την πιο σημαντική προτεραιότητά της, ενώ ένα συντριπτικό ποσοστό 93 % την κατέταξε μεταξύ των τριών κορυφαίων προτεραιοτήτων της.

Παράλληλα με την προσιτή στέγαση, η επέκταση της κοινωνικής στέγασης αποτελεί βασικό στόχο, με το 32 % των πόλεων να την κατατάσσουν ως κορυφαία προτεραιότητα και ένα εντυπωσιακό 76 % να την τοποθετεί στις τρεις πρώτες προτεραιότητες

Πηγη – in.gr