Η «προφητεία» κι η επόμενη ημέρα

Κάθε κινηματογραφική χρονιά έχει κάποιες ταινίες που μένουν βαθιά χαραγμένες στο μυαλό σου στο πέρασμα των χρόνων. Αδιαμφισβήτητα μία απ΄αυτές είναι το “Parasite” του Μπονγκ Τζουν-χο. Η ιστορία θα επιβεβαιώσει αν όντως ήταν προφητική. Σε αυτή ο σπουδαίος Νοτιοκορεάτης σκηνοθέτης χτίζει μία μοναδική σκηνή κορύφωσης βγαλμένη κατά την ταπεινή μου άποψη από το μέλλον. Η εργατική τάξη και πάση φύσεως “πληβείοι” αφήνουν τα σκοτεινά υπόγεια, (ανερ)έρχονται στην επιφάνεια, επαναστατούν βίαια κι είναι έτοιμοι να λιντσάρουν την άρχουσα τάξη με κάθε κόστος.

Πώς μπορεί να συνδέεται αυτό με την πανδημία που βιώνουμε θα αναρωτηθεί κανείς εύλογα. Έμμεσα κι άμεσα. Τα χιλιάδες θύματα της υγειονομικής κρίσης πλήττονται στο παρόν, ενώ με μεγάλο ενδιαφέρον περιμένουμε την επόμενη ημέρα, που δεν αποκλείεται να φέρει μία άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση και ραγδαία επιδείνωση στις εργασιακές σχέσεις. Αυτή τη φορά όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, με πρώτες και καλύτερες τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής στις οποίες ήδη ξυπνούν μνήμες του κραχ της Γουόλ Στριτ το 1929, με το χρηματιστήριο καθημερινά να καταρρέει. Στο μεσοδιάστημα περνάμε ραγδαία σε μία νέα εποχή.

Η αυτοματοποίηση της εργασίας έγινε καθημερινότητα. Τα συστήματα πληροφορικής με τους ατελείωτους αλγόριθμους εξελίχθηκαν και τέθηκαν στις υπηρεσίες των κρατικών μηχανών. Κι αφού μπορούμε πλέον να κάνουμε τα πάντα ηλεκτρονικά, ποιο το νόημα να έχουμε για παράδειγμα τόσους τραπεζικούς ή υπαλλήλους στις εφορίες, στα ΚΕΠ και στον ΕΦΚΑ; Μοιραία άνθρωποι θα βρεθούν στο ταμείο ανεργίας. Ειδικά αν είναι μεγάλοι σε ηλικία πόσο εύκολο είναι να βρουν νέα εργασία και τι διάθεση υπάρχει να τους εκπαιδεύσει κάποιος στα νέα δεδομένα (ειδικά στην Ελλάδα); Η λεγόμενη μέση τάξη θα εξαλειφθεί σταδιακά, ήδη έχει συρρικνωθεί. Οι διαφορές του κεφαλαίου με την εργατική ή πλέον την “‘άχρηστη” τάξη, όπως γράφει ο Χαράρι θα οξυνθούν δίχως προηγούμενο. Είναι αναπόφευκτο.

Νομοτελειακά οδηγούμαστε στο τέλος του φιλελευθερισμού τουλάχιστον στις καθημερινές σχέσεις. Οι ηγέτες θα επενδύσουν στον ΦΟΒΟ και την καχυποψία που θα αφήσει πίσω της αυτή η τραγική κατάσταση. Κάπου εδώ αν είσαι καλά διαβασμένος κι ενημερωμένος, σε επαφή με τα γεγονότα παγκοσμίως καταλαβαίνεις πως το “μαύρο”, οι “λύκοι” ανασυντάσσονται κι επελαύνουν. Δέκα χρόνια περίπου μετά το κραχ του περασμένου αίωνα ήταν ο Χίτλερ κι ο Μουσολίνι, τώρα μπορεί να είναι η Λεπέν, ο Όρμπαν, ο Σαλβίνι θιασώτες των ολοκληρωτικών καθεστώτων και “τρελοί” λαϊκιστές ηγέτες όπως ο Τραμπ κι ο Τζόνσον. Την ίδια στιγμή Πούτιν, Ερντογάν και Τζινπίνγκ κάνουν σχέδια για να εδραιώσουν τις δικές τους αυτοκρατορίες.

Για όλα τα παραπάνω πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι κι ήδη να σκεφτόμαστε λύσεις για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα την ώρα που γεννιέται, δηλαδή τώρα. Η Συμφωνία ή Συνθήκη Σέγκεν έχει μπει στον πάγο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ακροβατεί στην πιο επικίνδυνη στροφή κι ίσως έχουμε φτάσει στην κορυφή του παγόβουνου. Το προσωρινό έστω κλείσιμο των συνόρων δίνει το βήμα στην εθνικιστική ρητορική σε μία άκρως συντηρητική καμπή παγκόσμια. Το παιχνίδι “εμείς” οι καλοί κι οι άλλοι οι “κακοί”, οι επικίνδυνοι θα τεθεί και πάλι στη σκακιέρα. Όταν είσαι αγανακτισμένος, πεινασμένος, άνεργος είναι πολύ ευκολότερο να παρασυρθείς. Εκεί ποντάρουν. Η δύναμη της μάζας είναι γνωστή εδώ και χρόνια. Σήμερα έχουμε μάθει πλέον και πόσο εύκολα μπορούν να την κατευθύνουν με τις εξέλιξη της τεχνολογίας. Αρκούν μερικά εκατομμύρια ευρώ.

Χρέος μας να υψώσουμε τα δικά μας περήφανα τείχη. Φυσικά όχι με τόνους τσιμέντου και συρματοπλέγματα ανάμεσα σε τάφρους, αλλά με “υλικά” την μόρφωση, την παιδεία, τον πολιτισμό και την αλληλεγγύη. Να στηθούν παγκόσμια δίκτυα επικοινωνίας, να καθοριστούν κοινές δράσεις, να αναπτυχθεί η κριτική σκέψη και να διαδοθούν οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν. Ας χρησιμοποιήσουμε κι εμείς τη δύναμη του Internet έξυπνα για μία φορά. Είναι όμορφη η ξεκούραση στο σπίτι, είναι θεμιτές κάποιες ώρες παρακολούθησης τηλεόρασης (;) και Netflix, αλλά πρέπει να δώσουμε έμφαση και στα σοβαρά που … ήρθαν. Όσο αφήνουμε τις τύχες μας στα χέρια των άλλων, είμαστε καταδικασμένοι σε “ισόβια”.