Σήμερα διαβάζουμε δυνατά μαζί με τα παιδιά μας!

της Λίνας Μυλωνάκη, δημοσιογράφου, ιστορικού κινηματογράφου, Δρ. Κινηματογραφικών Σπουδών ΑΠΘ

Πού κρύβεται η γοητεία μιας ιστορίας; Αυτό το αδιόρατο «κάτι» που την κάνει συναρπαστική; Η απόλαυση της ανάγνωσης είναι πάντα μια αμφίδρομη διαδικασία, που μπορεί να γίνει ακόμη πιο έντονη, αρκεί να τη μοιραστείς και να διαβάσεις δυνατά. Σε κάθε ηλικία.

«ΔΙΑΒΑΖΩ ΔΥΝΑΤΑ» λέγεται η καμπάνια φιλαναγνωσίας που λανσάρει η «Κόκκινη Αλεπού», ένα δραστήριο και ενημερωμένο online περιοδικό για το παιδικό βιβλίο (www.kokkinialepou.gr), με αφορμή την 1η Φεβρουαρίου, η οποία για τους απανταχού βιβλιοφάγους έχει καθιερωθεί ως «Παγκόσμια Ημέρα για να Διαβάζουμε Δυνατά» (“World Read Aloud Day”).

Η «Κόκκινη Αλεπού» γιορτάζει την περίσταση λανσάροντας την καμπάνια «ΔΙΑΒΑΖΩ ΔΥΝΑΤΑ». Πρόκειται για μία ετήσια καμπάνια, η οποία σκοπό έχει να ενθαρρύνει τα παιδιά να αγαπήσουν τα βιβλία και την ανάγνωση μέσα από την αφήγηση. «Στόχος μας για αυτή την πρώτη χρονιά δράσης είναι να μπούμε όλοι στο κλίμα. Τα παιδιά μαθαίνουν τι τους αρέσει να διαβάζουν και τι όχι, αναγνωρίζουν τα αναγνωστικά όριά τους και πώς να μπορούν να τα ξεπεράσουν, μαγεύονται τόσο πολύ από την αφήγηση, που σιγά-σιγά επιζητούν να διαβάσουν και μόνα τους. Εμείς, από την άλλη, οι ενήλικες, επωφελούμαστε από την αφήγηση ποικιλοτρόπως: ξεφεύγουμε από την καθημερινότητα, διαθέτουμε ποιοτικό χρόνο στα παιδιά κάνοντας κάτι μαζί τους έστω και για δέκα λεπτά την ημέρα, ξαναθυμόμαστε ιστορίες που διαβάζαμε μικροί ή γνωρίζουμε καινούργιες, μαθαίνουμε να μένουμε συγκεντρωμένοι σε κάτι χωρίς να αποσπάται η προσοχή μας, ξεφεύγει το μάτι μας από την οθόνη και διασκεδάζουμε», εξηγεί η δημοσιογράφος Ζωή Κοσκινίδου, που βρίσκεται πίσω από την «Κόκκινη Αλεπού.

Διαβάζουμε δυνατά γιατί…

«Διαβάζουμε μαζί με τα παιδιά ΔΥΝΑΤΑ! Διαβάζουμε στο σπίτι, διαβάζουμε στο σχολείο. Με αφορμή τη συγκεκριμένη ημέρα, σας καλούμε όλους να διαβάσετε ΔΥΝΑΤΑ και με αφετηρία την “World Read Aloud Day” να ξεκινήσουμε μαζί ένα ταξίδι στον κόσμο της αφήγησης», γράφει η «Κόκκινη Αλεπού» και απαριθμεί τα πλεονεκτήματα της φωναχτής ανάγνωσης για μικρούς και μεγάλους.

– Η αφήγηση προσφέρει διασκέδαση. Οι ιστορίες μπορούν να σε αιχμαλωτίσουν, να σε συγκινήσουν, να σε κάνουν να γελάσεις και να προβληματιστείς.

– Η αφήγηση αποτελεί ισχυρό όπλο στα χέρια των εκπαιδευτικών. Μέσα από την αφήγηση ο ακροατής/μαθητής μαθαίνει καινούργια πράγματα, νέες ιδέες και θέματα, χωρίς περίπλοκα μέσα εκμάθησης.

– Η αφήγηση μας βοηθάει να είμαστε συγκεντρωμένοι, τόσο ο ακροατής που ακούει την ιστορία, όσο και ο αφηγητής, που πρέπει να μείνει προσηλωμένος στο κείμενο, για να μπορέσει να το αποδώσει όσο το δυνατόν πιο πιστά.

– Η αφήγηση εξάπτει την φαντασία. Ειδικά όταν δεν υπάρχει εικονογράφηση, το μυαλό μπαίνει στη διαδικασία να πλάσει το σκηνικό της ιστορίας, τους πρωταγωνιστές, την πιο μικρή ως την πιο μεγάλη λεπτομέρεια. Τα μάτια μας γίνονται οι μηχανές προβολής μιας ταινίας που παίζει μέσα στο μυαλό μας, όσο την ακούμε να μας την αφηγούνται.

– Η αφήγηση μας φέρνει σε επαφή με κείμενα που δύσκολα θα επιλέγαμε μόνοι μας, ειδικά όταν μιλάμε για παιδιά. Τα παιδιά δεν θέλουν απαραίτητα ένα απλοϊκό κείμενο. Ένα πιο λογοτεχνικό κείμενο, με όμορφες, περίτεχνες λέξεις είναι ικανό να τα εισάγει στη μαγεία του περιγραφικού λόγου και να τα βοηθήσει να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους.

– Αλήθειες και μύθοι. Πολλές ιστορίες κρύβουν αλήθειες και άλλες είναι δημιουργήματα της φαντασίας μας. Αυτό μπορεί να δώσει στα παιδιά τη δυνατότητα να μάθουν να σκέφτονται κριτικά και να διαχωρίζουν την αλήθεια από το ψέμα.

Διάβασμα και διασκέδαση

Η φωναχτή ανάγνωση είναι ένας εύκολος και διασκεδαστικός τρόπος για να κεντρίσει κανείς την περιέργεια των παιδιών για το βιβλίο, ακόμη και από πολύ μικρή ηλικία. «Διαβάζουμε γιατί μας διασκεδάζει, μας ηρεμεί. Διαβάζουμε μαζί με τα παιδιά γιατί μας δίνει χώρο και χρόνο να δεθούμε σαν οικογένεια, σαν τάξη. Ένα βιβλίο έχει τη δύναμη να μας μάθει κάτι καινούργιο, να μας εξάψει την περιέργεια, να μας εμπνεύσει. Αν το διάβασμα συνδεθεί με την απόλαυση, τότε το παιχνίδι έχει κερδηθεί!», τονίζει η «Κόκκινη Αλεπού». Και προτρέπει όλους όσοι επιθυμούν να αφεθούν στη γοητεία της φωναχτής ανάγνωσης να αφιερώσουν μόλις δέκα λεπτά από το χρόνο τους για να κάνουν κάτι πολύ απλό, αλλά ουσιαστικό: Να διαβάσουν δυνατά. Στο σπίτι, στην τάξη, στο πάρκο, στη βιβλιοθήκη, στο βιβλιοπωλείο, στο μουσείο, στην αυλή, στην παιδική χαρά.

«Μαζευόμαστε και ξεκινάμε την αφήγηση. Τόσο απλό. Η καμπάνια «Διαβάζω δυνατά» είναι ένα πείραμα. Ένα πείραμα για να δούμε πόσο μας αρέσει η αφήγηση και τι μπορούμε να κάνουμε με όλα αυτά τα βιβλία που κυκλοφορούν κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Οι επιλογές είναι αμέτρητες, αρκεί να έχουμε όρεξη και λίγο χρόνο. Έχουμε το υλικό, ας το εκμεταλλευτούμε», καταλήγει.

Σύμφωνα με την «Κόκκινη Αλεπού», «δέκα λεπτά την ημέρα είναι αρκετά για να γνωρίσουμε στα παιδιά τη μαγεία της αφήγησης. Έρευνες έχουν δείξει πως όταν τα παιδιά μάς ακούν να τους διαβάζουμε βιβλία ή να τους διηγούμαστε ιστορίες, από πολύ μικρή ηλικία – ακόμα και βρεφική – εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο τους, αποκτούν ευχέρεια στον προφορικό τους λόγο νωρίς, αναπτύσσουν τη φαντασία τους (άρα γίνονται καλύτερα στον γραπτό λόγο στο μέλλον), διευρύνουν τους ορίζοντές τους, γνωρίζουν καινούργια πράγματα σελίδα τη σελίδα, βιβλίο το βιβλίο και εξάπτεται η περιέργειά τους». Και μας θυμίζει ότι, όπως γράφει ο αμερικανός εκπαιδευτικός Jim Trelease, συγγραφέας του βιβλίου “The Read-Aloud Handbook”, «το λεξιλόγιο ενός ανθρώπου δεν “χτίζεται” μέσα σε μια νύχτα». Αντίθετα, κατά τον Jim Trelease, «η κατανόηση όλων όσα ακούμε προηγείται της ομιλίας, της ανάγνωσης και του γραπτού λόγου. Ακόμα και τα παιδιά που γνωρίζουν να διαβάζουν, έχουν ανάγκη να μας ακούν να τους διαβάζουμε εμείς. Έχουν ανάγκη την επαφή με τον γονιό ή τον δάσκαλο, έχουν ανάγκη να αποφορτιστούν από την πίεση της ημέρας και για δέκα έστω λεπτά να ακούσουν μια ιστορία».

Μέσα από την καμπάνια «Διαβάζω Δυνατά» η Ζωή Κοσκινίδου και η «Κόκκινη Αλεπού» της προσκαλούν όλους τους ενδιαφερόμενους —γονείς, εκπαιδευτικούς, εκδοτικούς οίκους, βιβλιοθήκες και βιβλιοπωλεία— να φτιάξουν τις δικές τους αναγνωστικές εκδηλώσεις, όπου θα διαβάσουν φωναχτά ιστορίες. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η «Kόκκινη Αλεπού» διοργανώνει το Σάββατο 3 Φεβρουαρίου 2018 τη δική της εκδήλωση στην Αθήνα, στο “Living Green Shop” Κηφισιάς, όπου η συγγραφέας/μεταφράστρια Αργυρώ Πιπίνη θα αφηγηθεί στις 12 το μεσημέρι το «Μολυβένιο Στρατιωτάκι», που κυκλοφορεί σε απόδοση και εικονογράφηση της Joohee Yoon, από τις εκδόσεις Μικρή Σελήνη.