Τα μυστικά πίσω από τις επιτυχημένες Οσκαρικές εκστρατείες του Χόλυγουντ

Σύμφωνα με τους ειδικούς που ασχολούνται με την Αμερικάνικη Ακαδημία Κινηματογράφου, το να βρεθεί κανείς υποψήφιος και ιδιαίτερα να κερδίσει το πολυπόθητο βραβείο Όσκαρ, είναι πολλές φορές σα να θέτει υποψηφιότητα στις Αμερικανικές εκλογές.

Τα τελευταία 20 χρόνια, τα χολιγουντιανά στούντιο και οι εταιρείες παραγωγής έχουν προσλάβει έναν τεράστιο αριθμό συμβούλων και μάνατζερ, για να διευθύνουν καμπάνιες με στόχο τη προώθηση ταινιών στα πιο πολύτιμα μέλη της Ακαδημίας, τα οποία με τη σειρά τους θα βοηθήσουν την εκάστοτε παραγωγή να κερδίσει. Με βάση πληροφορίες που έχουν δημοσιευτεί τη τελευταία πενταετία από το Variety και το New Yorker, κάθε καμπάνια μπορεί να κοστίζει από 3 μέχρι 15 εκατομμύρια δολάρια.

Τα στούντιο διαλέγουν τις υποψήφιες ταινίες με βάση το πόσο πιθανό είναι να θεωρηθούν άξιες για κάποια υποψηφιότητα. Στη συνέχεια, με αλλεπάλληλες διαφημίσεις, διοργανώσεις, συνεντεύξεις και  αποστολή προωθητικού υλικού, προσπαθούν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον της Ακαδημίας. Το κατά πόσο μία ταινία μπορεί να βρεθεί υποψήφια, σχετίζεται με θεματική της, την αναγνωρισιμότητα των σταρ της, μπροστά και πίσω από τις κάμερες, αλλά κατά βάση, την αφήγηση που δημιουργείται γύρω από το όνομα της, μέσω της προώθησης.

Τόσο η Ακαδημία, όσο και οι πιθανοί υποψήφιοι, προσπαθούν να εστιάσουν τη προσοχή του κόσμου στις ταινίες, στη τέχνη του σινεμά γενικότερα και στη λάμψη και το κύρος της διοργάνωσης. Οι υποψήφιοι δεν πρέπει να δείχνουν ότι θέλουν να κερδίσουν, αντίθετα πρέπει να παρουσιάζονται ως αντιπρόσωποι της έβδομης τέχνης, την οποία οφείλουν να τιμήσουν. Παρόλα αυτά, η πραγματικότητα είναι διαφορετική, καθώς οι οσκαρικές καμπάνιες έχουν, πολλές φορές, περισσότερη σημασία και από τις ίδιες τις ταινίες. Τα βήματα που ακολουθούνται είναι πολύ συγκεκριμένα και προμελετημένα και μοναδικός στόχος στο τέλος της διαδικασίας, είναι η νίκη.

Αφού μία ταινία βρει ανταπόκριση από το κοινό και τους κριτικούς, ξεκινάει μία διαδικασία εξανθρωπισμού της. Οι πληροφορίες που διοχετεύονται από όσους την είδαν και οι συζητήσεις που γίνονται για αυτή, κυρίως τις βδομάδες που οδηγούν στην απονομή, παίζουν καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία. Δεν έχει σημασία μόνο το πως φτιάχτηκε αλλά από ποιους φτιάχτηκε και κυρίως για ποιο λόγο. Ποια είναι η κινητήρια αφήγηση με την οποία μπορούν να ταυτιστούν οι ψηφοφόροι της Ακαδημίας; Γιατί αυτή η ταινία, όχι μονό μπορεί, αλλά πρέπει να νικήσει;

Όπως συμβαίνει και στις πολιτικές αναμετρήσεις, ένα από τα πρώτα βήματα της εκάστοτε εκστρατείας είναι η ταύτιση του υποψηφίου με ένα βασικό αρχέτυπο. Στη περίπτωση του Μπαράκ Ομπάμα για παράδειγμα, όπως αναφέρει η υπεύθυνη της ψηφιακής του εκστρατείας, Λόρα Ολίν, ήταν ξεκάθαρο γιατί αυτός ο υποψήφιος ήταν διαφορετικός από όλους τους άλλους και γιατί αντιπροσώπευε μια κοινωνική και πολιτική αλλαγή. Με τον ίδιο τρόπο, πολλές ταινίες έχουν στο DNA τους αυτό το αρχέτυπο, είναι αφηγήσεις που φέρουν ένα κύμα αλλαγής ή είναι επίκαιρες ιστορίες, που αντανακλούν το τι συμβαίνει εδώ και τώρα. Υπάρχουν όμως κι αρκετές ταινίες που δεν φέρουν τόσο ξεκάθαρα αυτά τα στοιχεία.

Ένα από τα αγαπημένα αρχέτυπα, στις αφηγήσεις του Χόλυγουντ, είναι αυτό του outsider. Μια ταινία, για την οποία χρειάστηκαν χρόνια για να υλοποιηθεί, ένα σενάριο που έμεινε για καιρό στην αφάνεια, μέχρι να το ανακαλύψει ένα σκηνοθέτης, μια παραγωγή που κατάφερε μέσα από αντιξοότητες να ολοκληρωθεί τη τελευταία στιγμή. Τέτοιες ιστορίες τραβάνε το ενδιαφέρον της ακαδημίας, ανεξάρτητα από το αν η ταινία αποτέλεσε εισπρακτική επιτυχία ή όχι.

Το “Black Panther” αποτελεί ένα τέτοιο παράδειγμα, καθώς προσπάθειες για την πραγμάτωση του είχαν ξεκινήσει από τη δεκαετία του 90, ενώ συνεχίστηκαν και τη πρώτη δεκαετία του 20^ου αιώνα, μέχρι τελικά να ανακοινωθεί επίσημα η δημιουργία της ταινίας, το 2014. Ανεξάρτητα όμως από τη πορεία προς την υλοποίηση, το είδος των ταινιών με σούπερ ήρωες, δεν αποτελεί αγαπημένη επιλογή για την Ακαδημία, με μόνη εξαίρεση το “The Dark Knight”, του Κρίστοφερ Νόλαν, το οποίο όμως δεν ήταν υποψήφιο στη κατηγορία της Καλύτερης Ταινίας. Τέλος, η ταινία είχε να αντιμετωπίσει και όλη τη προκατάληψη της βιομηχανίας, σχετικά με τις ιστορίες που αφορούν τη μαύρη κοινότητα και το κατά πόσο αυτές μπορούν να είναι κερδοφόρες εισπρακτικά. Ενάντια λοιπόν σε όλα τα στοιχεία που έλεγαν το αντίθετο, το “Black Panther” κατάφερε να κυριαρχήσει στο Αμερικάνικο box office, να προκαλέσει τεράστιες συζητήσεις γύρω από θέματα ρατσισμού και diversity στην μεγάλη οθόνη και να λάβει 7 υποψηφιότητες, ανάμεσα τους κι αυτή της Καλύτερης Ταινίας.

Ένα ακόμη αγαπημένο αρχέτυπο της Ακαδημίας, είναι ο φόρος τιμής απέναντι στη δύναμη της τέχνης, πολλές φορές μάλιστα, τη δύναμη του σινεμά. Ένα τέτοιο πρόσφατο παράδειγμα, αποτελεί η ταινία “A Star Is Born”, του Μπράντλεϊ Κούπερ. Μια ιστορία που έχει μεταφερθεί άλλες τρεις φορές στη μεγάλη οθόνη, το “A Star Is Born” αναφέρεται στη βιομηχανία του Χόλυγουντ, και πιο συγκεκριμένα στη τελευταία του μεταφορά, στη βιομηχανία της μουσικής, τη διασημότητα και τις επιπτώσεις που αυτή φέρει.

Παράλληλα, όλη η αφήγηση που χτίστηκε γύρω από την ταινία αντανακλά το στοιχείο αυτό. O Κούπερ προετοιμάστηκε για το ρόλο μαθαίνοντας να τραγουδάει, να παίζει κιθάρα και αλλάζοντας τον τόνο της φωνής του, ένα είδος δουλειάς που η ακαδημία και τα μέλη της, πολλά από τα οποία έχουν κάνει αντίστοιχη προετοιμασία για έναν ρόλο, βρίσκουν ιδιαίτερα ελκυστικό. Μια αντίστοιχη αφήγηση, χτίστηκε και γύρω από την επιλογή της Lady Gaga, η οποία αν και ήταν ήδη μία μεγάλη αστέρας της μουσικής σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει παρουσιαστεί ως μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα από τα mainstream media. Έτσι, κατά τη διάρκεια της προώθησης της ταινίας, μίλησε εκτενώς για τη διαδικασία του κάστινγκ, το γεγονός ότι έπρεπε να παρουσιαστεί χωρίς μακιγιάζ, ενώ δε σταμάτησε να τονίζει για το πως η δημιουργία αυτής της ταινίας την άλλαξε και πως δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος άνθρωπος.

Από την άλλη πλευρά, η ταινία “Roma”, του Αλφόνσο Κουαρόν, μπορεί να ενταχθεί στη κατηγορία του προσωπικού καλλιτεχνικού επιτεύγματος, ένα ακόμα αγαπημένο είδος ταινίας από την ακαδημία. Φτιαγμένη από έναν ήδη αναγνωρισμένο σκηνοθέτη κι ερχόμενη στη κούρσα των Όσκαρ, μετά από μεγάλη καταξίωση από σημαντικά φεστιβάλ και σωματεία κριτικών και καλλιτεχνών, το “Roma” έπρεπε να αποδείξει ότι δεν αποτελεί μονάχα μία προσωπική ταινία για τον Κουαρόν, αλλά αυτοβιογραφική. Κατά τη προώθηση της, ο σκηνοθέτης έπρεπε να αποδείξει την ιδιαίτερη φύση της ταινίας, κάνοντας αναφορές στην επιλογή του συνεργείου και πως αυτό δεν αποτελούνταν από καταξιωμένα άτομα του χώρου αλλά καλλιτέχνες οι οποίοι θα ήταν πρόθυμοι να δοκιμάσουν κάτι μακριά από τη πεπατημένη. Παράλληλα, ο σκηνοθέτης έπρεπε να αποπροσανατολίσει τη προσοχή από το γεγονός ότι η ταινία αποτελεί παραγωγή του Netflix και δεν προβλήθηκε αποκλειστικά στους κινηματογράφους, ένα θέμα που έχει διχάσει αρκετά τον κινηματογραφικό κόσμο.

Επεκτείνοντας όμως τη κουβέντα και πέρα από τα αρχέτυπα, η ακαδημία δίνει τεράστια σημασία στη συμβολική προέκταση που μπορούν να πάρουν οι ψήφοι της. Κάθε οσκαρική εκστρατεία λοιπόν, πρέπει να εστιάσει στης αξίες που αντανακλά η εκάστοτε ταινία και να πείσει τους ψηφοφόρους ότι αποτελεί μία αντανάκλαση της κοινωνίας αλλά και της βιομηχανίας. Κυρίως σε μία εποχή που οι συζητήσεις γύρω από τις αναπαραστάσεις και την ισότητα δεν έχουν αφήσει αλώβητη την Ακαδημία, με εκστρατείες όπως το #metoo και το #OscarsSoWhite, τα Όσκαρ προσπαθούν να παρουσιαστούν ως ένας φορέας προόδου και να δώσουν χώρο σε ταινίες που τα προηγούμενα χρόνια μπορεί να είχαν μείνει στην αφάνεια.

Για ακόμα μία φορά, η ταινία “Black Panther”, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς οι αφηγήσεις και οι ιδεολογίες της σχετικά με την εμπειρία του να είσαι μαύρος, αντιπροσώπευσαν ένα τεράστιο μέρος του κοινού αλλά και των μελών της ακαδημίας, που είδαν για πρώτη φορά τους εαυτούς στους να παρουσιάζονται τόσο αληθινά στη μεγάλη οθόνη. Για το λόγο αυτό, οι πρωταγωνιστές της ταινίας, βρέθηκαν ένα χρόνο μετά την έξοδο της στους κινηματογράφους, να μιλούν δημόσια για το κοινωνικό αντίκτυπο της ταινίας, καλώντας την ακαδημία να το λάβει υπόψιν της. Συνοπτικά, το “Black Panther” ήταν για πολλούς μία ταινία ικανή να μεταμορφώσει το κινηματογραφικό σκηνικό και να ανοίξει το δρόμο για το πως μπορεί να διαμορφωθεί το Χόλυγουντ στο μέλλον. Κι αυτό έπαιξε μεγάλη σημασία για την Ακαδημία.

Πολλές φορές, ακόμα και ταινίες που δεν φέρουν ξεκάθαρα πολιτικά μηνύματα, μπορούν να ταυτιστούν με αυτά, ανάλογα με το κοινωνικό και πολιτικό σκηνικό που επικρατεί. Για παράδειγμα, το 2017 οι ταινίες “Moonlight” και “La La Land”, χρωματίστηκαν πολιτικά, γεγονός που σχετίζεται με τις τότε πρόσφατες προεδρικές εκλογές στην Αμερική. Τα έντονα συναισθήματα που επικράτησαν και από τις δύο πλευρές, μετά τη νίκη του Τραμπ, είχαν ως αποτέλεσμα οι δύο ταινίες να σηκώσουν στους ώμους τους ένα τεράστιο πολιτικό βάρος και να επιφορτιστούν μία πίεση, που πιθανότατα να μην υπήρχε, αν τα βραβεία είχαν λάβει χώρα σε άλλη περίοδο.

Έντονα πολιτικές διαστάσεις πήρε και η παντελής έλλειψη υποψηφιοτήτων για τη ταινία του 2018, “Sorry To Bother You”, σε σκηνοθεσία Μπουτς Ράιλι. Μια σουρεαλιστική, δυστοπική κωμωδία, με έντονο κοινωνικό σχολιασμό και στοιχεία horror, δεν αποτελεί ακριβώς το είδος των ταινιών που επιλέγει η Ακαδημία. Παρόλα αυτά, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η έλλειψη αναγνώρισης της ταινίας, σχετίζεται με έναν διαφορετικό λόγο. Ο σκηνοθέτης και οι παραγωγοί πίσω από αυτή, αποφάσισαν να μη διοργανώσουν εκστρατεία προώθησης για τη ταινία. Ο σκηνοθέτης αναφέρει πως εν γνώση τους, δεν αγόρασαν διαφημιστικό χώρο για τη ταινία, δεν επιδίωξαν να προσεγγίσουν κανένα μέλος της Ακαδημίας και δεν διοργάνωσαν καμία εκδήλωση οσκαρικής προώθησης. Έτσι το αποτέλεσμα, δεν αποτέλεσε έκπληξη για αυτούς.

Τα μέλη της ακαδημίας, φαίνεται πως δεν ψηφίζουν τα πράγματα που τους αρέσουν, αν θεωρούν ότι δεν έχουν καμία ελπίδα ότι θα κερδίσουν. Για να γίνει αυτό, πρέπει να δαπανηθούν αρκετά χρήματα, ώστε οι πιθανές υποψήφιες ταινίες να γίνουν αντιληπτές από τους ψηφοφόρους. Πρακτικά, αυτό γίνεται μέσω αποστολής ενημερωτικών φυλλαδίων, dvd, αντίτυπων του σεναρίου, cd με τη μουσική της ταινίας, προσκλήσεων σε προβολές και Q&A. Παράλληλα, διαφημιστικές εκστρατείες σε εφημερίδες, ιστοσελίδες και social media, έρχονται να θυμίσουν στους ψηφοφόρους τη σημασία της εκάστοτε ταινίας, ενώ για όσους μένουν στη Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες, αυτό γίνεται και μέσα από billboards, στο μετρό και σε ταξί. Αυτή η διαδικασία ξεκινάει το Σεπτέμβριο, μετά το τέλος των σημαντικότερων κινηματογραφικών φεστιβάλ και κλιμακώνεται όσο περνάει ο καιρός, μέχρι και την απονομή.

Με αυτό τον τρόπο η ταινία γίνεται πιο αναγνωρίσιμη και έχει περισσότερες πιθανότητες να μπει στα watchlist των μελών της Ακαδημίας. Παρόλα αυτά, η διαδικασία προώθησης των ταινιών δεν σταματάει εδώ. Αντίθετα, αυτή είναι η αρχή μίας μακροσκελούς πορείας, κατά την οποία, ηθοποιοί και δημιουργοί πρέπει να παραβρεθούν σε προβολές, δεξιώσεις, φεστιβάλ και εκπομπές, να είναι πάντα φιλικοί και να απαντάνε ακούραστα σε ατελείωτες και επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις, να δίνουν τα χέρια με δημοσιογράφους και κριτικούς, να υπογράφουν αυτόγραφα και να βγάζουν φωτογραφίες. Γιατί στο τέλος της μέρας, όποια κι αν είναι η αφήγηση της ταινίας, πρέπει να διαβεβαιώσουν ότι τα μέλη της ακαδημίας θα τη δουν, θα συσχετιστούν με την ιστορία της και θα τη θυμούνται, όταν θα έρθει η ώρα να ψηφίσουν.

Η Ακαδημία έχει θεσπίσει παρόλα αυτά κάποιους κανόνες, για να βάλει κάποια όρια σε αυτές τις πρακτικές. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει όριο στο υλικό και τις προσκλήσεις που μπορεί να στείλει η κάθε ταινία  στους ψηφοφόρους. Επίσης απαγορεύεται η άμεση επίθεση σε άλλες ταινίες, οι οποίες μπορεί να αποτελέσουν πιθανό αντίπαλο για το βραβείο. Μετά την ανακοίνωση των υποψηφίων μάλιστα, δεν είναι δυνατή η πρόσκληση μελών τις ακαδημίας σε διοργανώσεις, αν αυτές δεν συνοδεύονται από τη προβολή της εκάστοτε ταινίας. Τέτοιες πρακτικές έχουν παρατηρηθεί καθ’ όλη τη πορεία των βραβείων, καθιερώθηκαν παρόλα αυτά, τα τέλη της δεκαετίας του 90 και ο Χάρβεϊ Γουάνσταϊν έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε αυτό.

Πιο συγκεκριμένα, ο παραγωγός ήταν γνωστός για τις επιθετικές τακτικές του, που πολλές φορές ξεπερνούσαν τα όρια, με απειλητικά τηλεφωνήματα, bulling και υπόγειες εκστρατείες που είχαν στόχο να αμαυρώσουν τη φήμη άλλων υποψηφίων. Χαρακτηριστικά, το 1999, ο Γουάνσταϊν φαίνεται να ξεκίνησε μια κρυφή εκστρατεία υποτίμησης της ταινίας “Saving Private Ryan”, η οποία μέχρι και πριν τη βραδιά των Όσκαρ, θεωρούνταν ο αδιαμφισβήτητος νικητής. Αποτέλεσμα φαίνεται ήταν η ταινία του ΓουάνσταΪν, “Shakespeare In Love”, να επικρατήσει με 7 νίκες, ανάμεσα στις οποίες κι αυτή για τη Καλύτερη Ταινία.

Το γεγονός θεωρείται κομβικό για τη βιομηχανία και φαίνεται να ξεκίνησε πολλές από τις τακτικές που καθορίζουν τον νικητή μέχρι και σήμερα. Οι κανόνες της Ακαδημίας μπορούν να περιορίσουν ως ένα βαθμό μέρος των τακτικών αυτών, αλλά δεν είναι ικανές να τις σταματήσουν εντελώς. Η Ακαδημία φαίνεται να βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο αλλαγής, με νέες προσθήκες στα μέλη της, προδιαγραφές για τις υποψήφιες ταινίες και μία στροφή στις ανάγκες τις εποχής για μεγαλύτερη ισότητα και αντιπροσώπευση στην οθόνη. Άνθρωποι με μεγάλη επιρροή, όπως ο Γουάνσταϊν, έχουν εκθρονιστεί, δίνοντας χώρο σε περισσότερες φωνές να ακουστούν. Θα πάρει όμως καιρό για τις τακτικές και τους άγραφους κανόνες που εδραίωσαν να απαλειφθούν. Είναι όμως κι αυτό ένα σημαντικό στοιχείο, που πρέπει να γίνει μέρος της ήδη υπάρχουσας αλλαγής.

Πηγή: vox.com

Δείτε επίσης: