Τα νέα φυτικά έλαια που θωρακίζουν την υγεία

Νέα, καινοτόμα και ποιοτικά προϊόντα που παράλληλα συνδυάζονται με τις τάσεις της εποχής αναζητά η ελληνική γεωργία. Τάσεις, που δεν είναι άλλες από την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για την υγεία και την προστασία των ασθενειών μέσω προϊόντων που είναι πλούσια σε βιοσυστατικά.

Ιδιαίτερα ευεργετική, και προσαρμοσμένη αιώνες στην ελληνική γεωργία, είναι η καλλιέργεια της ελιάς, από την οποία προέρχονται τα superfood oils. Πρόκειται για φυσικά φυτικά έλαια που θεωρούνται ιδιαίτερα ευεργετικά για την ανθρώπινη υγεία, καθώς περιέχουν, μεταξύ άλλων φυτοχημικά, τα οποία έχουν πολλαπλά οφέλη για την υγεία.

Ορισμένα από αυτά έχουν πλούσια αντιοξειδωτική δράση που καταπολεμά τον καρκίνο, ενώ άλλα έχουν «υγιή» λίπη και συμβάλουν στην πρόληψη καρδιακών παθήσεων καθώς και φυτικές ίνες, που πιστεύεται ότι προλαμβάνουν το διαβήτη και τα πεπτικά προβλήματα.

Χαρακτηριστικά φυτικά είδη

Μερικά από τα χαρακτηριστικά φυτικά είδη που περιλαμβάνουν τα superfood oils είναι το λινάρι, η καμελίνα και η νιγκέλλα.

Το λινάρι είναι μια από τις παλαιότερες καλλιέργειες, αφού καλλιεργήθηκε από την αρχή του πολιτισμού. Το λατινικό όνομα του λιναρόσπορου είναι Linum usitatissimum, το οποίο σημαίνει «πολύ χρήσιμο». Αν και πιστεύεται ότι προέρχεται από την περιοχή της Μεσογείου, οι σημαντικότερες χώρες παραγωγής του είναι ο Καναδάς, η Ρωσία, η Γαλλία και η Αργεντινή.

Παρόλο που το έλαιό του χρησιμοποιείται κυρίως στη βιομηχανία, τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει αποτελέσει το επίκεντρο αυξημένου ενδιαφέροντος στον τομέα της έρευνας σε θέματα διατροφής και ασθενειών, λόγω των πιθανών οφελών για την υγεία που συνδέονται με ορισμένα από τα βιολογικά ενεργά συστατικά του.

Το προφίλ λιπαρών οξέων του λιναρόσπορου αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (66%) και κατά κύριο λόγο από ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε κάθε είδους σωματικές διαδικασίες, όπως η φλεγμονή, η καρδιακή υγεία και η λειτουργία του εγκεφάλου. Αξίζει να σημειωθεί, πως η έλλειψη ωμέγα-3 σχετίζεται με χαμηλότερη νοημοσύνη, κατάθλιψη, καρδιακές παθήσεις, αρθρίτιδα, καρκίνο και πολλά άλλα προβλήματα υγείας.

Αύξηση από τη δεκαετία του 1980, παρουσίασε η καλλιέργεια της καμελίνας. Σημαντικός λόγος για αυτό αποτελεί το ιδιαίτερα ασυνήθιστο προφίλ λιπαρών οξέων, που αποτελείται από υψηλότερα επίπεδα α-λινολενικού οξέος και συγκριτικά χαμηλές συγκεντρώσεις ερουκικού οξέος, χρησιμεύοντας ως μια ενδιαφέρουσα πηγή λιπαρών οξέων n-3 (ωμέγα-3) λόγω των ιδιοτήτων του για τη μείωση της χοληστερόλης για τη διατροφή του ανθρώπου. Επίσης το έλαιό της είναι χρήσιμο για την αναγέννηση των κυττάρων, την ελαστικότητα του δέρματος και την ανάκαμψη της επιδερμίδας. Προέρχεται από την περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ασίας, ενώ στην Ευρώπη καλλιεργείται από την Εποχή του Σιδήρου και του Χαλκού.

Η νιγκέλλα ή αλλιώς το μελάνθιο (Nigella sativa L.) χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς εδώ και αιώνες. Προέρχεται από τη Νοτιοανατολική Ασία και χρησιμοποιείται επίσης στην αρχαία Αίγυπτο, την Ελλάδα, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Είναι ένα ανθοφόρο φυτό που έχει χρησιμοποιηθεί για αιώνες ως μπαχαρικό και συντηρητικό τροφίμων.

Ο σπόρος των φυτών είναι γνωστός ότι είναι πλούσιος σε σπορέλαιο, αιθέρια έλαια, πρωτεΐνες, αλκαλοειδή και σαπωνίνη. Ωστόσο, μεγάλο μέρος της βιολογικής δραστηριότητας των σπόρων, περιλαμβανομένων των αντιυπερτασικών, νεφροπροστατευτικών, ηπατοπροστατευτικών, αναλγητικών, αντιπυρετικών, αντιμικροβιακών και αντινεοπλασματικών δραστηριοτήτων, έχει αποδοθεί στην θυμοκινόνη, το κύριο συστατικό του αιθέριου ελαίου, το οποίο, όμως, υπάρχει και σε μικρότερη ποσότητα στο σταθερό έλαιο της νιγκέλλας.

Το έλαιο καθώς και το αιθέριο έλαιο μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη του καρκίνου, του διαβήτη, της παχυσαρκίας, της τριχόπτωσης, των δερματικών διαταραχών καθώς και διάφορων λοιμώξεων όπως το MRSA.

Υψηλές αποδόσεις στην Ελλάδα

«Τα superfood superoils αποτελούν μια νέα κατηγορία καινοτόμων καλλιεργειών προσαρμοσμένων στην Ελληνική Γεωργία» είπε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο καθηγητής Γεωργίας και Βιολογικής Γεωργίας ΓΠΑ, επίτιμος διδάκτωρ USAMV Δημήτριος Μπιλάλης.

Παράλληλα, σημείωσε «έρευνες και μελέτες» που έχει πραγματοποιήσει με την ομάδα του «έχουν δείξει ότι οι παραπάνω καλλιέργειες έχουν υψηλές αποδόσεις και άριστη ποιότητα των παραλαμβανόμενων ελαίων, γεγονός που αυξάνει τις προοπτικές ανάπτυξης των συγκεκριμένων καλλιεργειών στη χώρα μας».

Συγκεκριμένα, για την καλλιέργεια λιναριού η απόδοση σε σπόρο κυμαίνεται στα 120 κιλά ανά στρέμμα και η απόδοση σε έλαιο στα 80-90 κιλά ανά στρέμμα. Ιδιαίτερα ικανοποιητική είναι και η καλλιέργεια καμελίνας με τις αποδόσεις να ανέρχονται στα 170 κιλά σπόρου και 60 κιλά ελαίου ανά στρέμμα. Ενενήντα με 100 κιλά σπόρου ανά στρέμμα ανέρχεται αποδίδει η νιγκέλλα και αποδίδει 30-35 kg/στρέμμα.

Θ. Παπακώστας