AI: Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να φέρει τους νέους ξανά κοντά στην ενημέρωση;

Είναι γνωστό, πλέον, ότι η τεχνητή νοημοσύνη επαφίεται κάθε πτυχής της ανθρώπινης ζωής. Είναι πολλές οι φωνές που εκφράζουν ενστάσεις και φόβους, κυρίως για τον έλεγχο των αλγορίθμων, για το ποιος κατέχει τον προγραμματισμό και την «διεύθυνση» τέτοιων μοντέλων, αλλά είναι επίσης γενική ομολογία ότι αποτελεί μια νέα δυνατότητα με σημαντική βοήθεια στην ιατρική, στην εκπαίδευση, ακόμα και στην καθημερινότητα των ανθρώπων.

Κι ενώ πολύς κόσμος φοβάται ακόμη την αντικατάσταση του ανθρώπου από τα «ρομπότ» στις θέσεις εργασίας, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο στη δουλειά κάποιου και, αν κρίνουμε από το παράδειγμα που θα συζητηθεί παρακάτω, και στο κοινό καλό.

Το παράδειγμα έρχεται από την Νορβηγία. Εκεί το νορβηγικό δίκτυο καναλιών και ραδιοφώνων της χώρας NRK, έχει ξεκινήσει να δέχεται τη βοήθεια του AI για την δημιουργία περιλήψεων των ειδήσεων σε online άρθρα.

Και ο στόχος;

Πρόκειται για μια διεργασία με έναν αρκετά σημαντικό σκοπό, όπως δείχνουν όλα τα δεδομένα: προσέλκυση των νεότερων ηλικιακών ομάδων.

Το νορβηγικό κοινό, και όχι μόνο, απομακρύνεται από τις παραδοσιακές πηγές ειδήσεων. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους. Η στατιστική υπηρεσία της Νορβηγίας, Statistics Norway, δημοσίευσε την τελευταία ενημέρωση του Norwegian Media Barometer στις 14 Μαΐου. Το Barometer συλλέγει δεδομένα για τη χρήση των μέσων (όχι απαραίτητα για ειδήσεις) από ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του νορβηγικού πληθυσμού.

Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν τη συνεχόμενη μείωση στη χρήση παραδοσιακών μορφών μέσων, όπως εφημερίδες σε έντυπη μορφή, τηλεόραση και ραδιόφωνο, καθώς η χρήση ήχου, βίντεο και Διαδικτύου αυξάνεται. Αυτό το μοτίβο είναι ιδιαίτερα έντονο μεταξύ των νέων ενηλίκων, ένα πολύ επιθυμητό και συχνά δύσκολα προσεγγίσιμο κοινό για τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης.

Η κατανάλωση έντυπων εφημερίδων είναι εξαιρετικά χαμηλή στη Νορβηγία μεταξύ ατόμων ηλικίας 16-24 ετών, μόλις στο 3%, σε σύγκριση με το 17% του συνολικού πληθυσμού. Η χρήση της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου βρίσκεται επίσης σε πτώση, ενώ τα μέσα ήχου και βίντεο, όπως τα podcasts, είναι πολύ δημοφιλή.

Αυτή η πτώση ανησυχεί το NRK. «Χάνουμε νεαρούς αναγνώστες, αλλά ολόκληρη η βιομηχανία των μέσων μαζικής ενημέρωσης χάνει νεαρούς αναγνώστες. Είναι πολύ δύσκολο να προσελκύσουμε νεαρούς αναγνώστες στις ιστορίες μας, στους παραδοσιακούς ιστότοπους ειδήσεων μας,» λέει ο Sætre.

Πριν από πέντε χρόνια, ανέπτυξαν αρχές χρηστών βασισμένες σε ποιοτικές πληροφορίες από μια ομάδα-στόχο ηλικίας 19-29 ετών. Ένας βασικός στόχος ήταν να χωρίζουν το περιεχόμενο σε εύπεπτα τμήματα. «Θέλαμε να δώσουμε στους αναγνώστες μια γρήγορη επισκόπηση του περιεχομένου, ώστε να αποφασίζουν αν αξίζει τον χρόνο τους,» λέει ο Blekeli στο Reuters Institute και την Marina Adami.

Ωστόσο, η προσθήκη αυτής της επιπλέον εργασίας ήταν δύσκολο να ενσωματωθεί στη γεμάτη καθημερινότητα των δημοσιογράφων. «Σκέφτηκα, γιατί να μην χρησιμοποιήσουμε την τεχνητή νοημοσύνη ως εργαλείο για να επιτύχουμε αυτά που δεν προλαβαίνουμε εμείς;» εξηγεί ο Blekeli.

Αυτές οι περιλήψεις αποτελούνται από λίγες κουκκίδες, οι οποίες εμφανίζονται στις σελίδες των δημοσιευμένων άρθρων σε ένα ανοιχτό γαλάζιο πλαίσιο, ακριβώς κάτω από τον τίτλο και την κεντρική εικόνα, με μόνο την κορυφή της περίληψης ορατή εκτός αν ο αναγνώστης επιλέξει να επεκτείνει το πλαίσιο. Παρακάτω υπάρχει ένα σύντομο μήνυμα που αναφέρει: «Η περίληψη δημιουργήθηκε από μία υπηρεσία τεχνητής νοημοσύνης της OpenAI. Το περιεχόμενο ελέγχεται από δημοσιογράφους του NRK πριν από τη δημοσίευση.»

Πώς λειτουργεί το εργαλείο

Οι δημοσιογράφοι μπορούν να επιλέξουν αν θα χρησιμοποιήσουν το σύστημα. Όσοι το χρησιμοποιούν αντιγράφουν το URL του άρθρου στο σύστημα, το οποίο αναλύει το κείμενο χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της OpenAI και επιστρέφει την περίληψη μαζί με τρεις προτάσεις τίτλου: έναν κανονικό τίτλο, έναν SEO-βελτιστοποιημένο και έναν για την αρχική σελίδα.

Σύμφωνα με δεδομένα του NRK (9-16 Μαΐου 2024), από 1,2 εκατ. προβολές σε άρθρα με περιλήψεις, 359.000 επέκτειναν το πλαίσιο περίληψης, με ποσοστό 19%. Για πολύπλοκα άρθρα, το ποσοστό αυτό αυξάνεται σημαντικά (π.χ., 60% σε ένα άρθρο για συμφωνία για τη διακυβέρνηση στο Όσλο).

Οι αναγνώστες που επεκτείνουν τις περιλήψεις τείνουν να μένουν περισσότερο στις σελίδες.

Η σχέση των νέων με την ενημέρωση

Όπως αναφέρει το Reuters Institute, οι νεότερες γενιές διαφέρουν από τις παλαιότερες όχι μόνο ως προς τις δραστηριότητές τους, αλλά και στις βασικές τους στάσεις σχετικά με το τι θέλουν από την ενημέρωση. Οι νέοι άνθρωποι καθοδηγούνται κυρίως από την πρόοδο και την απόλαυση στη ζωή τους, και αυτό αντικατοπτρίζεται στο τι αναζητούν από την ενημέρωση.

Εξακολουθούν να χρειάζονται και να επιθυμούν την ενημέρωση για να συνδέσουν τον κόσμο τους με τον ευρύτερο κόσμο – και για να καλύψουν ένα πλήθος κοινωνικών και προσωπικών αναγκών – αλλά δεν θεωρούν απαραίτητα τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης ως τον καλύτερο ή μοναδικό τρόπο για να το πετύχουν αυτό. Τα μέσα ενημέρωσης πλέον ανταγωνίζονται με πολλές άλλες πηγές που αποσπούν την προσοχή, ενώ υπάρχει υψηλό επίπεδο «υπόβαθρου» ή «έμμεσης» έκθεσης στις ειδήσεις (μέσω κοινωνικών δικτύων, διαδικτυακών συζητήσεων, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικών εκπομπών κ.λπ.). Δεν χρειάζεται να τις αναζητούν· οι ειδήσεις έρχονται σε αυτούς. Τέλος, μεγάλο μέρος της ενέργειας και της βαρύτητας για τους νεότερους βρίσκεται στις παρυφές του ειδησεογραφικού χώρου (ψυχαγωγικές ειδήσεις, lifestyle, πολιτισμός, grassroots, bloggers και vloggers).

Όλα αυτά δημιουργούν ένα χάσμα: τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης πλέον δεν φαίνονται τόσο σχετικά ή κυρίαρχα όσον αφορά το περιεχόμενο ειδήσεων. Με απλοποιημένο τρόπο, η οπτική των ειδησεογραφικών μέσων και των νέων για τον ρόλο και την αξία των ειδήσεων διαφέρει:

Τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης βλέπουν τις ειδήσεις ως: αυτό που πρέπει να γνωρίζετε.

Οι νέοι βλέπουν τις ειδήσεις ως: αυτό που πρέπει να γνωρίζετε (ως έναν βαθμό), αλλά και αυτό που είναι χρήσιμο να γνωρίζετε, αυτό που είναι ενδιαφέρον να γνωρίζετε, και αυτό που είναι διασκεδαστικό να γνωρίζετε.

Ακόμη, το 2022, το Axios κατέγραψε δεδομένα από διάφορες εταιρείες που παρακολουθούν τη “κίνηση” στο διαδίκτυο, τα οποία έδειξαν ότι η κατανάλωση νέων έπεσε κατακόρυφα μετά το 2020.

Γενικά, έρευνες καταδεικνύουν την χαμηλή εμπιστοσύνη των νέων στα παραδοσιακά ΜΜΕ και την τάση τους να πηγαίνουν στα social media για την ενημέρωσή τους, ενώ φαίνεται να αποφεύγεται η κατανάλωση «βαριάς» ειδησεογραφίας.

Θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε αν η τεχνητή νοημοσύνη θα καταφέρει με κάποιον τρόπο να δίνει, έστω, την πληροφορία στους νέους για το τι συμβαίνει.