Τεχνητή νοημοσύνη: Πώς αλλάζει και τον κόσμο της μουσικής

H τεχνητή νοημοσύνη γίνεται ολοένα και πιο ενδιαφέρουσα για τη μουσική βιομηχανία. Η γερμανική εταιρεία διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων Gema δημοσίευσε σε συνεργασία με την αντίστοιχη γαλλική Sacem τα αποτελέσματα της πρώτης έρευνας σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με την επίδραση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης στη μουσική και τους δημιουργούς. Σύμφωνα με την έρευνα, το 71% των συνολικά 15.000 ερωτηθέντων δημιουργών ανησυχεί για πιθανές οικονομικές απώλειες πολλών δισεκατομμυρίων από την τεχνητή νοημοσύνη μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.

Την ίδια στιγμή όμως η νέα τεχνολογία δείχνει να προσφέρει εντυπωσιακές δυνατότητες. Στη Γαλλία για παράδειγμα η Warner Music πειραματίζεται με τη φωνή της διάσημης και ιδιαίτερα αγαπητής Εντίθ Πιάφ. Παράλληλα, στο γερμανικό Πανεπιστήμιο Βίρτσμπουργκ, μια ερευνητική ομάδα αναπτύσσει νέες μεθόδους μουσικής ανάλυσης με τη βοήθεια εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Πρόσφατα η πανεπιστημιακή ερευνητική ομάδα διασφάλισε χρηματοδότηση αρκετών εκατομμυρίων από τα γερμανικά δημόσια ταμεία.

Γράφει στίχους και σώζει παλιές ηχογραφήσεις

Μετά από μια σύντομη ενασχόληση με την τεχνητή νοημοσύνη γίνεται σαφές ότι οι δυνατότητές της ξεπερνούν κάθε φαντασία. Ακόμα και στις αρχές του 20ου αιώνα όσα σήμερα γίνονται σιγά σιγά γνωστά για την τεχνητή νοημοσύνη αποτελούσαν στην καλύτερη περίπτωση σενάρια για ταινίες επιστημονικής φαντασίας: Αναλαμβάνει ολόκληρα στάδια στη διαδικασία μουσικής παραγωγής, είναι σε θέση να γράφει στίχους ή να εκπονήσει στρατηγική για τη διατήρηση παλαιών ηχογραφήσεων, όπως των Beatles για παράδειγμα.

Σύμφωνα με τη μελέτη της Gema, περίπου οι μισοί από τους κάτω των 35 ετών εργαζομένους στη μουσική παραγωγή σε Γαλλία και Γερμανία επιστρατεύουν την τεχνητή νοημοσύνη στην καθημερινή τους εργασία. Μια από αυτές είναι η Ράνια Κιμ, η οποία κατάγεται από το Λος Άντζελες και πειραματίζεται εδώ και εννέα χρόνια με διάφορες εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης. Με τη βοήθειά τους έχει αναλύσει 200 δικά της τραγούδια. Σε αυτή τη βάση ανέλυσε τα ηχητικά κύματα και δημιούργησε παρόμοιες κυματομορφές ήχου, δηλαδή νέα τραγούδια. Το αποτέλεσμα των πειραματισμών της κυκλοφόρησε στο πρώτο της άλμπουμ τεχνητής νοημοσύνης με τίτλο Portrait XO. Η υποστήριξη της τεχνητής νοημοσύνης εγείρει ωστόσο και νομικά ζητήματα.

Οι καλοί συνθέτες δεν πρέπει να φοβούνται για τη δουλειά τους

«Στο ραδιόφωνο ακούμε ήδη μουσική τεχνητής νοημοσύνης χωρίς καν να το γνωρίζουμε», λέει ο δικηγόρος Ράινχερ Καρλ, με ειδίκευση στο δίκαιο πνευματικών δικαιωμάτων. Τον καλούν συχνά σε συζητήσεις ειδικών με θέμα τις επιπτώσεις της χρήσης τεχνητής νοημοσύνης στη μουσική. Ο γερμανός δικηγόρος εξηγεί ότι μια σύνθεση προστατεύεται από τα πνευματικά δικαιώματα μόνο εάν πρόκειται για προσωπική πνευματική δημιουργία: «Το ερώτημα που τίθεται ωστόσο είναι πώς χρησιμοποιείται η τεχνητή νοημοσύνη στη διαδικασία δημιουργίας. Μόνο όταν ο συνθέτης έχει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία και η τεχνητή νοημοσύνη είναι εργαλείο, τότε μπορούμε να μιλάμε για μια πραγματική μουσική δημιουργία». Είναι ωστόσο δύσκολο να οριστεί η συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης σε μια σύνθεση. «Σήμερα καταχωρούνται στην εταιρεία διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων έργα που δεν είναι συνθέσεις ανθρώπων», προσθέτει ο Ράινχερ Καρλ. Σύμφωνα πάντως με την Gema δεν αποτελεί αντικείμενο ελέγχου κατά πόσο οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στη διαδικασία παραγωγής.

Κατά συνέπεια τίθεται το, ομολογουμένως προκλητικό, ερώτημα αν με μια τόσο καινοτόμα τεχνολογία είναι εν τέλει απαραίτητοι οι μουσικοσυνθέτες. «Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ποτέ τόσο καλή όσο η ανθρώπινη νοημοσύνη, η οποία είναι σε θέση να επιλέξει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από το υπάρχον υλικό», λέει ο Ντέρεκ φον Κρογκ, καλλιτεχνικός διευθυντής και διευθύνων σύμβουλος της Ακαδημίας Ποπ Μουσικής στο κρατίδιο της Βάδης-Βιρτεμβέργης.

Προβλέπει ότι στο μέλλον η μουσική θα γίνει πιο πολύπλοκη και πιο πολύπλευρη από αρμονική άποψη. Ο Ντέρεκ φον Κρογκ θεωρεί πάντως ότι οι καλλιτέχνες δεν θα πρέπει να φοβούνται μην χάσουν τη δουλειά τους. «Όταν κάποιος γράφει μουσική απευθυνόμενος στο συναίσθημα του κοινού δεν χρειάζεται να ανησυχεί για το αν θα έχει ή όχι δουλειά σε μερικά χρόνια», καταλήγει ο καλλιτεχνικός διευθυντής και διευθύνων σύμβουλος της γερμανικής Ακαδημίας Ποπ Μουσικής.

Πηγή: DW/Στέφανος Γεωργακόπουλος