TikTok: Η εφαρμογή που τα αλλάζει όλα

Δύο χρόνια πριν όταν γράφτηκε το κείμενο για το TikTok ως την νέα εφαρμογή του μέλλοντος που έχει αγαπηθεί κυρίως από τη νέα γενιά πράγματι αποτελούσε ένα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που φάνταζε πολύ παιδικό μιας και το χρησιμοποιούσαν κατά βάση έφηβοι μεταξύ 15 και 19 ετών.

Όταν το facebook μετατράπηκε σταδιακά στην διασημότερη πλατφόρμα επικοινωνίας και διάδρασης έπαψε να είναι το ίδιο ελκυστικό για τους νέους διότι είχε καταληφθεί από ενήλικες, με αποτέλεσμα γονείς, θείοι, μεγάλα αδέλφια και δάσκαλοι να στέκονται εμπόδιο στην ελεύθερη έκφραση τους.

Οι στατιστικές έδειχναν πως το προσφιλή f με το μπλε φόντο άρχισε να μοιάζει γερασμένο και τις καρδιές των εικοσάριδων άρχισε να κλέβει το instagram ιδιοκτησίας της ίδιας εταιρίας που προσάρμοσε τα πιο δημοφιλή εργαλεία του facebook όπως τα stories και τα live στην πλατφόρμα του ενώ οι ηλικίες 14 με 17 χρησιμοποιούσαν το Snapchat και το TikTok.

To Tik Tok ξεκίνησε αρχικά από την Αμερική με την ονομασία Musical.ly και κατάφερε να γίνει η πιο δημοφιλή εφαρμογή για την δημιουργία σύντομων βίντεο από το κινητό. .

Εκατομμύρια βίντεο έχουν δημιουργηθεί σε όλο τον κόσμο και παρουσιάζουν κυρίως έφηβους, 14 με 16 ετών, να τραγουδούν, να αναπαράγουν γνωστές σκηνές από ταινίες, σειρές, ή απλά να ακολουθούν κάποια challenge. Τα βίντεο αυτά μπορεί κάποιος, να τα κοινοποιήσει και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Σε μεγάλες μουσικές αγορές όπως της Αμερικής και της Αγγλίας, λειτουργεί ως δεξαμενή νέων ταλέντων. Εταιρείες αναλαμβάνουν την προώθηση, τις διαφημίσεις, τους χορηγούς, τις συναυλίες των νέων TikTok influencer superstar.

Με τον πλανήτη να βρίσκεται τους τελευταίους μήνες σε καραντίνα και περιοριστικά μέτρα λόγο του κορονοιού το TikTok άρχισε να εξαπλώνεται και να τραβά την προσοχή όλο και περισσότερων χρηστών. Αυτό που παρατηρήθηκε είναι πως και οι μεγαλύτεροι δεν άργησαν να μπουν στον μέχρι πρότινος μυστικό κόσμο των εφήβων.

Το Tik Tok δεν είχε αυστηρό ηλικιακό όριο ως προϋπόθεση συμμετοχής σε αυτό κάτι που δημιούργησε πολλά προβλήματα όταν άρχισε να αυξάνεται η δημοφιλία του.

Δεν άργησε η κατάχρηση του μέσου απο διάφορους χρήστες με αποτέλεσμα δεκάδες καταγγελίες για cyber bulling , παρενοχλήσεις, βίντεο με σκηνές βίας ακραία σχόλια αλλά και βίντεο στα οποία παρουσιάζονται κακοποιήσεις ζώων να έρχονται στην δημοσιότητα.

Τις τελευταίες ημέρες κυκλοφόρησε βίντεο το οποίο κατέγραψε τις τελευταίες στιγμές μιας 16χρονης που δολοφονήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου του περασμένου έτους σε δωμάτιο ξενοδοχείου της Ατλάντα των ΗΠΑ. Στο επίμαχο βίντεο η κοπέλα εμφανίζεται να χορεύει ως τη στιγμή που κάποιος μπαίνει στο δωμάτιο ξαφνιάζοντάς την και το βίντεο διακόπτεται Η 16χρονη Kalecia Williams, όπως αναφέρει η Daily Mail, δέχθηκε πυροβολισμούς περίπου μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα την επομένη των Χριστουγέννων σε δωμάτιο του ξενοδοχείου Hyatt Regency Atlanta.

Ένα άλλο σοκαριστικό περιστατικό που σημειώθηκε πριν από ένα μήνα αφορά τον τραγικό θάνατο ενός δεκάχρονου κοριτσιού από την Σικελία απο ασφυξία καθώς τραβούσε βίντεο με το κινητό του, για να πάρει μέρος σε ακραίο παιχνίδι του TikTok.

Μετά το σάλο και τις καταγγελίες γονέων και “Ενώσεων για την προστασία του παιδιού” το Tik Tok υποχρεώθηκε να περάσει στο αυτόματο «κλείδωμα» όλων των λογαριασμών που ανήκουν σε ανηλίκους κάτω των 16 ετών. Οι λογαριασμοί τους θα μετατρέπονται αυτόματα σε ιδιωτικοί εμποδίζοντας τους υπόλοιπους λογαριασμούς να κατεβάζουν τα βίντεο τους, ενώ δεν θα μπορούν ούτε να λαμβάνουν και να αποστέλλουν μηνύματα σε άλλους χρήστες εφόσον δεν είναι φίλοι.

Βέβαια το σύστημα ασφαλείας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν αποτελεί εμπόδιο για κάποιον ανήλικο καθώς υπάρχουν χιλιάδες λογαριασμοί στους οποίους απλά κάποιος δηλώνει ψεύτικα στοιχεία και ηλικία έτσι ώστε να μπορεί ανενόχλητα να σερφάρει σε όποια εφαρμογή επιθυμεί.

Άλλωστε και στις σελίδες πορνογραφικού υλικού η μόνη προστασία είναι η βεβαίωση του χρήστη ότι είναι 18 ετών στην οποία όλοι συναινούν για να περάσουν στην κυρίως ιστοσελίδα.

Τα διαδικτυακά εγκλήματα θα μας απασχολήσουν πολύ στο μέλλον κυρίως όσο η χρήση των εφαρμογών αυξάνεται και η τεχνολογία των κινητών τα κάνει πιο προσιτά στους χρήστες.

Το πιο πρόσφατο περιστατικό στην Ελλάδα, σημειώθηκε στην Θεσσαλονίκη με ροζ βίντεο και φωτογραφίες του ράπερ Lamaniff να έχουν διαρρεύσει στο διαδίκτυο και τον ίδιο να ανεβάζει βίντεο στο instagram όπου αναφέρει ότι με το υλικό αυτό τον απειλούν εδώ και μήνες και έχει πέσει θύμα εκβιασμού κάτι που τον ντροπιάζει τόσο πολύ που σκοπεύει να αυτοκτονήσει.

Το αποχαιρετιστήριο βίντεο – σημείωμα αυτοκτονίας – που ανέβασε στο instagram σόκαρε τους πάντες μιας και μετά από αυτό τα ίχνη του εξαφανίστηκαν για 3 ημέρες. Η ιστορία είχε αίσιο τέλος και ο Lamaniff βρέθηκε. Θα μπορούσε βέβαια και να μην έχει καθώς πολλά παρόμοια περιστατικά οδηγούν τα θύματα στην αυτοκτονία ενώ όσα επιβιώνουν κουβαλούν ψυχικά τραύματα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα χρήστη από την Αγγλία που αφαίρεσε την ζωή του live στο TikTok με πολλούς χρήστες ανάμεσα τους και παιδιά να τον παρακολουθούν εκείνη τη στιγμή.

Η εξάρτηση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο άκρατος ναρκισσισμός, η επιθυμία για προβολή, η δυνατότητα να μπορεί κάποιος να γίνει εύκολα, γρήγορα και ανέξοδα γνωστός, κουβαλώντας χιλιάδες ακόλουθους και με την υπόσχεση γρήγορου κέρδους και προοπτική καριέρας έχει κάνει το διαδίκτυο σκληρό ανταγωνιστικό αλλά κυρίως ανεξέλεγκτο. Ένας χρήστης μπορεί να αποθεωθεί αλλά πολύ εύκολα μπορεί να πέσει θύμα χλευασμού, επίθεσης, εκβιασμού με σοβαρές συνέπειες για τον ψυχισμό του. Η εξάρτηση είναι εμφανής σε μια εποχή που τα σκληρά μέτρα εγκλεισμού δεν δίνουν και πολλές εναλλακτικές για να περάσει κανείς δημιουργικά το χρόνο του με αποτέλεσμα εύκολα να “κολλήσει” σε κάποια εφαρμογή η ένα παιχνίδι χωρίς να το καταλάβει.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως κατά την διάρκεια της καραντίνας έχουν αυξηθεί οι διαδικτυακοί χρήστες τυχερών παιχνιδιών και οι συνδρομές σε site πορνογραφικού περιεχομένου και live cam chat από επιχειρήσεις που βρήκαν την ευκαιρία να επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους διαδικτυακά σύμφωνα με τις απαιτήσεις της εποχής.

Ακόμα και γνωστοί ηθοποιοί τραγουδιστές, τηλεπερσόνες και αθλητές που όντας πιο παραδοσιακοί δεν έδιναν μεγάλη βαρύτητα στα social media τα τελευταία χρόνια τα χρησιμοποιούν για να προβάλλουν την δουλειά τους αλλά και ως πηγή εσόδων από διαφημίσεις και χορηγούς.

Βέβαια το TikTok έχει τον δικό του κοινό και τους δικούς του ιδιαίτερους κανόνες που πρέπει κανείς να γνωρίζει για να ανεβάσει την δημοτικότητα του.

Δεν είναι τυχαίο, ότι τραγουδιστές όπως η Άννα Βίσση η Δέσποινα Βανδή και η Νατάσα Θεοδωρίδου με χιλιάδες ακόλουθους στα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν μπορούν να ανταγωνιστούν στο TikTok χρήστες παντελώς άγνωστους αλλά ιδιαίτερα αγαπητούς που κερδίζουν follow και like που δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτά των μεγάλων στάρ.

Θα πρέπει να σκαρφιστούν άλλους τρόπους για να κερδίσουν το διαφορετικό κοινό του TikTok κάτι που ίσως δεν αργήσουμε να δούμε να συμβαίνει και μάλιστα σύντομα.

Οι Ρομά, τα τραγούδια και οι χοροί τους είναι από τα πιο δημοφιλή βίντεο του TikTok που έγιναν τάση από την πρώτη στιγμή της εμφάνισης του. Το βίντεο δεν απαιτεί λόγια, λεζάντες και κείμενο και οι τσιγγάνοι απανταχού της Ελλάδος άνοιξαν λογαριασμούς που τροφοδοτούν με υλικό. Δεν λείπουν οι ρατσιστικές επιθέσεις και ο χλευασμός, παρ όλα αυτά η παρουσίαση των Ρομά μέσα από βίντεο και εικόνες σπάει πολλά στερεότυπα και προκαταλήψεις. Η κακή χρήση του όμως μπορεί να αποβεί επικίνδυνη και παραπλανητική εκμεταλλευόμενη την άγνοια πολλών τσιγγάνων και τη δυσκολία τους στην πρόσβαση πληροφοριών.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ψεύτικη είδηση στο TikTok η οποία προκάλεσε το καλοκαίρι που μας πέρασε επεισόδια στους οικισμούς των Ρομά σε όλη την Ελλάδα. Το βίντεο αφορούσε στη δίκη του 64χρονου, ο οποίος σκότωσε 18χρονο Ρομά ο οποίος είχε εισβάλει μαζί με άλλους δύο συνομήλικούς του στην αυλή του με αποτέλεσμα να τραυματιστεί θανάσιμα από τα πυρά του 64χρονου ιδιοκτήτη. Η ψεύτικη είδηση που μεταδόθηκε και προκάλεσε την οργή των Ρομά, ήταν ότι ο 64χρονος αφέθηκε ελεύθερος μετά την απολογία του με αποτέλεσμα να στηθούν μπλόκα σε δρόμους, να ακουστούν πυροβολισμοί στον αέρα, να υπάρξουν συγκρούσεις με την αστυνομία και να προκληθούν υλικές ζημιές. Τα επεισόδια και αποκλεισμοί δρόμων εξαπλώθηκαν σε Αττική, Πελοπόννησο, Βόλο, Αγρίνιο και Λαμία και κράτησαν 3 ημέρες.

Πολλοί είναι εκείνοι που χρησιμοποιούν το μέσο ως προπαγανδιστικό όπλο για να περάσουν τις ιδέες τους. Κατά την διάρκεια της πανδημίας πολλά είναι τα βίντεο αρνητών του κορονοιού και των εμβολίων που δυσκολεύουν την σωστή ενημέρωση και ψύχραιμη στάση των πολιτών απέναντι στην πανδημία κάτι που μπορεί να αποβεί επικίνδυνο για την υγεία τους ακόμα και θανατηφόρο.

Μια άλλη κατηγορία οι πρόσφυγες και μετανάστες χρησιμοποιούν μετά μανίας το Τικ Τοκ και ανεβάζουν βίντεο με τραγούδια και στιγμές από την καθημερινότητα τους. Πολλοί από αυτούς είναι ιδιαίτερα αγαπητοί χωρίς να λείπουν και τα ρατσιστικά σχόλια.

Υπάρχουν και οι χρήστες που εστιάζουν σε βίντεο με χρήσιμες πληροφορίες, συνταγές μαγειρικής, γυμναστική και έχουν ακόλουθους που τους ενδιαφέρουν αντίστοιχα θέματα.

Καθώς το TikTok γίνεται ανταγωνιστικό, δημοφιλές και κερδίζει συνεχώς έδαφος στο Social Media Marketing και την διαφήμιση αντιμετωπίζει τις πρόσφατες κατηγορίες της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Καταναλωτών (BEUC) η οποία κατέθεσε καταγγελία κατά της εφαρμογής, καθώς υποστηρίζει ότι το TikTok παραβιάζει τον Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR), μέσα από τους ασαφείς όρους πολιτικής και αποτυγχάνει να προστατέψει τα παιδιά από ακατάλληλο περιεχόμενο. Σύμφωνα με την BEUC, το TikTok αλλάζει πολύ συχνά πρακτικές και δεδομένα για την προστασία, χωρίς να ενημερώνει γι’ αυτές τις αλλαγές δημοσίως. Επίσης δεν υπάρχει διαφάνεια στον τρόπο που συλλέγονται οι προσωπικές πληροφορίες των χρηστών και πώς ακριβώς καταγράφονται τα δεδομένα των χρηστών για τους διαφημιστικούς σκοπούς.

Το αν η ξαφνική του επιτυχία του TikTok θα έχει διάρκεια η κάποιο άλλο μέσο θα κλέψει την πρωτοκαθεδρία θα φανεί με το πέρασμα του χρόνου. Πάντως οι προκάτοχοι του (facebook, instragram) φαντάζουν ξεπερασμένοι και αθώοι σε σχέση με τις αλλαγές και τις επιπτώσεις που το TikTok έχει φέρει στον κόσμο του διαδικτύου.

Σκρολάροντας στην αρχική σελίδα θα πέσει κανείς σε ανούσια βίντεο, μαγείρεμα, χιουμοριστικά σκετσάκια, επιμορφωτικά κλιπ, αποκρουστικές εικόνες.

Το σίγουρο είναι ότι πολύ εύκολα από το ένα βίντεο στο άλλο ο χρόνος περνάει και είναι εύκολο να εθιστεί κάποιος στην νέα ψηφιακή κλειδαρότρυπα που ταΐζει την αχόρταγη επιθυμία της κοινωνίας να κρυφοκοιτάζει τις ζωές των άλλων.