Το αποτύπωμα του «βασιλιά της κοκαΐνης» στην δημοφιλή κουλτούρα

Την 1η του Δεκέμβρη γεννιέται στο Ριονέγρο της Κολομβίας ένα παιδί που έμελλε να μείνει στην ιστορία και την δημοφιλή κουλτούρα για πολλά χρόνια. Ο μικρός Πάμπλο μεγαλώνει στο Μεντεγίν, αρχίζει σπουδές στο Universidad Autónoma Latinoamericana του Μεντεγίν, αλλά αφήνει τις σπουδές νωρίς. Ήταν άλλα αυτά που τον ενδιέφεραν.

Τα υπόλοιπα αποτελούν ιστορία. Ο Πάμπλο Εσκομπάρ έμελλε να μείνει ως ο γνωστότερος έμπορος ναρκωτικών στην ιστορία, ήταν ένας από τους πλουσιότερους εγκληματίες αλλά και γενικότερα ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους (7ος πλουσιότερος στην κατάταξη του Forbes για το 1989, περιουσία που εκτιμάται στα 9 δισ. δολάρια.

Από μικρός υποσχόταν στη μητέρα του πως όταν μεγαλώσει, θα της δώσει τα πάντα, όταν εκείνη παραπονιόταν για τις κακουχίες της οικογένειας. Η φτώχεια αυτή ήταν που τον πρωτο-οδήγησε στην παρανομία. άρχισε να εμπλέκεται σε εγκληματικές δραστηριότητες, αρχικά πουλώντας λαθραία τσιγάρα και πλαστά λαχεία, καθώς και σε κλοπές οχημάτων. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, άρχισε να εργάζεται για διάφορους λαθρέμπορους ναρκωτικών, συχνά απαγάγοντας και κρατώντας ανθρώπους για λύτρα.

Το 1976 ιδρύει το καρτέλ Μεντεγίν, διευθύνοντας μια αδίστακτη εγκληματική αυτοκρατορία που επεκτάθηκε πολύ πέρα από τη Νότια Αμερική και κατάφερε ακόμη και να φτάσει στην Ασία.

Ο Εσκομπάρ είχε έντονη ανάμειξη και στην πολιτική. Στις κοινοβουλευτικές εκλογές της Κολομβίας το 1982, ο Εσκομπάρ εξελέγη ως αναπληρωματικό μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων ως μέρος του κινήματος Φιλελεύθερων Εναλλακτικών. Μέσω αυτού, ήταν υπεύθυνος για κοινοτικά έργα όπως η κατασκευή σπιτιών και γηπέδων ποδοσφαίρου, τα οποία του έδωσαν μεγάλη δημοτικότητα μεταξύ των κατοίκων των πόλεων που σύχναζε.

Ωστόσο, Κολομβία και ΗΠΑ πίεζαν συστηματικά για τη σύλληψή του, με τον Εσκομπάρ να πιστεύεται ευρέως ότι ενορχήστρωσε τις βομβιστικές επιθέσεις στην πτήση 203 της Avianca και στο κτίριο DAS ως αντίποινα.

Το 1991, ο Εσκομπάρ παραδόθηκε στις αρχές και καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών για μια σειρά από κατηγορίες, αλλά συνήψε μια συμφωνία με τον Κολομβιανό Πρόεδρο Σέζαρ Γκαβίρια, με τη δυνατότητα να κρατηθεί στη δική του, αυτοκατασκευασμένη φυλακή La Catedral. Το 1992, ο Εσκομπάρ δραπέτευσε και κρύφτηκε όταν οι αρχές προσπάθησαν να τον μεταφέρουν σε ένα πιο τυπικό σοφρωνιστικό ίδρυμα, οδηγώντας σε ένα άνευ προηγουμένου ανθρωποκυνηγητό σε όλη τη χώρα.

Το καρτέλ του Μεντεγίν καταρρέει και το 1993, ο Εσκομπάρ πέφτει νεκρός στη γενέτειρά του από την Εθνική Αστυνομία της Κολομβίας, μια μέρα μετά τα 44α γενέθλιά του.

Ο Εσκομπάρ ως ο «Ρομπέν των Δασών»

Αυτό που είναι συγκλονιστικό με τον Εσκομπάρ είναι πως, παρά τα εγκλήματα που διέπραξε, παρά τα όσα έκανε προς ίδιον συμφέρον, έχει αποτυπωθεί ως μια προσωπικότητα που αποτελεί πηγή έμπνευσης για ταινίες, σειρές, βιβλία.

Στην δημοφιλή κουλτούρα, ο Εσκομπάρ αντιπροσωπεύει ένα αντικαθεστωτικό είδωλο που ενστερνίστηκε τα ιδανικά της ελευθερίας σε έναν γραφειοκρατικό κόσμο. Στην κηδεία του, περίπου 25.000 άνθρωποι εμφανίστηκαν για να αποδώσουν φόρο τιμής στον «Paisa Robin Hood», όπως συχνά περιγράφεται.

Το πιο δημοφιλές έργο για τη ζωή του Εσκομπάρ είναι σίγουρα η επιτυχημένη σειρά του Netflix Narcos. Η σειρά διερευνά τις ανασφάλειες που τον ταλαιπώρησαν σε όλη του τη ζωή και ζωγραφίζει μια πιο ανθρώπινη εικόνα του βαρόνου.

Πως κατάφερε όμως, με όλα αυτά τα εγκλήματα, να μνημονεύεται κυρίως με θετικό τρόπο; Ακριβώς το γεγονός ότι θεωρούταν ένας «Ρομπέν των Δασών». Το παράδοξο του χαρακτήρα του έτσι όπως ο ίδιος έχτισε, στρέφοντας την προσοχή στις καλές στιγμές και όχι στις συνέπειες των πράξεών του, έχτισαν την υστεροφημία που έχει σήμερα, την οποία άλλωστε αναπαράγουν τα «προϊόντα τέχνης» που βγήκαν πάνω στο όνομά του.

Ο Εσκομπάρ έχει χαραχθεί στη μνήμη ως ο εγκληματίας που  άρπαζε από τους πλούσιους για να δώσει στους φτωχούς συνδυάζοντας έγκλημα με αγαθοεργίες. Έχτισε νοσοκομεία, σχολεία, γήπεδα, ακόμα και μια στενή σχέση με την εκκλησία, αλλά και με την πολιτική με σκοπό να πετύχει αναθεώρηση του Συντάγματος προκειμένου να μην είναι εφικτή η έκδοση Κολομβιανών πολιτών στις ΗΠΑ. Το πρότυπο της οικογένειας, του πραγματικού φίλου που γίνονταν ασπίδα για τους δικούς του και η περιπετειώδης ζωή του δημιούργησε ενδιαφέρον, αναπαράχθηκε ενώ η συγκεκριμένη περίπτωση συνδυάζει και έναν ανίκητο συνδυασμό: εγκληματίας μεν, για το κοινό συμφέρον δε.

Είναι από τις περιπτώσεις που με τον τρόπο που απεικονίζεται, σε κάνει να αναρωτιέσαι αν ήταν πραγματικά ο κακός της υπόθεσης. Η αντισυμβατικότητα είναι πάντα ένας πόλος έλξης για το κοινό. Κι έτσι, μπλουζάκια με το πρόσωπο του Εσκομπάρ, αφίσες, ταινίες, σειρές είναι και θα είναι για καιρό εδώ.