Αντίο Σοφία…
Ο Θανάσης Τριαρίδης αποχαιρετά την Σοφία Σεϊρλή
Έφυγε κολυμπώντας στη θάλασσα που τόσο αγαπούσε, η Σοφία Σεϊρλή. Υπέροχη ηθοποιός, με καταπληκτικές ερμηνείες στο θέατρο αλλά και στην τηλεόραση και το σινεμά (την θυμάμαι να με καθηλώνει στο σπαρακτικό “Χελιδόνι”) – και ένας άνθρωπος γεμάτος ευαισθησία, τρυφερότητα και νοιάξιμο. Με την καλοσύνη στο βλέμμα της, με την γενναιόδωρη καλή κουβέντα ενθάρρυνσης στην άκρη των χειλιών της.
Αφήνει μια σπουδαία κληρονομιά στην τέχνη και σε όλους μας.
Τα έφερε έτσι η ζωή και η Σοφία (όπως, αλίμονο, και ο Δημήτρης Ήμελλος) στο τελευταία της εμφάνιση στο θέατρο έπαιξε σε δικό μου έργο, στο ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ – και μάλιστα ενσάρκωσε τον κρίσιμο καταλύτη της πλοκής.
Ο ρόλος της Πουλχερίας Αλεξάνδροβνα, της μητέρας του Ρασκόλνικοφ, δημιουργημένος καθ’ ολοκληρία από εμένα (δεν υπάρχει στο βιβλίο του Ντοστογιέφσκι) ήταν το μεγάλο στοίχημα του έργου. Η Πουλχερία αναλαμβάνει αυτό που, κατά την εκτίμηση μου, εκκρεμεί στην ντοστογιεφσκική αφήγηση: την έννοια της τιμωρίας-θυσίας. Στο τέλος του έργου η μητέρα αποφασίζει να απορροφήσει μέσα της, για λογαριασμό όλης της ανθρωπότητας, τον φόνο της Αλιόνας Ιβάνοβνας (της γριάς τοκογλύφου) και προσκαλεί τον Ρασκόλνικοφ να την σκοτώσει με τον μπαλτά, λέγοντας “Εγώ είμαι η Αλιόνα Αλεξάνδροβνα”. Και πράγματι ο Ρόντια σαν υπνωτισμένος κατεβάζει στον μπαλτά στον κεφάλι της μάνας του σκοτώνοντάς την. Το πρόσωπο που σιχαινόταν όσο κανέναν άλλον έχει πλέον ενωθεί με την θυσιαστική ιερότητα της μητέρας.
Η σπουδαία Σοφία Σοφία Σεϊρλή ήταν η πρώτη ηθοποιός που ανέλαβε να δώσει σκηνική ζωή στην Πουλχερία Αλεξάνδροβνα στην παράσταση του έργου στο Θέατρο Πορεία στα χρόνια 2023-2024 (η δεύτερη ήταν η εξίσου υπέροχη Έφη Σταμούλη στην παράσταση που ακόμη παίζεται στο ΚΘΒΕ στη σκηνοθεσία της Νικαίτης Κοντούρη). Δεν θα ξεχάσω ποτέ το βάθος στο βλέμμα της σε ετούτη την σκηνή που βάζει τον μπαλτά στο χέρι του γιου της για να θυσιαστεί.
Με τον καταληκτήριο μονόλογο αυτού του ρόλου, της Πουλχερία Αλεξάνδροβνας, αποχαιρετώ σήμερα την Σοφία:
[…] “Δεν ξέρω τι θα πει ρωγμή… Εγώ ξέρω πως ο Θεός μού γύρισε στα χέρια μου το παιδί μου… Έπρεπε να γίνει αυτό… Εγώ τον γέννησα… Τον έβγαλα από μέσα μου… Ήταν δική μου υπαιτιότητα η παρουσία του στην γη… Εγώ έπρεπε να πάρω μέσα μου το κακό που γένναγε το μυαλό του… Εγώ μονάχα…
Ναι, η Αλιόνα Ιβάνοβνα θα μπορούσε να ήτανε αδελφή μου… Θα μπορούσε να ήμουν εγώ… Και τώρα έπρεπε να γίνω εκείνη… Η αγάπη μπορεί να υπάρξει παντού και προς όλους… Μου άνοιξε το κεφάλι ο γιος μου… Κάποιοι θα πουν πως δεν υπάρχει μεγαλύτερο δυστυχία για μια μητέρα… Όμως εγώ σας λέω πως πέθανα γαλήνια… Γαλήνια και ευτυχισμένη… Ρόντια, καλέ μου Ρόντια… Τώρα μπορείς να κοιμηθείς ελεύθερος… Ήταν μονάχα ένα όνειρο… Ένα άσχημο όνειρο… Σου το υπόσχομαι…
Ποτέ οι άνθρωποι δεν θα κλειστούν γυμνοί στο σκοτεινό κλειδωμένο δωμάτιό σου… Ποτέ μα ποτέ… Κοιμήσου, αγόρι μου, και μην φοβάσαι…”
Αντίο, Σοφία…
