Αρσενικά παλαιάς κοπής

Λέξεις: Στρατής Βογιατζής

Η πατριαρχία ακούγεται σαν μια παλιά ξεπεσμένη ηγεμονία με φθαρμένες ιδέες που αντηχεί από ένα μακρινό, σκοταδιστικό παρελθόν. Όμως όσο και αν ο οίστρος της μετανεωτερικότητας δεν αφήνει τίποτα όρθιο στο διάβα του κάποιες πρακτικές παραμένουν να υπενθυμίζουν τη σκοτεινή προέλευση των ανθρώπινων κινήτρων.

Παρόλο τις φεμινιστικές νίκες “η πατριαρχία βρίσκει τρόπους να ανανεώνεται και να προσαρμόζεται, να είναι πάντα ένα βήμα μπροστά, έτσι που μας κάνει να μιλάμε για “αειφόρο” πατριαρχία” γράφει η ακτιβίστρια Cynthia Enloe. Σε ένα κόσμο αρρενωπότητας που η τεστοστερόνη, και σωματική πυγμή κινούν τα νήματα η πατριαρχία καθορίζει τα πρότυπα και τα πλαίσια, εκφραστικών συμπεριφορών.

Τα αρσενικά παλιάς κοπής είναι οι πιστοί ακόλουθοι του τάγματος της πατριαρχίας, αυτοί που μεγαλώσαν σε ένα μικροαστικό, ετεροκανονικό περιβάλλον μαθαίνοντας να αποστρέφονται οτιδήποτε “θηλυπρεπές” και αδύναμο, που λαχταρούν να εξουσιάζουν και να επιβάλλονται, που όταν μια κοπέλα τους λέει όχι αυτοί επιμένουν, γιατί η αντρίλα τους υπαγορεύει ότι στη δική τους γλώσσα το όχι είναι ναι. H ίδια η γλώσσα γίνεται εργαλείο που διακονεί και αρθρώνει αυτή την αυταρχικότητα.

Η εξουσία άλλωστε πάντοτε ενσάρκωνε τις αυταρχικές αξίες που εκπορεύονταν από τα ίδια πρότυπα της αρρενωπότητας που υπηρετεί. Η πατριαρχία ως στυλοβάτης της καπιταλιστικής εξουσίας εργαλειοποιεί διαρκώς το γυναίκειο σώμα, που υπαγορεύεται πλέον αποκλειστικά από όρους μάρκετινγκ και σαν εκλεκτό προϊόν τοποθετείται επιμελώς στα ράφια των καταστημάτων. Ο άντρας δείχνει να κατέχει κάποιο φαντασιακό δικαίωμα πάνω στο γυναικείο σώμα και οποιαδήποτε έκφραση θηλυκότητας αποκλίνει από τα στάνταρ σεξουαλικότητας που της έχουν αποδοθεί δαιμονοποιείται αυτοστιγμεί.

H πατριαρχία είναι ένα δόγμα, ένα πλέγμα από ιδέες, σχέσεις που όπως όλα τα απλοϊκά φασιστικά συστήματα εξηγεί τον κόσμο μανιχαϊστικά: αποφεύγει το νοητικό μπουρδούκλωμα και την αμφισημία και αποσαφηνίζει ρητά τους όρους ενός στημένου παιχνιδιού: τη θέση του άντρα και της γυναίκας και τα όρια μέσα στα οποία μπορεί να κινηθεί ο καθένας. Στη μονόπολη της πατριαρχίας άλλωστε δεν μπορείς να εξαγοράσεις την ελευθερία σου, μπορείς μοναχά να την διαπραγματευτείς. Στο μάνουαλ της πατριαρχίας εξηγούνται τα πάντα: το πρότυπο της πυρηνικής οικογένειας ως το βασικό κύτταρο της κοινωνίας, το πρόσημο της σεξουαλικότητας, τα χαρακτηριστικά του αρπακτικού σε ένα σύστημα που ευνοεί το θύτη, το συναισθηματικό κορίτσι και το μάτσο αγοράκι, ακόμα και τα χρώματα που οι βιολογικοί γονείς θα βάψουν τα δωμάτια των παιδιών τους: μπλε για το αγοράκι, ροζ για το κοριτσάκι.

Τα πατριαρχικά αρσενικά και θηλυκά συνεχίζουν έκτοτε να μαρκάρουν με ούρα την περιοχή τους αποκλείοντας κάθε πιθανό εισβολέα. Το κλειστό αυτό σύστημα ανταλλάσσει ενέργεια με το περιβάλλον του, και αρσενικοποιεί τη ποιότητα των στοιχείων που το συναποτελούν. Και όπως είναι γνωστό το αρσενικό σε μικρές δόσεις ντοπάρει το χρήστη, δημιουργεί εθισμό και έτσι άοσμο και άγευστο που είναι ανακατεύεται με όλα τα χρώματα και τις μυρωδιές που συνθέτουν τον κόσμο γύρω μας. Οι πατριαρχικές αξίες παρεισφρύουν στα όνειρα μας, στον τρόπο που λέμε καλημέρα, στον τρόπο που επιθυμούμε, στην έννοια της συγχώρεσης και στις κρυφές προσευχές μας. Και όμως δεν χρειάζεται παρά μια ρωγμή στη φανταχτερή ταπετσαρία που μας κυκλώνει ώστε να μπoρέσουμε να κοιτάξουμε μέσα από τον τοίχο και να αντικρίσουμε τα ποντίκια που ζουν στο εσωτερικό του.

• Ο Στρατής Βογιατζής είναι φωτογράφος 

Δείτε επίσης: