Έχει σχέση σήμερα η τηλεόραση με την ελληνική πραγματικότητα;

«Η ζωή είναι χειρότερη από την τηλεόραση επειδή δεν μπορείς ν’ αλλάξεις κανάλι» σύμφωνα με τον Γάλλο κριτικό λογοτεχνίας Φρεντερίκ Μπεγκμπεντέ, ενώ ο Αμερικανός εφευρέτης Richard Buckminster Fuller είχε πει πως «Η τηλεόραση είναι ο τρίτος γονιός» θέλοντας να δείξει πόσο κοντά πλέον έχει έρθει στον άνθρωπο.

Η αλήθεια όμως είναι πως τα όρια δεν είναι ευδιάκριτα ανάμεσα στις προθέσεις του μέσου απέναντι στους θεατές, καθώς πολύ δύσκολα μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει αν η τηλεόραση φτιάχνει προγράμματα πλέον για να κρατήσει συντροφιά και να ενημερώσει το τηλεοπτικό κοινό ή φτιάχνει προγράμματα για να κατευθύνει ή να μετατοπίσει το ενδιαφέρον.

Δεν είναι λίγες οι φορές, που είναι ξεκάθαρη η πρόθεση των τηλεοπτικών προγραμμάτων να «πουλήσουν» φύκια για μεταξωτές κορδέλες, τονίζοντας με σοβαρότητα θέματα που πουθενά αλλού ενδεχομένως δε θα είχαν συζητηθεί αν δεν είχαν μπει νωρίτερα στο πλάνο μίας πρωινής ή μεσημεριανής εκπομπής. Από την άλλη, πολλές φορές έχουμε δει θέματα με σοβαρό αντίκτυπο στην κοινωνία να «παίζουν» όλη μέρα στον ηλεκτρονικό τύπο, αλλά στα τηλεοπτικά κανάλια να αγνοούνται, είτε γιατί υπάρχουν συμφέροντα πάσης φύσεως, είτε γιατί αξιολογούνται με μία λογική που τους κάνει να θεωρούν  πως είναι θέματα που «περισσεύουν» στην ροή ενός τηλεοπτικού προγράμματος.

Αυτό λοιπόν, που είναι ένα μεγάλο ερώτημα, είναι πόσο η ελληνική τηλεόραση θέλει ή έχει πλέον την ικανότητα να αφουγκραστεί τα μεγάλα προβλήματα μίας κοινωνίας που αποζητά εδώ και καιρό αναφορές σε άλλα μέσα που, ενδεχομένως, νιώθει πιο κοντά της, όπως είναι το διαδίκτυο και τα social media ειδικότερα.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τηλεόρασης σήμερα, αναλογιζόμαστε αν τελικά αυτή η τηλεόραση φτιάχνεται πλέον για εμάς ή φτιάχνεται τελικά για να γεμίσει ένας τηλεοπτικός χρόνος, που θα απασχολήσει και θα δώσει τροφή με τη σειρά του σε άλλες εκπομπές. Άλλωστε ένα χωνευτήρι έχει γίνει τα τελευταία χρόνια η ελληνική τηλεόραση που αναμασάει δηλώσεις, συνεντεύξεις, πρόσωπα και γεγονότα (ενίοτε μικρής μάλιστα σημασίας) περιφέροντας από εκπομπή σε εκπομπή μία πραγματικότητα που, σίγουρα, δεν αφορά αυτή του μέσου έλληνα τηλεθεατή.

Δεν είναι τυχαίο πως οι τηλεθεάσεις των τελευταίων χρόνων, δεν έχουν πλέον καμία σχέση με τις τηλεθεάσεις που είχαν εκπομπές πριν από δέκα χρόνια κι αυτό δείχνει πως μία μερίδα κοινού, γύρισε την πλάτη του στα τηλεοπτικά προγράμματα, αγνοώντας για την τηλεθέαση της Ελένης Μενεγάκη, για το «ξεμάλλιασμα» της Κατερίνας Καινούριου και της Φάιης Σκορδά, για το γυμναστήριο του Στέφανου Κασσελλάκη και το… «beef» του Ανδρέα Μικρούτσικου και του τράπερ Light. Βέβαια, ασφαλώς και υπάρχει κοινό που εκείνη την ώρα θα παρακολουθήσει το «δρώμενο» που εκτυλίσσεται μπροστά του μέσα από την τηλεόραση, ωστόσο δεν είναι ένα θέαμα που θα του προσφέρει κάτι, ούτε θα τον προτρέψει να το «πάρει» μαζί του στην επόμενη συνάντηση του με τους φίλους του, παρά μόνο θα τον βοηθήσει να περάσει τον χρόνο του.

Δυστυχώς λοιπόν, η ελληνική τηλεόραση, καλύπτοντας πλέον μεγάλο μέρος του τηλεοπτικού της χρόνου με εκπομπές κόπιες η μία της άλλης και  φτιάχνοντας μία σκαλέτα ροής που φαίνεται σαν να γίνεται από το ίδιο άτομο για όλες τις εκπομπές, δεν κάνει τίποτα άλλο πλέον από το να εξυπηρετεί τον εαυτό της και μόνο χωρίς να έχει αληθινή καταγραφή της πραγματικότητας έτσι όπως τη βιώνουν οι άνθρωποι σήμερα.

Πρόσφατο είναι το παράδειγμα του περασμένου καλοκαιριού με τις φωτιές που έκαψαν τεράστιες εκτάσεις εκτός Αθηνών ή πλημμύρες που έπληξαν περιοχές, ενώ δεν είχαν την ανάλογη κάλυψη με περιοχές της Αττικής ή ακόμα, ενδεχομένως εκ του πονηρού, αγνοήθηκε το μέγεθος τους ή σε κάποιες περιπτώσεις υπήρξε και προσπάθεια μείωσης των καταστροφών. Ακόμα, ελάχιστες φορές την τελευταία τετραετία τουλάχιστον, βλέπουμε να καταγράφονται τα πραγματικά προβλήματα των πολιτών, στο μέγεθος που τα βιώνουν. Από την ανεργία και την έλλειψη χρημάτων, οι άνθρωποι ζουν τα προβλήματα τους παράλληλα με τη ροή των τηλεοπτικών εκπομπών που στις απαιτήσεις της νέας ροής, μετατράπηκαν όλες σε «λίγο από όλα» συνδυάζοντας, όπως αναφέρουν, την ψυχαγωγία με την ενημέρωση, χωρίς όμως ούτε στο ένα ούτε στο άλλο να υπάρχει ένα ποιοτικό βαρόμετρο. Όπως και να έχει πάντως, η τηλεόραση μοιάζει πλέον σαν ένα καράβι που χάνεται σιγά σιγά, από ένα λιμάνι πραγματικότητας που απλά στέκεται στο ίδιο σημείο και την κοιτάζει να απομακρύνεται.

Μάλιστα, ακόμα και στην μυθοπλασία, που τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία «άνθηση»,  μετρημένες στα δάχτυλα ενός χεριού είναι οι τηλεοπτικές σειρές που αφορούν πραγματικά την σημερινή κατάσταση και τα σημερινά προβλήματα των ανθρώπων, καταγράφοντας οι περισσότερες περιπτώσεις μία άλλη εποχή.

Το σίγουρο είναι, πως η τηλεόραση μπορεί και είναι ακόμα ένα ισχυρό μέσο που κατευθύνει – με την καλή και την όποια κακή έννοια – αλλά και διαμορφώνει κοινωνίες όπως αυτή ορίζει. Αυτό από μόνο του, και χωρίς κριτική σκέψη από εμάς, θα αποβεί μοιραίο τα επόμενα χρόνια. Σημαντικό είναι να διαχωρίσουμε τα πρωινάδικα από τα πρωινά μας και τις ειδήσεις από τα νέα. Με ό,τι σημαίνει κάτι τέτοιο.