Ελέγχοντας τον πολιτισμό

Στις διεθνείς ειδήσεις διαβάζουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την εξής είδηση:

”Η απόφαση της υπουργού Πολιτισμού της Σλοβακίας Μαρτίνα Ζιμκομίτσοβα να απολύσει τον γενικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, Ματέι Ντρλίτσκα, και την επικεφαλής της Εθνικής Πινακοθήκης, Αλεξάντρα Κούζα, την περασμένη εβδομάδα. Είχε απολύσει στο παρελθόν άλλους σημαντικούς διευθυντές πολιτιστικών ιδρυμάτων. Στις αρχές του καλοκαιριού, με πρωτοβουλία του υπουργείου της, ο δημόσιος τηλεοπτικός και ραδιοφωνικός σταθμός RTVS (Ράδιο και Τηλεόραση της Σλοβακίας) διαλύθηκε και μεταφέρθηκε σε ένα μετονομαζόμενο ίδρυμα, που λέγεται STVR (Σλοβακική Τηλεόραση και Ραδιόφωνο) και στο οποίο η κυβέρνηση μπορεί πλέον να ασκήσει πολύ πιο άμεση πολιτική πίεση από πριν.”

Η είδηση προκαλεί ανατριχίλα, αλλά δεν είναι ασυνήθιστη. Σε μια σειρά χώρες με νέου τύπου αυταρχικά καθεστώτα, όχι τις κραγμένες δημοκρατίες τύπου Τουρκία, Ρωσία, αλλά αυτές που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, Πολωνία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Μάλτα και μοιράζονται τις ίδιες θεωρητικά δημοκρατικές αξίες με όλα τα υπόλοιπα μέλη, η κατάσταση εδώ και καιρό βαίνει ανεξέλεγκτη. Ο απόλυτος έλεγχος των πάντων, μέσω μιας σειράς μεθοδεύσεων ακραίου τύπου, δημιουργεί έναν ασφυκτικό κλοιό για τους πολίτες και κυρίως για τις φωνές που εκφράζουν κριτική και αντιτίθενται σε τρόπους διακυβέρνησης ξεκάθαρα αντιδημοκρατικούς.

Η διαρκής προσπάθεια ελέγχου των πάντων, μέσω της χειραγώγησης της κοινής γνώμης, ελέω media, στα οποία κατευθύνεται η μερίδα του λέοντος από τον πακτωλό χρημάτων που διακινείται για την εικόνα των ηγετών, παίρνει πια και άλλες διαστάσεις, επικίνδυνες. Η απομάκρυνση των προσώπων από κραταιά ιδρύματα πολιτισμού με τη λογική ότι δεν υπηρετούν επαρκώς τα νέα αφηγήματα θυμίζει εποχές σταλινικής παντοκρατορίας ή δικτατορικών καθεστώτων.

Όλα αυτά που κυκλώνουν την Ευρώπη σαν θηλιά πια μοιάζουν τρομακτικά αλλά έως τώρα μακρινά. Όμως έχουν καταφθάσει και εδώ. Ο ασφυκτικός εναγκαλισμός του πολιτισμού, μετά τα media, από την κυβέρνηση ακολουθείται όπως προκύπτει και από επόμενα βήματα: τον έλεγχο του πολιτισμού.

Η περίπτωση της εξωφρενικής απόφασης ανάκλησης του διορισμού της επιτροπής που θα κρίνει τις ταινίες που θα διεκδικήσουν μια θέση στα Όσκαρ, από το Υπουργείο Πολιτισμού, με ένα μέιλ που αναιρεί τα προηγούμενα μέιλ, όπως καταγγέλεται από το Βασίλη Κεκάτο, προκαλεί πραγματικά σοκ. Είναι πρωτοφανής, ανήκουστη και δημιουργεί τρομακτική ανησυχία για το τι ακολουθεί παρακάτω.

Το Υπουργείο, που έτσι και αλλιώς ελέγχει πλέον μέσω προγραμμάτων όπως το ”Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός” τη δυνατότητα πολιτιστικής έκφρασης σε όλη τη χώρα και τη σιωπή των διαφωνούντων, των προνομιακών σχέσεων με ιδιωτικά ιδρύματα, των διορισμών συγκεκριμένων προσώπων παντού, την μεθόδευση για είσοδο στη διοργάνωση εκθέσεων των κρατικών μουσείων ιδιωτών, την επεκτατική πολιτική σε φεστιβάλ και εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα, που αδυνατούν να ανταπεξέλθουν σε έξοδα και παραδίδουν τα προγράμματα τους στην επιτηδευμένη ελεημοσύνη του, την προώθηση κυβερνητικών καλλιτεχνών που συναντά πια κανείς σε κάθε εκδήλωση που συμβαίνει στη χώρα, αφού επιβάλλεται άνωθεν η παρουσία τους, κάνει δουλίτσα.

Η παντοδύναμη και ακλόνητη υπουργός προχωρά πλέον ακάθεκτη στον απόλυτο έλεγχο του Πολιτισμού, με τη σιωπή, την ανοχή και πολλές φορές τις ευλογίες μέρους του καλλιτεχνικού κόσμου.