Ελλάδα ακούς;

Λέξεις: Αργύρης Ωραιόπουλος

Ο κόσμος το είχε τύμπανο και αυτοί κρυφό καμάρι. Οι συντηρητικοί του David Cameron, της Teresa May, του Boris Johnson και του Rishi Sunak, που κατάφεραν να παραμείνουν στην εξουσία επί 14 χρόνια, έπεσαν. Οι εργατικοί του Kier Starmer νίκησαν, κάποιοι είπαν θριαμβευτικά.

Σίγουρα η διαφορά εδρών στη βουλή των κοινoτήτων είναι μεγάλη, με τους εργατικούς να κερδίζουν 208 έδρες σε σχέση με το 2019, από 203 σε 411 στη φετινή εκλογική αναμέτρηση, και τους συντηρητικούς να χάνουν 254 έδρες, από 365 το 2019 σε 121 φέτος (https://commonslibrary.parliament.uk/research-briefings/cbp-10009/).

Είναι σίγουρα σημαντικές οι διαφορές για τη δυναμική των αποφάσεων της νεοεκλεχθείσας κυβέρνησης, με τη συμμετοχή να φτάνει στο 60%, το δεύτερο μικρότερο ποσοστό τα τελευταία περίπου 100 χρόνια, και το μικρότερο από το 2001 και μετά. Καλώς ή κακώς όμως υπάρχει και μια δεύτερη ανάγνωση καθώς το εκλογικό σύστημα στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει τις ιδιαιτερότητες του.

Η αναλογία ψήφων δεν αντιστοιχεί στις κατανεμημένες έδρες. Εάν υπήρχε απόλυτη αναλογία μεταξύ ψήφων/εδρών, το νεοσύστατο Reform UK θα είχε τώρα εδραιωθεί στην 3η θέση με πάνω από 14%, εκεί που βρισκόταν η Marine Le Pen λίγα χρόνια πριν στη Γαλλία και ευτυχώς και φέτος, μετά από τη σύμπλευση των αριστερών πολιτικών κομμάτων.

Και κάπου εκεί στις λεπτομέρειες, κρύβεται και ο διάολος μασκαρεμένος στο πρόσωπο του κάποτε (τουλάχιστον κατά τα χρόνια της περίφημης τρόικας) αγαπητού σε ένα μέρος του ελληνικού κοινού Nigel Farage, καθώς με τις ομιλίες του στο ευρωκοινοβούλιο εναντιώνονταν στις επιβληθείσες πολιτικές λιτότητας στην ελληνική κοινωνία. Ο κύριος εισηγητής του Brexit και πρωταρχική φωνή της ακροδεξιάς στο Ηνωμένο Βασίλειο, κατάφερε να μπεί στη βουλή των κοινοτήτων ως αρχηγός του κόμματος Reform UK, μετά από 8 διαδοχικά αποτυχημένες προσπάθειες, αποσπώντας κυρίως ένα μεγάλο κομμάτι ψηφοφόρων του συντηρητικού κόμματος.

Το Reform UK, θα πει κανείς, έχει μικρή δυναμική, καθώς κατέχει μόνο 5 έδρες, σε σύνολο 650, δηλαδή λιγότερο από 1%. Πάραυτα οι θέσεις του υποστήριχθηκαν από 4.000.000 ψηφοφόρους (14.3% του συνόλου), και αυτό είναι που το καθιστά καθ’ολα επικίνδυνο. Αλλά αυτό δεν είναι κάτι τελείως καινούργιο. Το alter ego του Reform UK, το UKIP (UK Independence Party), του οποίου ήταν αρχηγός και ευρωβουλευτής ο Nigel Farage, το 2015 είχε πάρει παρόμοιο ποσοστό (https://commonslibrary.parliament.uk/research-briefings/cbp-7186/).

Η δημοτικότητα του είχε φοβίσει τότε τον David Cameron, ο οποίος κάλεσε σε δημοψήφισμα, και η ιστορία έγραψε Brexit. Από τότε η απήχηση στην ακραία ρητορική μίσους έχει πια εξαπλωθεί σε πολλές περιφέρειες, κυρίως εκτός Λονδίνου. Στην ύστατη προσπάθεια τους να κρατηθούν στην εξουσία, η ίδια ρητορική υιοθετήθηκε και από πολλούς πρώην πια υπουργούς (Jacob Rees-Mogg, Priti Patel, Suella Braverman κ.α) που με απαράμιλλη ικανότητα στη διαφθορά άφησαν πίσω τους πια δεκαετίες εξαθλίωσης των συνθηκών διαβίωσης μεγάλου μέρους του πληθυσμού, μέσω συστηματικής ιδιωτικοποίησης όλων των παροχών (νερό, ενέργεια, τρένα, υγεία, κ.α.) και αδικαιολόγητης ακρίβειας, κλειδώνοντας σχεδόν το 20% του πληθυσμού σε επίπεδα φτώχειας (https://www.bbc.com/news/uk-68625344).

Και κάπου εδώ μπαίνει στο κάδρο ο Kier Starmer. Φάνηκε να έχει εύκολο έργο στην εκλογική διαμάχη, και με τη βοήθεια πρωτοβουλιών, όπως η τακτική ψήφος (tactical vote https://tactical.vote/) αλλά και με την υποστήριξη της Νο1 σε πωλήσεις αμφιβόλου ποιότητας, εφημερίδα (The Sun – ιδιοκτησιας Murdoch) έφερε τη νίκη που όλοι περίμεναν, σε μια κυβέρνηση πια όπου σχεδόν το 50% είναι γυναίκες.

Ο Starmer φαίνεται να ακροβατεί μεταξύ άκρων σε καίριες θέσεις με απόλυτη μαεστρία. Ενώ προεκλογικά τάχθηκε ξεκάθαρα υπέρ του Brexit, έδωσε το υπουργείο εξωτερικών σε έναν υπέρμαχο της Ευρώπης και υπερλαλίστατο κατά του Brexit (David Lammy). Οι θετικές εκπλήξεις δεν σταμάτησαν εκεί.

Έφερε στην διπλανή του καρέκλα την σίγουρα πολύ αξιόλογη Angela Rayner, έκανε υπουργούς στα αντίστοιχα υπουργεία δικαιοσύνης, επιστημών κ.o.κ καταξιωμένους επιστήμονες, δικαστές κ.ο.κ, μιλάει ξεκάθαρα για αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος (με πρωτοστάτη τον James Timpson) και θέτει ως προτεραιότητα τη συμβολή του Ηνωμένου Βασιλείου στην αποτροπή της κλιματικής κρίσης με τον Ed Miliband στην θέση του επικεφαλής, υπεύθυνο άλλωστε και το 2008 για το άκρως σημαντικό Climate Change Act. Με λίγα λογια έκανε τα αυτονόητα, κατασκευάζοντας μια κυβερνητική ομάδα ικανών, παρά μια μισαλλόδοξων οπορτουνιστών αρίστων.

Σίγουρα υπάρχουν και μελανά σημεία σ αυτό το πρώτο δείγμα, και χωρίς αμφιβολία θα υπάρξουν και άλλα στην πορεία των επόμενων τουλάχιστον 5 ετών. Μια ενδεχόμενη αποτυχία της κυβέρνησης των εργατικών μετά το πέρας της 5ετίας ενέχει μεγαλύτερους κινδύνους από ποτέ άλλοτε για την περαιτέρω άνοδο της ακροδεξιάς.

Ένα είναι όμως σίγουρο το Ηνωμένο Βασίλειο κοιτάει ξανά προς τα έξω, με μια αισιόδοξη ματιά και περιμένει και άλλους να ακολουθήσουν. Ελλάδα ακούς?

*Ο Dr Αργύρης Ωραιόπουλος ζεί και εργάζεται στο Λονδίνο ως Research Fellow στο UCL Energy Institute της σχολής Bartlett School of Environment, Energy and Resources.