Εμείς το ξεχάσαμε… αυτοί όχι: Αρχές του 2029 η εμπορική λειτουργία του νέου FSRU στη Θεσσαλονίκη

Λέξεις: Γιάννης Ν. Κρεστενίτης

Τον Μάιο του 2023, και για κάποιους μήνες μετά, ένα θέμα που είχε απασχολήσει τη δημόσια συζήτηση (τουλάχιστον στη Θεσσαλονίκη) αφορούσε το σχεδιασμό για πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU: Floating Storage & Regasification Unit) υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG: Liquefied Natural Gas), και την προθεσμία των 15 ημερών που είχε δοθεί από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (τώρα Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, ΡΑΑΕΥ), προς τους Δήμους με θαλάσσιο μέτωπο, του Πολεοδομικού Συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, για να υποβάλλουν αντιρρήσεις στο αίτημα για την επέκταση της ήδη υπάρχουσας (από 22 Σεπτεμβρίου 2022, απόφασης ΡΑΕ 714/2022) αδειοδότησης για την κατασκευή Πλωτού Τερματικού Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ).

Το σχεδιαζόμενο έργο του Πλωτού Τερματικού Σταθμού ΥΦΑ «FSRU Thessalonikis», που όπως αναγράφεται σε έγγραφο της ΡΑΑΕΥ (Ο-108432/19-02-2024) προς το ΥΠΕΝ, «είναι αμιγώς εμπορικό», θα αποτελείται από: (α) Πλωτό Τερματικό Σταθμό ΥΦΑ ο οποίος περιλαμβάνει μια Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης και Αεριοποίησης (FSRU) και μια Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης (FSU), (β) Μόνιμο αγκυροβόλιο νησίδων επί πασσάλων με κεντρική πλατφόρμα με ναύδετα πρόσδεσης και πλεύρισης για την παραβολή και πρόσδεση του FSRU και του FSU, και η οποία θα φέρει τον απαραίτητο εξοπλισμό σύνδεσης των δύο πλωτών μονάδων μεταξύ τους, και (γ) Υποθαλάσσιο και χερσαίο αγωγό για τη διοχέτευση του φυσικού αερίου στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) και στις μονάδες ηλεκτρoπαραγωγής της εταιρείας.

Η διάταξη του πλωτού σταθμού θα προσομοιάζει με αυτή του παραπάνω σχήματος, ενώ με βάση τα στοιχεία του έργου οι διαστάσεις των σχετικών σκαφών (πλωτών μονάδων), θα είναι: (i) Σκάφος Μεταφοράς (LNG Carier): Μήκος 345,0 m, πλάτος 55,0 m, βύθισμα 13,5 m, και (ii) Σκάφη (FSU & FSRU): Μήκος 315,0 m, πλάτος 50,0 m, βύθισμα 12,0 m.

Η σχεδιαζόμενη διάταξη του Πλωτού Σταθμού ΥΦΑ (FSRU, FSU, εξέδρα και πλοίο μεταφοράς), θα καταλαμβάνει στο θαλάσσιο χώρο συνολική έκταση 80 στρεμμάτων (395m Χ 294m). Θα βρίσκεται εντός του Όρμου Θεσσαλονίκης, και το κέντρο της θα έχει τις εξής αποστάσεις: 3,1Km από τη δυτική ακτή, 3,8 Km από την ακτή Καλοχωρίου, 3,4 Km από το σημερινό άκρο του 6ου προβλήτα, 4,4 Km από το Μέγαρο Μουσικής (ΟΜΜΘ) και 4,1 Km από το Παλατάκι.

Τη δημοσιοποίηση του θέματος για κατασκευή πλωτού σταθμού ΥΦΑ στη Θεσσαλονίκη, ακολούθησε η πλήρης αρνητική τοποθέτηση από συλλογικότητες, περιβαλλοντικές οργανώσεις, αυτοδιοικητικές παρατάξεις των δήμων του πολεοδομικού συγκροτήματος και της περιφέρειας, τόσο για χωροθέτηση του σταθμού στον Όρμο της Θεσσαλονίκης, αλλά και γενικότερα στη χρήση του ΥΦΑ, επειδή στα πλαίσια της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει να υπάρξει αποδέσμευση της παραγωγής ενέργειας από τα ορυκτά καύσιμα.

Οι αντιρρήσεις που εκφράστηκαν σχετικά με την εγκατάσταση μονάδας LNG στον Όρμο της Θεσσαλονίκης επικεντρώνονται (α) στο πλήθος των συνεπειών για το θαλάσσιο οικοσύστημα, τη βιοποικιλότητα και την ποιότητα του νερού από τη κατασκευή και τη λειτουργία της μονάδας, (β) στις καταστροφικές συνέπειες ενός ενδεχόμενου ατυχήματος από την εγκατάσταση και λειτουργία μιας Πλωτής Μονάδας Αποθήκευσης και Αεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου, δηλαδή μιας νέας μονάδας SEVESO, όχι μόνον για τους εργαζόμενους σε αυτή αλλά και το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης, με το οποίο βρίσκεται σε πολύ κοντινή γειτνίαση (σε αντίθεση με τη διεθνή πρακτική χωροθέτησης αντίστοιχων μονάδων FSRU, που αποκλείει την εγκατάσταση παρόμοιων μονάδων πλησίον οικισμών, εντός κόλπων και σεισμογενών περιοχών), (γ) στις επιπτώσεις από την καύση ή τη μεταφορά LNG, όπου υπάρχει συχνά μια απρογραμμάτιστη διαρροή μεθανίου και υποξειδίου του αζώτου στην ατμόσφαιρα, και πιθανή τους μεταφορά (με τη θαλάσσια αύρα) στη Θεσσαλονίκη, και (δ) στην επιβάρυνση του θαλασσίου περιβάλλοντος, αφού μεγάλες ποσότητες θαλασσινού νερού θα αντλούνται για να συμβάλουν στη θέρμανση και αεριοποίηση του ΥΦΑ και θα απορρίπτονται εκ νέου στη θάλασσα χλωριωμένες και με αρκετά υψηλότερη θερμοκρασία.

Επτά Δήμοι (Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Δέλτα, Θερμαϊκού. Θέρμης, Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς & Πυλαίας-Χορτιάτη) του Πολεοδομικού Συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης εξέφρασαν την πλήρη αντίθεσή τους στην κατασκευή πλωτού σταθμού μέσα στο Θερμαϊκό κόλπο και σε απόσταση αναπνοής από την παραλία.

Στους Δήμους αυτούς απάντησε η ΡΑΑΕΥ (13-7-2023), ότι αξιολογεί «…την προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος από τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων Φυσικού Αερίου, εφόσον από το φάκελο της αίτησης ή στοιχεία που τυχόν τεθούν υπόψη της Αρχής προκύπτει ότι δημιουργούνται μέγιστα περιβαλλοντικά προβλήματα». Και τους έδωσε νέα 15μερη προθεσμία ώστε να καταθέσουν τις αντιρρήσεις.

Όπως προκύπτει από έγγραφο της ΡΑΑΕΥ (Ο-104465/21-8-2023) προς το ΥΠΕΝ, επανήλθε μόνον ο Δήμος Καλαμαριάς που εξέφρασε και πάλι επιφυλάξεις, επισημαίνοντας ότι «δεν έχει ξεκαθαριστεί καθόλου με απόλυτη διαφάνεια κατά πόσο είναι επικίνδυνη η κατασκευή του έργου για το οικοσύστημα». Παρόλα αυτά η ΡΑΑΕΥ αποφαίνεται ότι «δεν τεκμαίρονται μέγιστα περιβαλλοντικά προβλήματα». Και αγνοώντας και το Δ.Σ της Περιφερειακής Ένωσης των Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔΚΜ), που «διατράνωσε την πλήρη αντίθεσή του για την κατασκευή του Πλωτού Τερματικού Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου “Thessaloniki FSRU”, αλλά και για τη διαδικασία που τηρήθηκε ως προς την ενημέρωση των δήμων για την έκφραση της γνώμης τους», ούτε ανακάλεσε ούτε επιφυλάχθηκε ως προς τη χωροθέτηση του πλωτού σταθμού ΥΦΑ (LNG) μέσα στον Όρμο της Θεσσαλονίκης.

Αλλά και από τις έως τώρα απαντήσεις σε μια σειρά κοινοβουλευτικών ερωτήσεων που έχουν κατατεθεί από κόμματα της αντιπολίτευσης, ούτε τα αρμόδια Υπουργεία και η Κυβέρνηση, προβληματίζονται από την ήδη εκφρασμένη αντίδραση, από συλλογικότητες, αυτοδιοικητικές παρατάξεις, πολιτικά κόμματα και Δημοτικά Συμβούλια, ώστε να επανεξετάσουν τόσο τη χωροθέτηση του πλωτού σταθμού, αλλά και την αναγκαιότητά του.

Μάλιστα από πρόσφατα δημοσιεύματα έχουν γίνει γνωστά ότι η εταιρεία υπέβαλε στον ΔΕΣΦΑ αίτηση μελλοντικής δυναμικότητας, όπου προβλέπεται δεσμευμένη μεταφορική ικανότητα παράδοσης 150.000 MWh/ημέρα, με έναρξη την 1η Νοεμβρίου 2028. Ενώ στο σχετικό χρονοδιάγραμμα αναφέρονται ότι θα ολοκληρωθούν (α) η Περιβαλλοντική Αδειοδότηση τον Απρίλιο 2026, (β) η Άδεια εγκατάστασης τον Φεβρουάριο 2027, (γ) η μετατροπή/ναυπήγηση των FSRU & FSU τον Ιούνιο 2028, (δ) η κατασκευή του υποθαλάσσιου και του χερσαίου αγωγού τον Σεπτέμβριο 2028, (ε) η δοκιμαστική λειτουργία τον Νοέμβριο 2028, και (στ) η εμπορική λειτουργία τον Ιανουάριο 2029.

Επομένως το θέμα του πλωτού σταθμού ΥΦΑ, που φάνηκε ότι για μια μικρή περίοδο «χάθηκε» από τη δημοσιότητα, έρχεται και πάλι στη δημόσια συζήτηση και θα αποτελέσει και ένα ακόμη κριτήριο της αξιοπιστίας συλλογικοτήτων, παρατάξεων και αυτοδιοικητικών διοικήσεων (νέων και παλαιών) του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, αν τα όσα δήλωναν/αποφάσιζαν το 2023 ήταν ειλικρινείς θέσεις/τοποθετήσεις ή μια ακόμη προεκλογική τοποθέτηση, που θα ανασκευαστεί τώρα με διάφορα προσχήματα και δικαιολογίες, όπως έχουμε δει να συμβαίνει και σε άλλα θέματα σχετικά με το περιβάλλον και τους δημόσιους χώρους.

*Ο Γιάννης Ν. Κρεστενίτης είναι Ομότιμος Καθηγητής Παράκτιας Τεχνικής & Ωκεανογραφίας στο Τμήμα Πολτικών Μηχανικών, Α.Π.Θ.