Ένα «μ» και μερικά βραβευμένα γραφιστικά γραφεία

Πάμε λοιπόν 48 χρόνια πίσω, στο μακρινό 1976, από τότε που πρωτοεμφανίστηκε στον εθνικό προϋπολογισμό της κυβέρνησης Καραμανλή η κατασκευή του μετρό Θεσσαλονίκης.

Η πρωτοβουλία για την κατασκευή του μετρό Θεσσαλονίκης ανήκει στον τότε νομάρχη Κωνσταντίνο Πυλαρινό. Γνωρίζουμε όλοι, όλων των ηλικιών πως πήγαν τα πράγματα μέχρι σήμερα, ανέβαινε ο κάθε πρωθυπουργός, τον Σεπτέμβρη στην ΔΕΘ και έλεγε “τον επόμενο χρόνο, η Θεσσαλονίκη θα έχει μετρό”.

Όσοι γεννηθήκαμε στα μέσα της δεκαετίας του ’90, την γειτονιά του Αλκαζάρ δεν την θυμόμαστε, είχαμε αχνές αναμνήσεις από την Εγνατία και την Δελφών και σχεδόν σε κάθε γειτονιά, οι λαμαρίνες ενός έργου που “θα μας έλυνε τα χέρια” ήταν ορόσημο. Κρύφτηκαν κτίρια, κρύφτηκαν δρόμοι, γκρεμίστηκαν μονοκατοικίες, τεμαχίστηκαν αρχαία και ακόμη το μετρό δεν ένωσε την πόλη.

Λέγαμε, πως λόγω αναμονής θα πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο έργο. Κυκλοφορούσαν στα social media, σχέδια για γραμμές που θα ένωναν το αεροδρόμιο με τα ΚΤΕΛ, τα έρμα δυτικά με το κέντρο, την κρήνη με το κέντρο και τώρα έχουμε μονάχα μία, και κάποιες αλλαγές δρομολογίων του ΟΑΣΘ που αποσκοπούν στο να σε αναγκάσουν να πάρεις το μετρό.

Μιας όμως που έθιξα το κομμάτι των δυτικών, στα δυτικά, εδώ και κάμποσα χρόνια από τότε που εγώ ως παιδί των ανατολικών ξεκίνησα να βγαίνω στο κέντρο, ένα νυχτερινό λεωφορείο που να φτάνει πέρα από τα ΚΤΕΛ δεν υπάρχει. Αν μένεις στα δυτικά λοιπόν και δεν έχεις αυτοκίνητο, αναγκάζεσαι να γυρίσεις στο σπίτι σου πριν τις 23:30, ή να πάρεις ταξί, ή να σε αφήσει το νυχτερινό στο ΚΤΕΛ και να το πάρεις ποδαράτο, όσο επικίνδυνο και αν είναι αυτό.

Και τέλος πάντων για να επιστρέψουμε στο πολύπαθο μετρό, σαν πόλη, δεχθήκαμε ατάκες του στιλ “το μετρό σας θα είναι πιο ωραίο από της Αθήνας” σαν να μας γεμίζανε τα αυτιά ας πούμε με περιτυλίγματα γι αυτό που θα έρθει σε 17 ημέρες. “Είναι αυτόματο, τα αρχαία έγιναν μουσείο εκεί κάτω, πιο σύγχρονα βαγόνια” όλα πιο πολύ από της πρωτεύουσας, που για ακόμη μία φορά μπήκαμε σε αυτή την σύγκριση που μας ταλαιπωρεί χρόνια. Πριν περίπου έναν μήνα, κυκλοφόρησαν εικόνες χάους και πατείς με πατώ σε στην στάση του μετρό στο Σύνταγμα, εικόνες που εμείς στην Θεσσαλονίκη βλέπουμε καθημερινά, ζούμε καθημερινά, αναπνέουμε καθημερινά, αλλά δεν έχουμε δει να παίζονται στα πανελλήνια Μέσα. Για παράδειγμα, μία βόλτα στην Βασ. Όλγας καθημερινή στις 08:00 το πρωί θα τους έπειθε να γράψουν και για εμάς “εικόνες χάους στις στάσεις λεωφορείων της Θεσσαλονίκης.” Μάλλον δεν είναι πιασάρικες εδώ γιατί είναι καθημερινό φαινόμενο, στην Αθήνα όμως είναι σπάνιο.

Γίναμε λοιπόν περίγελος όλης της χώρας μπορεί και της Ευρώπης επί χρόνια για ένα έργο που δεν ήρθε ποτέ και τώρα που φτάνει είναι λειψό. Που για ακόμη μία φορά θα αρκεστούμε πως τουλάχιστον έχουμε μετρό και θα παραπονεθούμε για την επέκταση του σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα από τώρα. Ακόμη βασικά και αν παραπονεθούμε νωρίτερα οι ατάκες που θα λάβουμε ως απάντηση, θα είναι ακριβώς αυτό που περιέγραψα παραπάνω. Πρέπει το μετρό της Θεσσαλονίκης να έχει εγκαινιαστεί περισσότερες φορές από οποιοδήποτε άλλο έργο σε όλο τον κόσμο, χωρίς όμως να βρίσκεται σε λειτουργία, σε κάθε εγκαίνια του, στις οικογένειες άκουγες “σε δυο-τρία χρόνια θα έχουμε μετρό…” και τα χρόνια περνούσαν μέχρι που φτάσαμε στο σήμερα. Οπότε και κυκλοφόρησε το logo, για ένα μέτρο που δουλεύεται και σχεδιάζεται σχεδόν 50 χρόνια και η ιδέα του λογότυπου τελικά είναι ένα “μ” γιατί μάλλον τα 50 χρόνια δεν ήταν αρκετά για να σχεδιαστεί κάτι πιο ευφάνταστο.

‘Ενα “μ” που κόστισε 30 χιλιάδες ευρώ, με απευθείας ανάθεση. Το “μ” που μπορεί να κρύβει πολλές έννοιες από πίσω του, μετρό ας πούμε ή και μ@λ@κες που περιμένατε κάτι καλύτερο. Σε μία πόλη με δεκάδες γραφιστικά γραφεία βραβευμένα, που έψαξαν, μελέτησαν, σχεδίασαν, οραματίστηκαν την ταυτότητα της παρακόρης.

Το “μ” φαίνεται να είναι η ιδανική εικόνα για το πιο πολυσυζητημένο έργο μιας πόλης που ακολουθεί και δεν γίνεται ποτέ πρωτοπόρα.

Το “μ” που εγώ, εσύ, ο ανιψιός σου που είναι 5 ετών, μπορεί να σχεδιάσει σε 3 δευτερόλεπτα. Το “μ” που αντιγράφηκε από γνωστό πρόγραμμα downloads, και χιλιάδες άλλες εταιρίες, αφού φυσικά δεν υπάρχει παρθενογένεση.

Το “μ” που μπορεί να σημαίνει μέτριο, το “μ” που μπορεί να σημαίνει “μην διαμαρτύρεστε”.

Το “μ” που για να μας εξηγούν πως υπάρχουν βυζαντινές αναφορές μάλλον από όλο το Βυζάντιο που υπήρχε και υπάρχει στην πόλη κράτησαν το “β” από το βυζαντινό μουσείο.

Το “μ” που έχει αναφορές από το μετρό της Νέας Υόρκης που εντωμεταξύ το μετρό της Νέας Υόρκης κατασκευάστηκε το 1904. Μπορώ να σκεφτώ δεκάδες ερμηνείες της ιδέας αυτής και να φτάσει το άρθρο 3.000 λέξεις όπως ας πούμε πως βγήκε από το “με” καθώς λένε πως είναι η καθομιλουμένη μας. Λέω όμως να αρκεστώ σε αυτά.

Και να κλείσω λέγοντας πως τα παιδιά της ηλικίας μου και πάνω, δίνουν τις δουλειές τους στο εξωτερικό, βλ. Betroot και Dolphis γιατί εδώ οι αρχές ποτέ δεν θα τους δώσουν χώρο για δημιουργία. Στο εξωτερικό πληρώνονται και βραβεύονται, εδώ απλώς δεν υπάρχουν στον χάρτη.

Η μία ανάθεση μετά την άλλη, μία ανακύκλωση ιδεών που μένει κολλημένη στην Ελλάδα του 2004 χωρίς καμία εξέλιξη, καμία έμπνευση, καμία φαντασία. Απογοήτευση ξανά και ξανά. Αν δεν δίνεις την δυνατότητα στους πολίτες της πόλης να σου δημιουργήσουν την ταυτότητα της τότε το παιχνίδι το έχεις χάσει και τα μυαλά που θα μπορούσαν να σου φτιάξουν αυτό το κάτι το οποίο μετέπειτα θα σου έφερνε έσοδα (καλό για εσένα δηλαδή), τα βουλιάζεις και τα αφήνεις να δουλεύουν εκτός συνόρων. Δεν πειράζει…συνηθίσαμε να είναι αυτή η Ελλάδα.

Υ.Γ. Ας δούμε πόσο θα λειτουργήσει το μετρό και τι θα γίνεται στους δρόμους με την κίνηση, μπορεί το “μ” να σημαίνει “μερικής χρήσης”. Ή ας πούμε ένα γυρτό “μ” που πάει να διαλυθεί όπως ακριβώς η Θεσσαλονίκη.