Ένας ιππότης στη Θεσσαλονίκη

O Bernard Cuomo σπούδασε στην Αρχιτεκτονική Σχολή Paris-Conflans και την Αρχιτεκτονική Σχολή της Τουλούζης. Συνεργάζεται με τον Πρόδρομο Νικηφορίδη από το 1986. Η κοινή πορεία τους ξεκίνησε από την αρχιτεκτονική σχολή της Τουλούζης στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Το 1986 συμμετείχαν στον πρώτο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. Στα σημαντικότερα έργα τους μέχρι σήμερα συγκαταλέγονται: Κτίριο κατοικιών στο Παρίσι 1992–1994, Πολιτιστικό Κέντρο και Θέατρο στη Μενεμένη Θεσσαλονίκης 1997, Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης 2006–2009, Ανάπλαση Νέας Παραλίας Θεσσαλονίκης 2000–2014 και Θησαυροφυλάκιο της Τράπεζας της Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη 2001–2009.

Το 2009 τους απονεμήθηκε το Βραβείο Αρχιτεκτονικής για την πενταετία 2004-2008 από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής και το 2014 το βραβείο UIA -International Union of Architects- friendly spaces accessible to all για την Ανάπλαση της Νέας Παραλίας Θεσσαλονίκης. Προηγήθηκαν άλλα βραβεία σε διεθνείς, πανευρωπαϊκούς και πανελλήνιους διαγωνισμούς, όπως: το Α’ Βραβείο για το διαγωνισμό EUROPAN 2, το Α’ Βραβείο για τον ανασχεδιασμό του Μνημειακού Άξονα της Αριστοτέλους, το Α’ Βραβείο για την ανάπλαση της Νέας Παραλίας Θεσσαλονίκης, το Α’ Βραβείο για την Ακαδημία Γραμμάτων και Πολιτισμού του Δήμου Καλαμαριάς, Έπαινος για το διαγωνισμό για την ανασυγκρότηση του κέντρου της Αθήνας “Rethink Athens” κ.ά.

Έχουν λάβει μέρος σε πολλές εκθέσεις και συνέδρια. Ο Μπερνάρ Κουόμο τιμήθηκε στη Θεσσαλονίκη για το σύνολο του έργου του με το διάσημο του Εθνικού Τάγματος Αξίας για το σύνολο του αρχιτεκτονικού του έργου. Κατά την παραλαβή του τιμητικού παρασήμου, που τιμά και την πόλη μας εκφώνησε έναν υπέροχο λόγο. Ας τον ακούσουμε: 

Η έννοια της πορείας, του νομαδισμού, μου αρέσει πολύ και με εκπροσωπεί με τον καλύτερο τρόπο. Γεννήθηκα σε μια πόλη – λιμάνι, στο χείλος της Μεσογείου και μετά μετακόμισα στην Brest, Tours, Avignon, Montauban. Στην Τουλούζη άρχισα να σπουδάζω αρχιτεκτονική και στο Παρίσι πήρα το δίπλωμά μου και ξεκίνησα να δουλεύω ως αρχιτέκτονας.

Σήμερα κατοικώ, επίσης σε μια πόλη – λιμάνι, την οποία διάλεξα για να ρίξω την άγκυρα.

Η Θεσσαλονίκη, μια πόλη με μεσογειακό άρωμα, «όπου, όταν έρχεται το βράδυ, η ζωή φαίνεται να ανοίγεται αντί να κλείνεται». Είναι μια φράση του Paul Bowles – ένας ταξιδιώτης κι αυτός, που δεν μπορώ παρά να επικαλεσθώ.

Όλη μου η επαγγελματική πορεία βάζει σημεία στίξης σε ιστορίες, των οποίων η ιδιαιτερότητα, είναι πάντα οι περιπέτειες. Και βεβαίως, μέσα στην λέξη περιπέτεια, υπάρχει η έννοια της καινοτομίας και του άγνωστου. Στην μέχρι τώρα επαγγελματική διαδρομή και συνήθως από δική μου επιλογή, έχω επενδύσει σε διάφορα προγράμματα, που εναλλάσσουν τη μικρή με τη μεγάλη κλίμακα: αστικοί δημόσιοι χώροι, πολιτιστικό κέντρο, θέατρο, θησαυροφυλάκιο, βιομηχανικά κτήρια, αστικά οικοδομικά τετράγωνα, μουσεία, βιβλιοπωλεία, καταστήματα, μονοκατοικίες μέχρι εφήμερες κατασκευές. Εάν έπρεπε να δηλώσω τον κοινό παρονομαστή αυτών των μελετών, τόσο διαφορετικών μεταξύ τους ως προς την λειτουργία τους, θα τόνιζα τη σημασία του πνεύματος του τόπου και των χρηστών.

Το ξέρετε όλοι, αυτή την επαγγελματική πορεία, από την αρχή, την μοιράζομαι με τον Έλληνα αρχιτέκτονα Prodromos Nikiforidis, τον σύντροφο της διαδρομής: οι λευκές νύχτες για να παραδώσουμε έγκαιρα τις μελέτες, οι χαρές των κερδισμένων διαγωνισμών, των διακρίσεων, οι συζητήσεις, τα ταξίδια έρευνας, οι απογοητεύσεις για τις μελέτες που απορρίφθηκαν ή μένουν ακόμη στα συρτάρια, η πίεση, ο ενθουσιασμός, η ένταση, η υπομονή – επειδή στην Ελλάδα οι μελέτες αποτελούν πάντα αργόσυρτες ιστορίες – αλλά επίσης η πιο ευγενής ανταμοιβή: αυτό που μπορεί κανείς να διαβάσει μέσα στο βλέμμα εκείνων που οικειοποιούνται τους δημόσιους χώρους ή τα κτήρια που έχουμε φανταστεί.

Και μέσα μου, επιθυμώ να μοιραστώ με αυτόν τη διάκριση, που ανταμείβει αυτό το πάθος για την αρχιτεκτονική που μας συνδέει από τότε που είμαστε φοιτητές.

Το επάγγελμα του αρχιτέκτονα είναι ομαδική εργασία, και για αυτό πρέπει επίσης να αναφερθώ σε όλους εκείνους που μοιράζονται μαζί μας αυτές τις περιπέτειες: τους συνεργάτες, τους πολιτικούς μηχανικούς, τους μηχανολόγους και τις άλλες ειδικότητες, και μερικές φορές τους εργολάβους.

Αλλά επίσης τους πελάτες μας, τους δήμους και τους δημόσιους οργανισμούς, επειδή ο πελάτης έχει πάντα ένα μέρος της ευθύνης για την ποιότητα του έργου που πραγματοποιείται. Δεν μπορεί να υπάρξει αξιοπρεπής αρχιτεκτονική εάν δεν υπάρχουν αξιοπρεπείς πελάτες.

Θα ήθελα επίσης να υπογραμμίσω τη σταθερή υποστήριξη και την υπομονή των ελλήνων φίλων μου για τη μακριά μαθητεία μου στην ελληνική γλώσσα. Και ιδιαίτερα τη Στελλίνα Τρωιάνου, μαζί με την οποία έχω περάσει μακριές βραδιές συζητώντας, με πολύ ενθουσιασμό, λογοτεχνία, κινηματογράφο, ποίηση, τις διαφορές και τον πλούτο των δύο μητρικών γλωσσών μας.

Τέλος, να αναφέρω τους “φίλους της Νέας Παραλίας” που συμμετέχουν στο Σύλλογο:  τη Μαρία, τον Αντώνη, τον Μιχάλη, τον Σπύρο, τη Μάτα, τη Λένα, τη Ροδούλα, την Έφη, τον Κυριάκο, την Παρασκευή, τον Μάκη, τη Χαρά, τη Στελλίνα, την Ανθή, τον Δημήτρη και όλους εκείνους που δεν ξεχνάω αλλά είναι πολλοί για να τους αναφέρω και με τους οποίους συμπορευόμαστε μέσα στην περιπέτεια της συλλογικής ζωής, ως ενεργοί πολίτες, για την οικειοποίηση του δημόσιου χώρου. Σε μια δύσκολη περίοδο, αυτή είναι μια ανιδιοτελής πρωτοβουλία να συγκεντρώσουμε την ενέργειά μας για έναν δημόσιο χώρο, ο οποίος, από τη ουσία του ανήκει σε όλους μας και στον καθένα μας χωριστά. Με όραμα να είναι ένας χώρος ποιότητας, ένας χώρος ανταλλαγών και πειραματισμών, συνηθισμένος ή ασυνήθιστος, να συμβάλλει σε μια νέα οπτική της πόλης και σε μια νέα ποιότητα της συλλογικής αστικής ζωής.

Και αφού αναφέρθηκα στη Νέα Παραλία και τους κήπους της, θα ήθελα να κλείσω με μια ιδιαίτερη αναφορά στους γονείς μου που μου έχουν μεταβιβάσει – επειδή ήταν πάντα ευαίσθητοι στο θέμα της φύσης – την αγάπη και το σεβασμό της γης και αυτή την εμπειρική γνώση των φυτών που με έχει συνοδεύσει μέχρι σήμερα στην άσκηση του επαγγέλματός μου.

Σας ευχαριστώ όλους από καρδιάς

Ο Μπερνάρ Κουόμο πριν λίγους μήνες είχε γράψει στη parallaxi πως βλέπει την πόλη μας στο πέρασμα του χρόνου. Διαβάστε όσα είχε γράψει εδώ