H παράσταση της χρονιάς

Οι ψυχολόγοι λένε συχνά ότι το ιδανικότερο εργαστήριο παραγωγής βίας είναι η ίδια η οικογένεια. Πίσω από τις ερμητικά κλειστές πόρτες της αναπαράγεται ένας μηχανισμός ισοπέδωσης της ανθρώπινης προσωπικότητας, υποταγής σε μοντέλα στρεβλά, που γεννούν ανθρώπους με προβλήματα που τα κουβαλούν μια ολόκληρη ζωή.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον οικογενειακό μας μεταφέρει η σκηνή της ΕΜΣ. Ιδανικός χώρος το Φουαγιέ, που έχει μετατραπεί για τις ανάγκες της οικογενειακής γιορτής σε ένα σαλόνι αρχοντόσπιτου. Ιδανικό για τα εξηκοστά γενέθλια του πατριάρχη. Και το γενέθλιο πάρτι ξεκινά με τις αφίξεις για να καταλήξει σε τραγωδία. Μια τραγωδία που κυκλώνει το θεατή, καθώς ο Γιάννης Παρασκευόπουλος, ορθά επέλεξε να εκθέσει τον θεατή του σε μια κυκλωτική κίνηση που ολοένα και περισσότερο τον απειλεί. Τον περιβάλλει, τον περικυκλώνει και τελικά τον εμπεριέχει.

Όπως οι μουσικές καρέκλες που παίζονται ανάμεσα τους, όπως ο χορός με το χαζοχαρούμενο τραγούδι γενεθλίων που μετατρέπει τους ενήλικες θαμώνες του πάρτι σε παιδιά, καθώς η επιστροφή στην αιώνια πατρίδα, την παιδική ηλικία μπορεί να είναι συχνά λυτρωτική. Όχι πάντα όμως.

Στην περίπτωσή τους είναι κάθοδος στην κόλαση. Καθώς εκεί κρύβονται οι δράκοι των αναμνήσεων. Οι ερινύες της σιωπής. Τα μυστικά και ψέμματα που κρατούν τους δεσμούς ανάμεσα στους ανθρώπους αναγκαστικά στενούς, πολλές φορές στα όρια της αγχόνης.

Το Festen το γνωρίσαμε μέσα από την βραβευμένη ταινία του Τόμας Βίντερμπεργκ. Εποχή του Δανέζικου Δόγματος και ο θεατής σε ένα πρωτόγνωρο σοκ, στα τέλη των 90’ς, δοκιμάζει τις αντοχές του και μαζί δοκιμάζονται τα όρια της κινηματογραφικής φόρμας. Το 2004, ο Βρετανός Ντέιβιντ Έλντριτζ διασκεύασε το σενάριο της ταινίας για το θέατρο. Ένα νέο θεατρικό έπος είχε γεννηθεί.

Η ιστορία της γενέθλιας βραδιάς του εξηντάχρονου αστού Χέλγκε, επιτυχημένου επιχειρηματία, με τα μέλη της οικογένειάς του παρόντα, την απουσία της νεκρής κόρης και το ξετύλιγμα ενός κρυμμένου κουβαριού. Οι πρώτες βόμβες θα πέσουν από το στόμα του μεγάλου γιου, ο μηχανισμός προστασίας θα τεθεί σε ισχύ όμως το ξέφτισμα του βελούδινου κόσμου έχει ξεκινήσει και τίποτε δεν θα το σταματήσει.

Ο Παρασκευόπουλος, ταλαντούχο παιδί αυτής της πόλης, βρίσκεται σε μια πολύ μεγάλη στιγμή του. Έχει στα χέρια του ένα υλικό που του πάει γάντι, ένα υλικό που ξέρει από το πρώτο δευτερόλεπτο πώς να χειριστεί, όχι μόνο για το καλό μιας παράστασης αλλά και για το καλό του ίδιου του θεατή που θα φύγει από το χώρο της γιορτής έχοντας αισθανθεί πως εντός του έχουν εισαχθεί δαιμόνια ικανά να τον βάλουν σε σκέψεις. Σε ανασκοπήσεις προσωπικές και επώδυνες. Σε ερωτηματικά. Γιατί, κακά τα ψέμματα, καμιά παιδική ηλικία δεν είναι ανώδυνη, κανένας γυρισμός προς τα πίσω δεν γίνεται αναίμακτα. Για όλους πολλά πράγματα για το σήμερα εξηγούνται στο χθες.

Στις δυο ώρες αυτής της δοκιμασίας αισθάνεσαι, χάρη στην ευφυή σύλληψη του σκηνοθέτη, μέρος αυτής της ψυχανάλυσης. Στο ντιβάνι θες δεν θες ξαπλώνεις και συ. Όσα τρέχουν γύρω σου και σε κυκλώνουν σε αφορούν …θες δεν θες.

Η καλύτερη παράσταση που ανέβηκε στην πόλης που φέτος είναι αποτέλεσμα ενός συνόλου εξαιρετικού. Που μπήκε στο παιχνίδι της Μπερλίνας που έστησε ο Γιάννης αριστοτεχνικά. Όλοι τους είναι εξαιρετικοί. Θα ξεχωρίσω την απίστευτη ερμηνεία του Χρίστου Στυλιανού. Που είναι και αυτός που κατεβαίνει όλα τα σκαλιά της κόλασης και την υποβλητική μουσική του άλλου ταλαντούχου παιδιού της πόλης, του Μάνου Μυλωνάκη.

Να πάτε στο Φέστεν. Βγαίνοντας στον παγωμένο αέρα της πόλης, με το θερμόμετρο εκείνη την ώρα στο μείον οκτώ, και στους άδειους δρόμους, ένοιωσα πολύ πιο ευάλωτος από ό,τι μπήκα.

Διαβάστε ακόμη: Μπήκαμε στην πρόβα του Festen. 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ Μετάφραση: Αλίκη Δανέζη Κνούτσεν, Μανώλης Δούνιας Ελεύθερη απόδοση στίχων: Μαγδαληνή Μπεκρή Σκηνοθεσία: Γιάννης Παρασκευόπουλος Σκηνικά-Κοστούμια: Σοφία Παπαδοπούλου Μουσική: Μάνος Μυλωνάκης Κίνηση: Αλέξης Τσιάμογλου Φωτισμοί: Στράτος Κουτράκης Α΄ Βοηθός σκηνοθέτη: Άρης Νινίκας Β΄ Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώργος Χιώτης Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Δανάη Πανά Βοηθοί φωτιστή:  Ιφιγένεια Γιαννιού, Αθανασία Λάζου, Αθανασία Σαπατόρη Οργάνωση παραγωγής: Εύα Κουμανδράκη

ΔΙΑΝΟΜΗ (με σειρά εμφάνισης): Χρίστος Στυλιανού (Κρίστιαν), Στεφανία Ζώρα (Το μικρό κοριτσάκι), Κωνσταντίνος Χατζησάββας (Μίκαελ), Σταυρούλα Αραμπατζόγλου (Μέττε), Κωνσταντίνος Λιάρος (Λαρς), Ιωάννα Παγιατάκη (Ελένε), Γιολάντα Μπαλαούρα (Έλσι), Βασίλης Σπυρόπουλος (Χέλγκε), Κλειώ Δανάη Οθωναίου (Πία), Νίκος Καπέλιος (Χέλμουντ), Αλέξανδρος Τσακίρης (Παππούς), Νεφέλη Ανθοπούλου (Πάουλα), Γιάννης Παρασκευόπουλος (Κιμ), Βασίλης Παπαγεωργίου (Μπάτοκαϊ).

• Από Παρασκευή 18/11/2016: στο Φουαγιέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Θεατρική διασκευή: Ντέιβιντ Έλντριτζ. Μετάφραση: Αλίκη Δανέζη Κνούτσεν-Μανώλης Δούνιας. Σκηνοθεσία: Γιάννης Παρασκευόπουλος. Πήρε παράταση και θα παίζεται έως τις 3 Μαρτίου.