Γειτονιές σε ασφυξία

Χθες το απόγευμα ανέβηκα στην Τούμπα, τη γειτονιά των παιδικών μου χρόνων για να δω τους γονείς μου. Ένα αίσθημα απελπισίας με κυρίευσε.

Μια ραγδαία αλλοίωση της φυσιογνωμίας της γειτονιάς συντελέστηκε τα τελευταία χρόνια και δεν το γράφω με κανένα ίχνος νοσταλγίας για το χθες. Δεν είχε ποτέ η παλιά μου γειτονιά ιδιαίτερη ομορφιά, είχε όμως μια ανθρωπιά και μια κανονικότητα που χάνεται, όπως συμβαίνει άλλωστε στις περισσότερες γειτονιές της πόλης.

Οι κεντρικοί δρόμοι της μετατράπηκαν σε ατέλειωτες πιάτσες εστίασης, καφέ, ψιλικατζίδικα και καταστήματα πρόχειρου φαγητού κατέλαβαν κάθε χιλιοστό στεγασμένου ή αστέγαστου χώρου. Πήραν τη θέση των εκατοντάδων καταστημάτων που έδιναν χρώμα στην περιοχή και δημιουργούσαν μια τοπική αγορά. Καταστήματα ρούχων, ειδών προικός, σιδερικών, μανάβικα, μπακάλικα, μοδίστρες. Ένας ολόκληρος κόσμος που εξυπηρετούσε μια παραδοσιακή γειτονιά και έδινε τα προς το ζην σε οικογένειες νοικοκυραίων που ζούσαν από το εμπόριο. Ένα εμπόριο που τέλειωσε δια παντός μαζί με την μικροεπιχειρηματικότητα. Τα λουκέτα έφεραν αλλαγές χρήσεις και αυτές οι νέες χρήσεις της μονοκαλλιέργειας απαίτησαν το ανάλογο μερτικό στο δημόσιο χώρο.

Μέτρησα γύρω από το πατρικό μου περίπου τριάντα καταστήματα εστίασης ή 24ωρης εξυπηρέτησης σε ψιλικά κάθε είδους. Δεν ξέρω αν υπάρχει κοινό για όλα αυτά, υπάρχει όμως σίγουρα ανοχή στην παραβατικότητα τους. Τα πεζοδρόμια έχουν καταληφθεί από πάγκους, τραπεζοκαθίσματα, σημαίες, πανό, κασόνια, γλάστρες, παραβάν και ότι άλλο περισσεύει μέσα και απλώνεται σαν αστική κατάρα σε κάθε χιλιοστό ελεύθερου χώρου. Αν προσθέσεις σε όλο αυτό και την ηχητική όχληση που είναι διαρκής και κάνει τους δρόμους να μοιάζουν με σοκάκια των Κυκλάδων και τους κατοίκους να κλείνουν ακόμα και το κατακαλόκαιρο τις μπαλκονόπορτες για να μπορέσουν να ξεκουραστούν, ανύμποροι να καθίσουν στα μπαλκόνια τους, ακυρώνοντας στην πράξη την υπαίθρια αστική ζωή.

Σε όλο αυτό το χάος που επιτείνεται από τις πράξεις μίμησης που ακολουθούν κομμωτήρια, τατουατζίδικα και ότι άλλο είναι τρέντι τώρα να ανοίγει στα στενά που απλώνουν επίσης τραπέζια και καρέκλες μπροστά στις βιτρίνες τους χωρίς φυσικά κανενός είδους αδειοδότηση, έχουμε μια υπαίθρια έκθεση επίπλων.

Σε όλο αυτό το χάος προσθέστε τα χιλιάδες αυτοκίνητα που έχουν πολλαπλασιαστεί καθώς στα παλιά διαμερίσματα έχουν προστεθεί νέες ψηλές οικοδομές που πήραν τη θέση των τελευταίων μονοκατοικιών ενώ ταυτόχρονα παλιά ισόγεια ή υπόγεια καταστήματα μετατρέπονται σε υβριδικά είδη στέγης λειτουργώντας πυροσβεστικά στην απελπιστική έλλειψη της. Όλοι αυτοί οι νέοι κάτοικοι τριγυρνάνε απεγνωσμένα στα στενά για να ψάξουν συχνά μάταια μια θέση παρκαρίσματος δημιουργώντας το αδιαχώρητο.

Νέα πάρκα φυσικά δεν γίνονται, τα παλιά με το ζόρι διασώζονται αν δεν παρακμάζουν, ακόμα και οι αυλές των σχολείων που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σαν τόποι συνάρθρησης τουλάχιστον των νέων ανθρώπων τα απογεύματα είναι πνιγμένοι στο τσιμέντο και ασφυκτικά σφραγισμένοι από την ώρα που τελειώνουν τα μαθήματα…

Τελευταία, σε όποιες πόλεις ταξιδεύω στο εξωτερικό, βλέπω γειτονιές τακτοποιημένες, με όρια διακριτά, σεβασμό στο δημόσιο χώρο και την ηρεμία της ζωή των ανθρώπων. Εδώ βλέπω γειτονιές να αργοπεθαίνουν, βουτηγμένες σε μια παραίτηση. Συλλογική. Των διοικούντων και των κατοίκων.