«Για την Κύπρο δεν λέτε τίποτα»
Ο Άρης Καλαντίδης γράφει για την παλιά πολιτική τακτική «whataboutism» – την αποφυγή ευθύνης ή κριτικής μέσω της επίκλησης άλλων (πραγματικών ή υποτιθέμενων) εγκλημάτων ή αδικιών.
Κάθε φορά που η διεθνής προσοχή στρέφεται στη Γάζα – εκεί όπου εξελίσσεται μια από τις πιο σοβαρές ανθρωπιστικές καταστροφές του 21ου αιώνα – εμφανίζεται με αξιοσημείωτη συνέπεια το ίδιο μοτίβο αντίδρασης: «Και η Κύπρος;», «Και η Ουκρανία;», «Γιατί δεν λέτε τίποτα για τη Χαμάς ή το Ιράν;». Αυτό το ρητορικό τέχνασμα δεν είναι καινούργιο· είναι μια παλιά πολιτική τακτική που λέγεται whataboutism – η αποφυγή ευθύνης ή κριτικής μέσω της επίκλησης άλλων (πραγματικών ή υποτιθέμενων) εγκλημάτων ή αδικιών.
Στην περίπτωση της Παλαιστίνης, το whataboutism χρησιμοποιείται για να αποπροσανατολίσει, να σχετικοποιήσει και τελικά να σιωπήσει τη δημόσια καταγγελία για όσα συμβαίνουν στη Γάζα. Αντί να σταθούμε στο πρωτοφανές μέγεθος της καταστροφής – με δεκάδες χιλιάδες αμάχους νεκρούς, συστηματικό βομβαρδισμό υποδομών, παιδιά να πεθαίνουν από την πείνα, και διεθνείς οργανισμούς να προειδοποιούν για γενοκτονία – η συζήτηση μετατοπίζεται τεχνηέντως σε άλλες, παλαιότερες ή παράλληλες συγκρούσεις.
Πέρα από το ότι λειτουργεί αποπροσανατολιστικά, ιδιαίτερα η σύγκριση ανάμεσα στην κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία και στην καταστροφή της Γάζας από το Ισραήλ είναι και ουσιαστικά άτοπη. Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές ιστορικές, γεωπολιτικές και νομικές περιπτώσεις. Στην Κύπρο έχουμε μια στρατιωτική εισβολή που οδήγησε σε κατοχή εδάφους κυρίαρχου κράτους – μια παραβίαση του διεθνούς δικαίου που καταδικάστηκε από τον ΟΗΕ και παραμένει άλυτη επί πέντε δεκαετίες. Στη Γάζα, αντίθετα, βλέπουμε σήμερα μια βίαιη στρατιωτική εκστρατεία εναντίον ενός αποκλεισμένου πληθυσμού, με αδιάκριτους βομβαρδισμούς, καταστροφή νοσοκομείων, σχολείων και προσφυγικών καταυλισμών, και έναν αριθμό νεκρών που δεν επιτρέπει καν στον κόσμο να στρέψει αλλού το βλέμμα.
Η τουρκική κατοχή στην Κύπρο είναι ένα διαρκές, παγωμένο πολιτικό και νομικό πρόβλημα. Η Γάζα, από την άλλη, καίγεται τώρα. Βιώνει σε πραγματικό χρόνο την αποσύνθεση κάθε έννοιας διεθνούς προστασίας και ανθρωπιστικού δικαίου. Οι εικόνες δεν είναι από το παρελθόν, είναι από το σήμερα. Και κάθε απόπειρα εξίσωσης, κάθε σύγκριση που επιχειρεί να «μοιράσει την αγανάκτηση», αφαιρεί από την επείγουσα ανάγκη να υπάρξει ξεκάθαρη, άμεση και δημόσια καταγγελία ενός εγκλήματος που συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας.
Η υπενθύμιση των άλλων εγκλημάτων, όπως η κατοχή της Βόρειας Κύπρου από την Τουρκία, είναι θεμιτή μόνο όταν γίνεται για να ενισχύσει τη γενική απαίτηση για δικαιοσύνη – όχι για να ακυρώσει τη φρίκη που βιώνουν σήμερα οι Παλαιστίνιοι. Όταν χρησιμοποιείται ως ασπίδα αποπροσανατολισμού, παύει να είναι ηθικά ουδέτερη· γίνεται συνένοχη σιωπή.
