Η διαγραφή όσων αναχωρούν

Λέξεις: Μάνος Λαμπράκης

Υπάρχει ένας λεπτός, σχεδόν ασήμαντος τεχνικά, αλλά υπαρξιακά ιλιγγιώδης χειρισμός: η πράξη της διαγραφής. Από το κινητό, από τις επαφές του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, από τη λίστα φίλων στο Facebook, εκείνων που δεν βρίσκονται πια εν ζωή. Κι όμως, αυτή η απλή κίνηση του να πατήσεις «αφαίρεση», μετατρέπεται σε ηθικό και συναισθηματικό αδιέξοδο. Η διαγραφή δεν είναι μόνο ψηφιακή, είναι τελετουργική· γίνεται η τελική επισημοποίηση της απώλειας, μια εκκωφαντική κατάφαση πως «δεν θα ξαναμιλήσουμε», πως «δεν θα απαντηθεί ποτέ το μήνυμα».

Μαζί με το όνομα σβήνεται η δυνατότητα του απευθύνεσαι κι αυτό είναι ίσως το πιο βίαιο σημείο της μετανεωτερικής πένθιμης εμπειρίας: ότι οι σχέσεις έχουν μεταφερθεί σε αρχεία, σε βάσεις δεδομένων, σε cloud και η απουσία μοιάζει να εξαρτάται πλέον από ένα κλικ. Αυτή η εποχή στην οποία η μνήμη εκπίπτει σε λειτουργία αποθήκευσης, η απώλεια υποκαθίσταται από το delete. Η οδύνη, όμως, δεν είναι ψηφιακή: είναι επιμελώς αναλογική. Είναι το δάκρυ που κυλά χωρίς notification.

Κι έτσι, πολλοί αφήνουν τα ονόματα εκεί. Σαν μικρές ψηφιακές κρύπτες. Όχι από λήθη, αλλά από αντίσταση στη λήθη. Η διατήρηση μιας επαφής στο κινητό ή η παρουσία ενός προφίλ νεκρού φίλου στο Facebook δεν είναι απροσεξία, είναι μια μυστική επιμνημόσυνη δέηση, μια ρωγμή στο αυτοματοποιημένο. Μπορεί να μην περιμένεις απάντηση, αλλά κάθε τόσο ψάχνεις το όνομά τους, σαν να βεβαιώνεις ότι ο δεσμός ακόμη υπάρχει. Κι όσο υπάρχεις εσύ, δεν είναι διαγραμμένοι.

Ίσως, τελικά, δεν δυσκολευόμαστε να διαγράψουμε τους νεκρούς από τα αρχεία μας, αλλά να αποδεχτούμε ότι μέσα σε αυτά τα ψυχρά, ελαφρώς φωτισμένα τετραγωνάκια της οθόνης, βρίσκεται ό,τι απέμεινε από το πρόσωπο. Κι ότι εμείς, παρά την τεχνολογική λατρεία της συνδεσιμότητας, παραμένουμε έρμαια μιας παλαιολιθικής ανάγκης: να μην τους ξεχάσουμε. Να μην τους διαγράψουμε. Να μην πούμε ποτέ το τελευταίο αντίο.

*Ο Μάνος Λαμπράκης είναι θεατρικός συγγραφέας, δραματουργός και μεταφραστής.