Η Ελλάδα δεν θα είναι πια προσβάσιμη για διακοπές στους Έλληνες

Λέξεις: Στράτος Σαφιολέας

Σήμερα διάβαζα πανηγυρισμούς: το 2023 είχαμε σχεδόν 30 εκατομμύρια αφίξεις τουριστών στην Ελλάδα. Αλλά ανοίξτε τις σαμπάνιες: τα στοιχεία των κρατήσεων για το 2024 δείχνουν πως πάμε για νέο ρεκόρ εκατομμυρίων αφίξεων.

Έψαχνα να βρω τα νούμερα και έπεσα σε ένα άρθρο που μια γνώστης του χώρου εξηγούσε με ικανοποίηση πως λόγω της αντίδρασης για τον υπερτουρισμό στην Ιταλία και την Ισπανία (κορόιδα Ισπανοί και Ιταλοί), η Ελλάδα έχει στρώσει ένα τεράστιο χαλί υποδοχής και κρέμασε την πινακίδα. “Είμαστε ανοιχτά και σας περιμένουμε.”

Γιατί όμως οι σαμπάνιες;

Ας ξεκινήσουμε από τα νησιά, τις παραλίες και το ελληνικό καλοκαίρι, στο οποίο ζήσαμε, ταξιδέψαμε, ερωτευτήκαμε και το περιμέναμε κάθε χρόνο. Αργά, αλλά σταθερά, όλη Ελλάδα δεν θα είναι πια προσβάσιμη για διακοπές στους Έλληνες. Όπως λέει και το άρθρο που διάβασα, ο αριθμός των πεντάστερων ξενοδοχείων στην Ελλάδα έχει διπλασιαστεί σε μια δεκαετία. Αυτό δείχνει την πορεία -η οποία είναι απλά μαθηματικά – ή όπως μου λένε και κάποιοι που το παίζουν οικονομολόγοι “είναι η προσφορά και η ζήτηση, Στράτο.”

Οι διακοπές στα νησιά του Αιγαίου θα γίνουν σταδιακά το αποκλειστικό προνόμιο για τους πλούσιους της γης. Μην έχετε αμφιβολίες.

Υπάρχουν υπεραρκετοί χρηματιστές, τραπεζίτες, εργαζόμενοι σε τεχνολογικές εταιρείες σε Νέα Υόρκη, Ζυρίχη, Λονδίνο, Βερολίνο, Καλιφόρνια κλπ, και μαζί ολιγάρχες στα Αραβικά Εμιράτα και άλλες χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής που θα πληρώσουν χωρίς να έχουν πρόβλημα μια εβδομάδα διακοπών με 1000 ευρώ την μέρα κατάλυμα και θα τους φανεί και πολύ φτηνά.

Ας αφήσουμε όμως το όμορφο ελληνικό καλοκαίρι των τριών μηνών που θα είναι πολυτέλεια, και πάμε στις πόλεις που είναι η καθημερινότητα. Ας πούμε στην Αθήνα στην οποία ζει η μισή Ελλάδα.

Παρά την προσπάθεια που κάνουμε να την καταστρέψουμε, η Αθήνα είναι πολύ ελκυστικός προορισμός και το χειμώνα. Με εύκολη αεροπορική σύνδεση, ήπιο χειμώνα, και επειδή είναι και παραλιακή πρωτεύουσα, δεν είναι καθόλου άσχημη ιδέα να ξεσκάσει κανείς για ένα τριήμερο.

Αν είσαι ιδιοκτήτης γιατί να νοικιάζεις ένα σπίτι πεντακόσια, εξακόσια, οκτακόσια ευρώ το μήνα, αν μπορείς να το νοικιάζεις 20 ημέρες το μήνα προς 100 ευρώ την ημέρα; Άρα, ότι υπάρχει στο κέντρο, και Κουκάκι, Μετς, Παγκράτι, σε πρώτη φάση θα γίνει ένα πελώριο Airbnb και short term renting περιοχή. Φυσικά το ίδιο θα ισχύει για όλα τα νότια προάστια πάνω στη θάλασσα.

Το short term renting θα επεκταθεί και στην υπόλοιπη Αθήνα, το οποίο σε συνδυασμό με την εκτόπιση του κόσμου που ζούσε στα πιο πάνω μέρη θα καταστήσει τα διαμερίσματα για ενοικίαση ή δυσεύρετα ή πανάκριβα.

Τα έχουμε δει αυτά σε πόλεις όπως στη Νέα Υόρκη. Αν δεν πληρώσεις ένα σκασμό λεφτά για να μείνεις σε δύο δωμάτια, μπορείς να πηγαινοέρχεσαι τρεις ώρες την ημέρα στο αυτοκίνητο για να φτάσεις στον τόπο εργασίας σου. Για την ακρίβεια, στη δουλειά θα πηγαίνεις με αυτοκίνητο συν στοιβαγμένοι σε κάποιο μέσο μαζικής μεταφοράς (που δεν έχουμε και αρκετά), διότι το πάρκινγκ στο κέντρο είναι ανύπαρκτο, και θα αρκεί μόνο για τους επισκέπτες και τους προνομιούχους.

To πιο ωραίο σε όλα αυτά, είναι πως τα νησιά, και τις παραλίες, και τα οικοδομικά τετράγωνα στις πόλεις τα αγοράζουν “επενδυτές από το εξωτερικό”. Οπότε, τα λεφτά του τουρισμού θα έρχονται από το εξωτερικό, και θα φεύγουν ξανά στο εξωτερικό – μείον τους φόρους που θα πρέπει να πληρώνονται. Με λίγη προσπάθεια, αφαιρούνται από τους φόρους τα “κίνητρα για την ανάπτυξη”, ευνοϊκή νομοθεσία (για την ανάπτυξη βεβαίως), και η δημιουργική λογιστική.

Με τους φόρους αυτούς άλλωστε θα πρέπει να (κακό) πληρώνουμε την αστυνομία, την πυροσβεστική, το καθάρισμα της πόλης, και γενικά τις υποδομές που θα εξυπηρετούν τους καλεσμένους. Επίσης, θα πληρώνουμε και τα οπλικά συστήματα για να διαφυλάξουμε την ελληνική κυριαρχία των νησιών

Ελπίζω να είναι προφανής η ειρωνεία.

Παρεμπιπτόντως, μια πόλη είναι όμορφη και ζεστή, από τους μόνιμους κατοίκους της που της δίνουν ζωή, από τις γειτονιές και τα μαγαζιά της. Και όχι από ατέλειωτα τετράγωνα που έχουν μετατραπεί σε ξενοδοχεία και κλαμπ.

ΟΚ, “ΚΑΙ ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΣΤΡΑΤΟ – ΕΧΕΙΣ ΚΑΜΜΙΑ ΦΟΒΕΡΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ;”

Η πρώτη μου απάντηση σε τέτοιες ερωτήσεις η ακόλουθη:

“Ναι, να φτιάξουμε μια μηχανή του χρόνου, να ταξιδέψουμε πίσω 30 χρόνια, να σχεδιάσουμε ένα άλλο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης, ώστε να μη βρεθούμε στρυμωγμένοι σε αυτή τη θέση.”

Αλλά, η σοβαρή μου απάντηση είναι περίπου αυτή:

Πρώτον, να σταματήσουμε να λέμε ψέματα στους εαυτούς μας και να ψάχνουμε εύκολες λύσεις. Προφανώς ο τουρισμός πρέπει να είναι μέσα στο μίγμα της δημοσιονομικής εξίσωσης. Αλλά, η σημερινή πορεία δεν είναι βιώσιμη για κανέναν. Ούτε για τους επισκέπτες της χώρας (γιατί θα γίνει στο τέλος μια απέραντη Μύκονος ή ένας απέραντος Λαγανάς), ούτε για τους κατοίκους της.

Δεύτερον, να υπάρξει μια άλλη στρατηγική ανάπτυξης που να οδηγεί μέσα από καλύτερη παιδεία, σε διεκδίκηση καλύτερης θέσης στον διεθνή καταμερισμό εργασίας, μέσα από την βιώσιμη, πράσινη ανάπτυξη, θα γίνουμε κακοπληρωμένοι ξένοι στον τόπο μας, ζώντας σε μια αφόρητη δυστοπία.

Τρίτον, μέχρι να γίνει το δεύτερο, να δούμε λίγο το θέμα της βιωσιμότητας του τουρισμού. Για παράδειγμα στην πόλη του απόλυτου καπιταλισμού και της οικονομίας της αγοράς, στη Νέα Υόρκη, πρακτικά απαγορεύτηκε το Airbnb και οι βραχυχρόνιες μισθώσεις. Ακριβώς με το σκεπτικό ότι συνεισέφερε στα ακριβότερα ενοίκια και στην αδυναμία εύρεσης στέγης. (Προφανώς δεν είναι αυτό το πρόβλημα – αλλά σίγουρα συνεισέφερε).

Θέλω να πω, όλα τα πιο πάνω δεν είναι μια κριτική μόνο στην σημερινή οικονομική πολιτική, αλλά ένα σχόλιο σε μια τροχιά δεκαετιών. Αυτό απαιτεί ένα σοβαρό και ειλικρινή διάλογο μεταξύ μας, χωρίς ιδεοληψίες από όλες τις μεριές.

Η σημερινή πορεία δεν μας οδηγεί κάπου καλά.

*Ο Στράτος Σαφιολέας είναι σύμβουλος στρατηγικής επικοινωνίας