Η φάρμα των ζωών

Η Ευρώπη απαιτεί τους Κυρίους! Ο Κόσμος απαιτεί την Ευρώπη! Πεσσόα

Ο αδιόρθωτος λαϊκιστής Ζαν-Λυκ είναι αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε ανεύθυνος. Ο φόρος που πρότεινε για κάθε “επομένως” είναι το 37ο σενάριο που πέφτει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης για το ελληνικό πρόβλημα. Βεβαίως, οι άνθρωποι που γράφουν είναι οι πρώτοι που αγαπούν το ρίσκο- κι αυτό το ξέρει καλά ο Γκοντάρ. Επιθυμούν, όπως θα έλεγε κι εκείνος ο ήρωας του μεγάλου σκηνοθέτη στο θρυλικό «Με κομμένη την ανάσα», να «γίνουν αθάνατοι και μετά να πεθάνουν». Περνούν τη ζωή τους ποντάροντας όχι σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα αλλά στις λέξεις τους, το ύφος τους, τη διάρκειά τους. Αρνούνται ωστόσο να αγοράσουν cds, τζογάρωντας αντρίκια μόνο τη δική τους ζωή.

Το αυτί της Ευρώπης δεν υπακούει όμως στην αριστοτελική λογική, ούτε ιδρώνει παρά τον καύσωνα. Μέχρι την περασμένη εβδομάδα η Γηραιά Ήπειρος, εγκλωβισμένη στην «πένθιμη επιστήμη» της οικονομίας, ήταν μονάχα αποφασισμένη να παραμένει αναποφάσιστη, για να δανειστούμε μια φράση του Τσόρτσιλ. Και περίμενε επειδή δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Καιρός να το αποδεχτούμε. Δεν πρόκειται δα για καμία τρομερή θεωρία συνωμοσίας. Οι αγορές κάνουν παιχνίδι και η Ευρώπη ψάχνει τη σφυρίχτρα της. Είναι σχεδόν ολοφάνερο, πια, ότι πριν τη διάχυση της κρίσης χρέους τους ήταν φθηνότερο να μας σώζουν. Τα λεφτά, εξάλλου, δεν θα πήγαιναν στους τεμπέληδες Έλληνες αλλά στην αγκαλιά της ύφεσης και της λιτότητας. Ήταν λεφτά που μας έκαναν φτωχότερους, επομένως καλά λεφτά, Ζαν-Λυκ. Η έκρηξη, εντούτοις, του κόστους δανεισμού για την Ιταλία εκτός από τα έκτακτα μέτρα 70 δις που την ανάγκασε να πάρει εναντίον του πληθυσμού της, οδήγησε το Time να γράψει το αμίμητο: «Ξεχάστε την Ελλάδα. Τι συμβαίνει με την Ιταλία;».

Ο Καρλ Σμιτ έλεγε ότι: «Κυρίαρχος είναι εκείνος που αποφασίζει για την έκτακτη περίσταση» και δίχως υπερβολή φαίνεται πως οι αγορές αποφάσισαν πριν από λίγες μέρες ότι η Ευρώπη πρέπει να αποφασίσει, απειλώντας ευθέως μέσω των οίκων αξιολόγησης την Ευρωζώνη. Σε έναν δικό τους κόσμο, την ίδια ώρα, οι βουλευτές του ΠΑ.ΣΟ.Κ ρωτούσαν εναγωνίως τον Υπουργό Οικονομικών εάν θα κάνουν φέτος διακοπές. «Το να μην νοιάζεσαι για διακοπές, θεωρείται καλή ένδειξη» γράφει ο Marc Roche για τους πιο εργατικούς τραπεζίτες της παντοδύναμης Goldman Sachs. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα, μας λέει η Ζέζα Ζήκου στην Καθημερινή, «διαθέτει στρατούς από οικονομολόγους και γραμμές επικοινωνίας με τράπεζες που της παρέχουν σταθερή ενημέρωση για τις αγορές και την οικονομία της Ευρωζώνης. Τα περισσότερα εθνικά υπουργεία Οικονομίας δεν διαθέτουν τέτοια τεχνογνωσία». Οι χώρες, επομένως, ομάδες Β’ Κατηγορίας στην καλύτερη περίπτωση, είναι παλάτια στην άμμο, ασήμαντες λεπτομέρειες καταδικασμένες να κινδυνεύουν διαρκώς εξαιτίας μίας νωθρότητας που δεν μπορεί, δυστυχώς, να αποδοθεί στις υψηλές θερμοκρασίες. Στον πολιτικό, εκτός από τα μέσα με τα οποία ασκούνταν κάποτε η πολιτική, φαίνεται να λείπει η δύναμη, η διάθεση αλλά και η ελευθερία του κερδοσκόπου.

Η Μαριάννα Πολυχρονιάδου, στην Ελευθεροτυπία, μας θύμισε πρόσφατα μία δήλωση του προέδρου της Bundesbank, Tietmeyer, από το μακρινό 1998: «Οι κυβερνήσεις της Ευρώπης επέλεξαν επιτέλους το δρόμο της παραίτησης από τις θεμελιώδεις εξουσίες λήψης αποφάσεων μεταβιβάζοντάς τες στους «νομισματικούς εμπειρογνώμονες». Τι κι αν οι κυβερνήσεις λοιπόν έχουν παραιτηθεί; «Οι αγορές ψηφίζουν κάθε μέρα» μας καθησυχάζει ο Τζορτζ Σόρος. Χθες, εξάλλου, η Χίλαρι επισήμανε στον Βενιζέλο ότι το πρόβλημα της οικονομίας μας είναι πολιτικό. Σε καμία περίπτωση δεν συμβαίνει το αντίθετο. Οι άνθρωποι φταίνε που οι δείκτες δεν ευημερούν, οπότε τόσο το χειρότερο για τους ανθρώπους.

Ποιος θα το έλεγε στον Αϊνστάιν όταν αναρωτιόταν στις επιστολές που αντάλλασε με τον Φρόυντ εάν: «υπάρχει ένας τρόπος για να ελευθερωθούν οι άνθρωποι από το κακό πεπρωμένο του πολέμου», ότι ο τρόπος βρέθηκε! Οι άνδρες του χρήματος, εδώ και κάμποσα χρόνια, πολεμούν δίχως να πεθαίνει κανένας στρατιώτης που παίρνει μέρος στις εχθροπραξίες. Οι απώλειες είναι αποκλειστικά άμαχοι πληθυσμοί. Τα παιδάκια που μας κυβερνούν, επομένως, Ζαν-Λυκ για να τελειώνουμε δεν είναι αυτά που υποδεικνύει η Monde. Εκείνοι, οι ηγέτες της Ευρώπης όπως επιμένουν να τους ονομάζουν, δεν είναι καν οι μαμάδες τους. Εραστές του μέτριου και όχι του μέτρου, σε ό,τι τους αφορά, έχουν δίκιο. Προστατεύουν τα συμφέροντα των χωρών τους. Ο Πεσσόα τους τα ψάλλει στο Ultimatum: «Να μη βλέπω κανένα από όλους αυτούς! Πάρτε μερικά αχυρένια δεμάτια και κάντε ανθρώπους διαφορετικούς από αυτούς εδώ! Όλοι έξω από εδώ! Όλοι έξω από εδώ! Τελεσίγραφο σε όλους και σε όσους τους μοιάζουν! Εάν δε θέλουν να φύγουν δια της βίας, ας μείνουν αλλά να πλυθούν!».

Οι τελικές αποφάσεις ως προς τι θα γίνει με τα εμπορευματοκιβώτια στην Κύπρο θα λαμβάνονταν την ημέρα της τραγωδίας. Στην Ευρώπη ποιος θα βρεθεί να κατηγορήσει τους αναρμόδιους ηγέτες της; «Έχουμε μπει σε ένα τυφλό δρόμο και περιμένουμε να ξαναβρεί την όρασή του», θα έλεγε ο Πετάν. Ποιος θα απονείμει, επομένως, στους λαούς την ελευθερία τους; Τι ήταν αυτό που προσπαθούσε να μας πει ο αναρχικός τραπεζίτης του Πορτογάλου ποιητή; Μέσα ή έξω από το αυγό είναι η ζωή που λαχταρούμε;