I love this job: Ευτυχία Μπλάτζα – Κατασκευάστρια βιολιών

«Θα μπορούσα να εκφράσω καθετί που με βασανίζει αν δεν είχα την κακοτυχία να μην είμαι μουσικός» γράφει ο Εμίλ Σιοράν. Ο Σωκράτης έβλεπε συχνά όνειρο ότι γράφει μουσική, τούτο το άθλιο χάπι της μοναξιάς σύμφωνα με το Χατζιδάκι. Ακόμα και ο Ουάιλντ μας λέει ότι παίζοντας Σοπέν ένιωσε σαν να έκλαψε για αμαρτίες που δεν διέπραξε ποτέ και πως θρήνησε για τραγωδίες που δεν ήταν δικές του, ενώ ο πολύς Βαλερύ εξυμνεί την εξουσία της μελωδίας. Μερικοί από τους μεγαλύτερους στοχαστές δεν μπόρεσαν να εξηγήσουν τι είναι αυτό που τους μαγεύει και τι αυτό που τους συγκινεί σε ένα όμορφο μουσικό άκουσμα. Μπορεί να τα έβαλαν με όλες τις απαντήσεις, αλλά τρόμαξαν μπροστά στο θεριό, όπως το λέει ο Ψαραντώνης. Ίσως αν επισκέπτονταν ένα εργαστήρι όπου κατασκευάζονται και συντηρούνται όργανα, να τους λύνονταν μερικές απορίες.

Η Parallaxi συνάντησε την Ευτυχία Μπλάτζα στο δικό της στη Μητροπολίτου Ιωσήφ. Κατασκευάστρια και συντηρήτρια βιολιών, αυτό που στον κόσμο της ονομάζουν luthier, μας άνοιξε την πόρτα με μεγάλη ευγένεια και συστολή, τόσο προσεκτικά θαρρείς και περιεργαζόταν κάποιο από τα βιολιά της.

«Σπούδασα βιολί στο Κρατικό Ωδείο στην τάξη της κας Ντάνης Δοσίου. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου επισκεύασα ένα οικογενειακό βιολί σε ένα εξαιρετικό εργαστήριο συντήρησης στο Παρίσι του διάσημου luthier Vatelot. Δεν ήταν ένα σπουδαίο όργανο. Ήταν όμως αφορμή για να αποφασίσω να γνωρίσω την τέχνη της κατασκευής. Όταν βρέθηκα μέσα στο χώρο του εργαστηρίου μαγνητίστηκα. Ανακάλυψα έναν καινούριο κόσμο, μαγικό και άγνωστο μέχρι εκείνη τη στιγμή για μένα».

«Σπούδασα στη σχολή Stradivari στην Cremona και συνέχισα με το μεταπτυχιακό μου. Για δύο χρόνια δούλεψα ως συντηρήτρια του C.Lebet στην Ελβετία. Εκείνη τη χρονική περίοδο είχα την ευκαιρία να εργαστώ πάνω σε πολύ όμορφα όργανα, να γνωρίσω πιο καλά τι σημαίνει συντήρηση αλλά και να βοηθήσω στην κατασκευή ενός βιολιού έτσι όπως αυτό απεικονιζόταν σε έναν πίνακα του Καραβάτζιο. Αργότερα βρέθηκα στην Πράγα με πιο δυνατή ανάμνηση τη συμμετοχή μου στα εγκαίνια του Εθνικού Μουσείου Πράγας, στο τμήμα συντήρησης. Συνεχίζω να παρακολουθώ σεμινάρια των καθηγητών Emilio Slaviero και Hans Nebel».

«Η κατασκευή και η συντήρηση έχουν διαφορετικές αφετηρίες Στην κατασκευή είναι απαραίτητη η γνώση σχεδίου, φυσικής ακουστικής και όσον αφορά το πολυπλοκότατο βερνίκι, η γνώση των υλικών που χρησιμοποιούνται είναι απαραίτητη ώστε να δοκιμάζει ο luthier με ασφάλεια τα δικά του βερνίκια. Απαιτείται η επιλογή καλών υλικών και ξύλων και βεβαίως είναι αναγκαίο να γνωρίζεις καλά τα εργαλεία. Η συντήρηση προϋποθέτει ότι γνωρίζεις από κατασκευή. Είναι τέχνη της λεπτομέρειας. Απαιτεί συγκέντρωση, ατελείωτες ώρες, γνώση, μελέτη και αντοχή στη μοναξιά».

«Η ιστορία των οργάνων είναι τέτοια που δημιουργεί μύθους. Στην κατασκευή και τη συντήρηση δεν υπάρχουν μυστικά. Όταν τελειώνω ένα καινούριο όργανο νιώθω απίστευτη ικανοποίηση αλλά συγχρόνως βρίσκομαι και σε αναμονή γιατί περιμένω τι ήχο θα βγάλει. Ένα βιολί θέλει χρόνο για να βρει τον προσωπικό του ήχο. Κάθε φορά προκύπτει και ένα διαφορετικό όργανο χάρη στα χαρακτηριστικά που έχει κάθε ξύλο.

Ακολουθώντας ένα μοντέλο, καταλήγεις πάντα σε διαφορετικό αποτέλεσμα. Για μένα η κατασκευή είναι κάτι νέο κάθε φορά. Ξεκινώ από το μηδέν και γι’αυτό το λόγο είναι δημιουργική και καθόλου μονότονη».

«Ένας συντηρητής πρέπει να ενημερώνεται διαρκώς. Παρουσιάζονται συνεχώς νέοι τρόποι, καινούριες τεχνικές και πολύ ενδιαφέρουσες έρευνες. Τα τελευταία έξι χρόνια έφτιαξα τη βάση μου εδώ, στην πόλη μου. Είναι ωστόσο προσωπική μου ανάγκη και επιθυμία να μη σταματήσω και να πλουτίσω κι άλλο τις γνώσεις μου».

Βγαίνοντας από το σπίτι της Ευτυχίας ήταν σα να βγαίνεις από ένα χειρουργείο όπου γίνονται λεπτές επεμβάσεις, από ένα παιδικό σταθμό βιολιών, από ένα μουσείο που δεν ήξερες καν ότι υπάρχει. Δεν ακουγόταν μουσική όμως υπήρχε παντού. Η φράση του Κέρουακ μου ήρθε στο μυαλό:«Οι μόνοι άνθρωποι που υπάρχουν για μένα είναι οι τρελοί, αυτοί που τρελαίνονται να ζήσουν, τρελαίνονται να μιλήσουν, τρελαίνονται να σωθούν, που ποθούν τα πάντα ταυτόχρονα, αυτοί που ποτέ δε χασμουριούνται ή λένε έστω και μία κοινοτοπία, αλλά που καίγονται σαν τα μυθικά κίτρινα ρωμαϊκά κεριά». Στα 39 της η κ. Μπλάτζα έχει ήδη γυρίσει τον κόσμο μαθαίνοντας την τέχνη της που είναι ολόκληρη επιστήμη. Κάτι ωστόσο δεν την αφήνει να ησυχάσει. Θέλει να μάθει. Και όπως μου είπε, μία ζωή δε φτάνει.