Η Μήδεια στο σήμερα

του Λέων Ναρ

Ομολογώ ότι δεν γνώριζα επαρκώς το έργο του Ζαν-Ρενέ Λεμουάν του αϊτινού συγγραφέα και σκηνοθέτη. Παρακολουθώντας την Μήδεια χτες βράδυ στο ολοκαίνουργιο BLACK BOX, μου δόθηκε η αφορμή να τον ψάξω παραπάνω. Κι αυτό γιατί με το ιδιαίτερο κείμενό του διαπλέκει εμπνευσμένα τους πολιτισμούς, ανακατεύει δημιουργικά το παρελθόν με το παρόν, συνθέτει μια σύγχρονη μυθολογία. Η Μήδεια του Λεμουάν συγκεντρώνει τραγικές ηρωίδες: είναι αυτή που δρα, αυτή που δεν δέχεται τη στασιμότητα, αυτή που επιβάλλεται τελικά ως ο «Ήρωας», κάνοντας τελικά την υπέρβαση. Ο μύθος του δίνει, ούτως ή άλλως, την ευκαιρία να αρθρώσει το απαγορευμένο, να διηγηθεί το ανείπωτο τόσο της ερωτικής όσο και της οικογενειακής σχέσης, αλλά και τη μοναξιά του ανθρώπου απέναντι στον κόσμο και την κοινωνία.

Ο Λεμουάν, με πηγές του τον μύθο και την τραγωδία, τα μυστήρια του έρωτα και του πόθου, γράφει ένα έργο-ύμνο για τα τραύματα της προδοσίας, της συμμόρφωσης αλλά και της ενοχής, συνθέτει τελικά το τραγούδι μιας πολλαπλής εξορίας. Η Μήδεια είναι εξόριστη όχι μόνο από την πατρική γη και την οικογένεια, αλλά κι από τον ίδιο της τον εαυτό, μονίμως περιπλανώμενη, απαρνημένη εντέλει κι από τον έρωτα, που όρισε τη ζωή της, πασχίζει να συμφιλιωθεί με τον ίδιο της τον εαυτό.

Η πρωταγωνίστρια του συγκλονιστικού μονολόγου Δήμητρα Ματσούκα αποδίδει ιδανικά αυτό το ακραίο πάθος, που δεν έχει καμία ηθική, κανένα κοινωνικό όριο. Η χειμαρρώδης ερμηνεία της αποδίδει εξαιρετικά τη βιαιότητα και την προκλητική δύναμη του τραγικού μύθου. Ο Λευτέρης Γιοβανίδης, σκηνοθέτης της παράστασης, με μια πρωτοποριακή ματιά, μεταφέρει την Μήδεια στο σήμερα, κοιτώντας υποδειγματικά τη μετάβαση της Μήδειας από το συνειδητό στο ασυνείδητο και θέτοντας εμφατικά το διαρκές ερώτημα των ορίων και της υπέρβασής τους.