Η Θεσσαλονίκη, οι άνθρωποι, πάντα

Λέξεις: Νίκος Ξυδάκης

Εικόνα: Διονύσης Μεταξάς

Η πρώτη φορά που ανέβηκα στη Θεσσαλονίκη ήταν το χειμώνα του 1976-77, σπουδαστής στα τότε ΚΑΤΕΕ και προετοιμάζομενος σε αθηναϊκό φροντιστήριο για Ιατρική. Σε παρέα πρώην συμμαθητών έπεσε η ιδέα να πάμε με τον Ολυμπιακό στην Τούμπα, για το ντέρμπι με τον ΠΑΟΚ. Σάββατο το αποφασίσαμε, Κυριακή πρωί φτάναμε με πούλμαν. Δεν θυμάμαι το σκορ, νομίζω χάσαμε, θυμάμαι όμως άπλες, λεωφόρους, μια μεγάλη φιλόξενη πόλη, ένα μπρέκφαστ με πατσά. Περπατούσα σ’ ένα μπουλβάρ όπως θυμόμουν παιδιάκι προς το στάδιο Καραϊσκάκη.

Πέρασαν πολλά χρόνια για να ξαναπάω. Μετά το 1990 πήγαινα συχνά, μια-δυο φορές το χρόνο. Βαθμιαία απόκτησα γνωριμίες, φίλους, προσανατολίστηκα έτσι ώστε πάντα να νιώθω τη θάλασσα, άρχισα κάπως να μυρίζω το χνώτο της πόλης. Η θάλασσα ήταν οικεία, αλλά και διαφορετική από αυτή που με μεγάλωσε στις Κυκλάδες. Τα καφενεία ήταν μεγάλα, επιβλητικά, τα εστιατόρια καλοστημένα, ζεστά.

Μουσεία, εκθέσεις, συναυλίες, τσιμπούσια, φλογερές συζητήσεις, η εικοσιπενταετής Θεσσαλονίκη μου ήταν πάντα ζωηρή, πυκνή, φιλική, και σε μια-δυο περιπτώσεις πολλή μοναχική. Μία ιδίως: ένα δεκαήμερο Αυγούστου όταν έστηνα μια έκθεση στην έρημη πόλη• η Σαλονίκη ήταν υγρή, ζεστή, άδεια, νυχτερινή, μου έδινε απλόχερα την ευκαιρία να ακούσω το εσωτερικό μου βουητό. Ποτέ άλλοτε έτσι.

Αν πρέπει να συνοψίσω την εμπειρία μου, θα πω κι εγώ τα τετριμμένα: βυζαντινή αύρα, Βαλκάνια, θάλασσα, άνοιγμα προς το Αιγαίο, ηδεία ζωή, μακριά περπατήματα. Πιο βατή και ανοιχτή απ’ την δική μου Αθήνα, με ξεκουράζει, με ηρεμεί, με αφήνει να με σκεφτώ.

Επιπλέον, για μένα πια Θεσσαλονίκη σημαίνει άνθρωποι, φίλοι. Οι φίλοι που μου εξήγησαν τι είναι μπαγιάτης, που ήπιαμε μαζί κρασί, με φιλοξένησαν στα σπίτια και στα ατελιέ τους, μου έδειξαν την αθέατη ανθρωπογεωγραφία, την εσωστρέφεια και μια λεπτή μελαγχολία, πέρα από τις εκθέσεις και τις συναυλίες, πέρα από τη λάμψη των καφέ. Θεσαλονίκη είναι ο Στράτος, ο Πάρης, η Γιώτα, ο Γιώργος, κατανύξεις καρδιάς και πνεύματος στην Τούμπα, στην Καλαμαριά, στο Ντεπό, και στην Αθήνα.