Η τσακισμένη ραχοκοκαλιά της πόλης

του Κυριάκου Γιαλένιου Εικόνα: Χρήστος Ελευθεριάδης

Είσαι, τουρίστας, επισκέπτης ή περαστικός αυτής της πόλης. Ένα φθινοπωρινό πρωινό του 2014, ένα αόρατο χέρι, σε εναποθέτει στις παρυφές του κέντρου και αποφασίζεις να εξερευνήσεις πεζός τα κεντρικά σημεία της Θεσσαλονίκης. Έχεις πολλά να δεις, ακόμα περισσότερα να απολαύσεις. Είσαι χαλαρός, με ανεβασμένη διάθεση, χρήματα στην τσέπη και ευρυγώνια οπτική. Για μερικές μέρες έχεις τη φρέσκια ματιά ενός ταξιδιώτη που εξωραΐζει τις καταστάσεις και απολαμβάνει το θέαμα. Ως εκ τούτου, είσαι θετικά προσκείμενος στα πρώτα παράδοξα ερεθίσματα.

Ναι, μπορείς να διασκεδάσεις λίγο με την κατάληψη των πεζοδρομίων από τα τραπεζοκαθίσματα, έως και να τα απενοχοποιήσεις αντιγράφοντας τους ντόπιους και πίνοντας ένα καφέ σ΄ εκείνα που στέκονται πάνω στις ράμπες για καροτσάκια· ίσως τα ακατάληπτα σχέδια που κοσμούν τοίχους και πινακίδες να σου φανούν σαν μια προχωρημένη μορφή τέχνης του δρόμου- θα τα βγάλεις και μια φωτογραφία· ακόμα και οι δύο ή τρεις σειρές παρκαρισμένων αυτοκινήτων θα σου θυμίσουν κάτι από το φολκλόρ του Καΐρου ή του Ν. Δελχί και έχεις όλη τη καλή διάθεση να το αντιμετωπίσεις ως μια παραδοσιακή μορφή αναρχικής διάθεσης εκ μέρους των κατοίκων. Αυτή η πόλη είναι γεμάτη αντιφάσεις, καταλήγεις. 

Κάποια στιγμή ξεκινάς να τη διασχίσεις κάθετα, από τον Βορρά προς την θάλασσα. Έχεις ακούσει πολλά για την όμορφη παραλία, την ζωντάνια της αγοράς και τα ατελείωτα καφέ και μπαρ. Η μέρα προβλέπεται συναρπαστική. Λίγες εκατοντάδες μέτρα περπάτημα και πέφτεις σε αδιέξοδο. Κοιτάς απορημένος. Κι όμως! Η αόρατη βουή του κέντρου σε κατακλύζει από κάπου απροσδιόριστα κοντά. Επικεντρώνεις τη ματιά σου στα δεδομένα. Ενώ τα πλακόστρωτα έπρεπε να σφύζουν από ανθρώπους και επιχειρήσεις, εσύ είσαι μόνος σου και αντικατοπτρίζεσαι στην καυτή πρόσοψη μιας λαμαρίνας.

Κοιτάς αριστερά. Ένα στενό δρομάκι εκεί που κάποτε ήταν το πεζοδρόμιο. Μια μητέρα με ένα μωρό στο καροτσάκι συναντάται με έναν ευτραφή κύριο που έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση. Δεν χωράνε και οι δύο συγχρόνως. Κάποιος πρέπει να κάνει πίσω. Ανοιγοκλείνεις τα μάτια απορημένος. «Τι διάολο», σκέφτεσαι…

Κοιτάς δεξιά. Κι άλλες λαμαρίνες. Ως εκεί που φτάνει το μάτι σου. Αδιέξοδοι χώροι και σκουριασμένα κιγκλιδώματα. Η μάτια σου πέφτει στα εργοτάξια που απλώνονται από κάτω σου. Σκοτεινά κι έρημα. Νιώθεις παγιδευμένος. Ψάχνεις διέξοδο προς τον ορίζοντα. Θέλεις να γυρίσεις πίσω αλλά έρχεται κόσμος προς το σημείο που στέκεσαι. Πανικοβάλλεσαι και ακολουθείς το πλήθος. Στριμώχνεστε όλοι σε μια αυτοσχέδια διάβαση που μοιάζει με μισοτελειωμένο βάθρο. Δίπλα σου Δίπλα σου στέκεται ένας νέος γύρω στα είκοσι. Τον ρωτάς αν μιλάει αγγλικά. Σου απαντάει χαμογελαστός πως ναι. Θέλεις να μάθεις πόσο καιρό υπάρχει αυτή η κατάσταση. Σηκώνει τους ώμους. Δεν θυμάται ακριβώς. «Πήγαινα γυμνάσιο», σου λέει. «Και ποτέ τελειώνει;» Γελάει. «Κανείς δεν ξέρει. Μάλλον όταν βγω στη σύνταξη».

Περνάς απέναντι και συνεχίζεις την πορεία σου. Βαδίζεις παράλληλα με τα εργοτάξια. Μποτιλιάρισμα, κλειστά μαγαζιά, σκόνη, νεύρα, σκουπίδια, ακινητοποιημένοι γερανοί, παιδικές χαρές που μετατράπηκαν σε περιφραγμένους χώρους σταύθμευσης, απαλλοτριωμένα πάρκα, θέατρο του παραλόγου.

Σκέφτεσαι, πως η κάθε πόλη είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Αναπνέει, νιώθει, αντιδράει, αισθάνεται, αρρωσταίνει, γερνάει ή ομορφαίνει. Αιώνες τώρα η ίδια ακολουθία γεγονότων με διαφορετική σειρά και βαρύτητα. Αν με ένα μαγικό τρόπο μπορούσες να αντιπαραθέσεις μερικά σημεία της Θεσσαλονίκης με αυτά ενός ανθρώπινου σώματος, τότε σίγουρα η Εγνατία θα ήταν η ραχοκοκαλιά της. Η τσακισμένη ραχοκοκαλιά της. Εξαιρετικό το νέο παραλιακό μέτωπο, συγχαρητήρια για τις καινούριες ταμπέλες των μνημείων, αξιέπαινη προσπάθεια με τα τουριστικά λεωφορεία αλλά εγώ που ζω εδώ κι εσύ που την επισκέπτεσαι για λίγες μέρες, ξέρουμε πολύ καλά πως όσο η Εγνατία, ο πιο ιστορικός δρόμος και το πιο νευραλγικό κομμάτι του βασικού κορμού της παραμένει σε αποσύνθεση τότε αυτή η πόλη είναι καταδικασμένη σε μια αργή και επώδυνη σήψη.

Τέλος.

Το βίντεο είναι των Actioncam.gr (Tzartos)