Κοίτα να μη ξεχάσεις – Ντικ Τε Να Μπιστρές

Λέξεις: Γιώργος Σταμάτης

“Dikh He Na Bister” ή σε μια ελληνοτσιγγανικη απόδοση “Ντικ Τε Να Μπιστρές” , είναι η φράση που συνδέεται αρχικά με τη διεθνή πρωτοβουλία της οργάνωσης ternYpe International Roma Youth Νetwork με σκοπό την απόδοση τιμής στα τσιγγάνικης καταγωγής θύματα των θηριωδιών του Β’ Π. Π., καθώς και την προώθηση της εκπαίδευσης των νέων γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα και το Ολοκαύτωμα των Ρομά.

Η παραπάνω τσιγγάνικη φράση σημαίνει “Κοίτα και μη Ξεχνάς” έχοντας ένα διττό σημασιολογικό περιεχόμενο, καταλήγοντας όμως στην ίδια προτροπή. Αφενός η φράση προτρέπει να μην ξεχάσουμε τις κτηνωδίες του πολέμου και του φασισμού, αλλά και την ισοπέδωση της ανθρώπινης υπόστασης από τον οδοστρωτήρα του ρατσισμού αφετέρου δε να θυμόμαστε και να φροντίσουμε να μην επαναληφθούν.

Σε μια πιο ελεύθερη μετάφραση, η φράση μας προτρέπει να προσπαθούμε να γνωρίσουμε σε βάθος την Ιστορία, εν προκειμένω την Ιστορία του Ολοκαυτώματος των Ρομά, ώστε να μπορούμε να κατανοούμε ουσιαστικά τους λόγους που οδήγησαν στο να γραφεί ένα από τα πιο σκοτεινά ιστορικά κεφάλαια, που μέχρι πρόσφατα παρέμενε στο περιθώριο και την ομίχλη της άγνοιας.

Όποια απόδοση και να επιλέξει κανείς, η ουσία είναι μία και συνίσταται στην επιτακτική ανάγκη ανάδειξης, διάδοσης και αποκατάστασης της Ιστορικής Μνήμης.

Οι λεγόμενες “πολιτικές μνήμης”, οι οποίες υποστηρίζονται όλο και περισσότερο από το ΣτΕ και την ΕΕ, αποτελούν έναν τρόπο απόδοσης ιστορικής δικαιοσύνης, ειδικότερα προς κοινωνικές ομάδες που βρίσκονται διαχρονικά σε περιθωριοποιημένη θέση τόσο σε κοινωνικο πολιτικο επίπεδο όσο και σε ιστορικό, όπως φαίνεται.

Η απειλή του Άουσβιτς μέχρι σήμερα επικρέμαται πάνω από τον πολιτισμό της Ευρώπης. Τα θύματα του Ολοκαυτώματος είναι θύματα ρατσισμού. Η φωτιά του ρατσισμού μπορεί να σβήσει μονάχα με τη δύναμη του ιστορικού αλφαβητισμού.

Ας φροντίσουμε, λοιπόν, να μην ξεχνάμε τα θύματα αλλά και τους ήρωες της Ιστορίας, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους.

Ας φροντίσουμε να μην ξεχνάμε πού οδηγεί ο ρατσισμός. Ας φροντίσουμε στο πλαίσιο της συλλογικής και ατομικής ευθύνης να μην επαναληφθούν ποτέ ξανά εγκλήματα που ισοπεδώνουν την αξία της ανθρώπινης ζωής αλλά και κάθε αξία δημοκρατίας και πολιτισμού.

Από το 2015 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κήρυξε την 2α Αυγούστου ως «Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης για το Ολοκαύτωμα των Ρομά» με σκοπό να τιμήσει τη μνήμη των 500.000 Ρομά, που αφανίστηκαν από τους Ναζί κατά τον Β΄ΠΠ.

Η επιλογή της μέρας αυτής μνήμης βασίστηκε σε συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός με θύματα Ρομά αιχμαλώτους στο στρατόπεδο Άουσβιτς-Μπιρκενάου. Την 2α Αυγούστου 1944, εξοντώθηκαν στους θαλάμους αερίων, 2.897 γυναίκες και παιδιά Ρομά ως αποκορύφωμα του ναζιστικού σχεδίου «Τελική Λύση», ενός απάνθρωπου σχεδίου φυλετικής εκκαθάρισης.

*Ο Γιώργος Σταμάτης είναι Βουλευτής Επικρατείας ΝΔ