Λ. Νίκης: πεζόδρομος για πάντα. Τώρα!

Του Γιώργου Τούλα 

Πριν από δυόμιση χρόνια, ξεναγώντας το διάσημο αστικό σχεδιαστή David Sim στην πόλη λίγο πριν μιλήσει για ανθρώπινες πόλεις στο Μέγαρο καλεσμένος του Θεσσαλονίκη Αλλιώς της Parallaxi και αφού κάναμε μια μικρή βόλτα όλο το κέντρο και την Άνω Πόλη, για να γνωρίσει τη Θεσσαλονίκη, τον ρώτησα ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θα έκανε στην πόλη. Θα πεζοδρομούσα αυτό το δρόμο, μου είπε δείχνοντας μου τη Νίκης. Θα άλλαζε όλη η πόλη, η διάθεση σας και κυρίως η οικονομία της πόλης. To ίδιο βράδυ στην ομιλία του παρουσίασε μια εικόνα με τη Νίκης παράδεισο.

Η χθεσινή Κυριακή πιστεύω πως είναι μια οριακή μέρα. Η δοκιμαστική πεζοδρόμηση της λεωφόρου Νίκης είναι ένα διαρκές στοίχημα για αυτή την πόλη. Έχει εξαγγελθεί πολλές φορές, έχει αποσυρθεί άλλες τόσες. Αφορμή για τη χθεσινή του εφαρμογή στάθηκε η εξαιρετικά πετυχημένη πρόσφατη Αλλιώτικη Κυριακή χωρίς αυτοκίνητο.

Χθες λοιπόν, μια Κυριακή με εξαιρετικό καιρό, παρά το προχωρημένο φθινόπωρο, μια Κυριακή γιορτινή με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου σε πλήρη εξέλιξη, με τα καταστήματα ανοιχτά, σε μια άλλη πιλοτική εφαρμογή και με εκπτώσεις, ο ωραιότερος δρόμος της πόλης έκλεισε για τα αυτοκίνητα. Με την υποδειγματική εκεί πρόνοια της Τροχαίας να απομακρύνει τα παρκαρισμένα, που έτσι και αλλιώς παράνομα παρκάρουν, ο δρόμος παραδόθηκε στους πεζούς. Που κατέκλυσαν το κέντρο κατά δεκάδες χιλιάδες σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, σε ένα πρωτοφανές ξέσπασμα εξωστρέφειας.

Η παραλιακή λεωφόρος κατακλύστηκε στο οδόστρωμα της από νωρίς από πεζούς, ποδηλάτες, γονείς με καρότσια, παιδιά με πατίνια. Η εικόνα της ένα τέταρτο μετά την πεζοδρόμηση και μέχρι το τέλος της ήταν αγνώριστη. Ήταν μια εικόνα μαγική. Η μέρα κύλησε και με μικρές συναυλίες και παρελάσεις από φιλαρμονικές, όμως χθες το κυρίαρχο δεν ήταν οι εκδηλώσεις αλλά η ουσία της πεζοδρόμησης. Που πέτυχε 100% καθώς έμοιαζε με μια μαζική διαδήλωση διεκδίκησης περισσότερου ελεύθερου δημόσιου χώρου. Αυθόρμητη, καθόλου κατευθυνόμενη και  εξαιρετικά μαζική. Θα ακολουθήσει άλλη μια την πρώτη Κυριακή του Δεκεμβρίου. Χωρίς ανοιχτά μαγαζιά. Και εκεί θα κριθούν όλα. Και φτάνουμε στην ουσία της χθεσινής μέρας. Τι θέλουμε να γίνει παρακάτω; Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη με ένα τεράστιο θαλάσσιο μέτωπο. Είναι αυτό που τη χαρακτηρίζει. Ένα μέτωπο που οι πρόγονοι μας χαίρονταν πολύ περισσότερο από μας. Εμείς μέχρι πριν λίγα χρόνια του είχαμε γυρίσει την πλάτη. Προτιμούσαμε τα στενά και άλλες περιοχές, κάνεις δεν καθόταν στα πλακόστρωτα τις παραλίας, ελάχιστοι τα περπατούσαν. Τόσοι λίγοι που κωμικά αποκαλούνταν και λεωφόρος των by pass, αφού οι ελάχιστοι περιπατητές ήταν οι χειρουργημένοι καρδιάς! Την εικόνα άρχισε να αλλάζει η Κρίση και η ανάπλαση του πρώτου τμήματος της νέας παραλίας και της προβλήτας του λιμανιού. Η πόλη ξαναέστρεψε το βλέμμα της προς τη θάλασσα. Μέσα σε τρία χρόνια όλα άλλαξαν. Και φτάνουμε στο διά ταύτα. Έχει μέλλον αυτή η πεζοδρόμηση; Αξίζει να γίνει για πάντα; Προσωπικά πιστεύω πως όχι μόνο αξίζει αλλά επιβάλλεται. Υπό προϋποθέσεις. Αν ένας δήμαρχος θέλει να μείνει στην ιστορία της πόλης θα πρέπει να το τολμήσει. Και όταν λέω να το τολμήσει εννοώ ολοκληρωμένα. Καθώς καμία περίπτωση παράκαμψης της παλιάς παραλίας δεν φαίνεται στο μέλλον, ούτε η καταδικασμένη στη συνείδηση μας υποθαλάσσια, ούτε γέφυρα ζεύξης του Θερμαϊκού, πρέπει να δούμε σοβαρά τις εναλλακτικές. Η αυστηρή αστυνόμευση των οδών Μητροπόλεως και Τσιμισκή είναι το πρώτο βήμα. Η διπλή πορεία των αστικών λεοφωρείων στην Τσιμική, στο δεξί της ρεύμα να πηγαίνουν προς τα δυτικά και στο αριστερό προς τα ανατολικά και η ταυτόχρονη αυστηρή τήρηση της απαγόρευσης παρκαρίσματος όλες τις μέρες  και τις  ώρες της εβδομάδας θα δώσει στη Μητροπόλεως που απαλλαγμένη από λεωφορεία και παρκαρισμένα τη δυνατότητα να αποτελεί το δρόμο που θα οδηγεί από τη μια άκρη στην άλλη. Το σχέδιο αυτό προϋποθέτει βέβαια νέες θέσεις παρκαρίσματος για τους ήδη ταλαιπωρημένους και εξορισμένους κατοίκους του κέντρου και νέες χαμηλότερες χρεώσεις από τα πάρκινγκ του κέντρου που έτσι θα δουν και τη ζήτηση να αυξάνεται κατακόρυφα, καθώς και καλύτερη οργάνωση συγκοινωνιών από τον μονοπωλιακό και απαρχαιωμένο ΟΑΣΘ. Ακόμα ταχύτατη εφαρμογή του διαρκώς παγωμένου μέτρου της θαλάσσιας συγκοινωνίας. Περιορισμός των τραπεζοκαθισμάτων στα απολύτως νόμιμα και απαραίτητα. Πεζοδρομημένη Νίκης δεν σημαίνει καθίσματα στο οδόστρωμα σε καμία περίπτωση. Τέλος κίνητρα σε καλλιτέχνες, μουσικούς, ομάδες για δράσεις πάνω στον πεζόδρομο. Όλα αυτά είναι όσα πρέπει να κάνει ο Δήμος και η Πολιτεία για να πετύχει. Υπάρχει όμως και η πλευρά των πολιτών. Παρακολουθούσα χθες το χάος που δημιουργούσαν στους παραπάνω δρόμους όσοι επέλεγαν να διπλοπαρκάρουν παντού για να πιουν τον καφέ τους, τα μηχανάκια που διέσχιζαν την πεζοδρομημένη οδό σαν να μην τρέχει τίποτε. Τα τραπέζια που ξεχείλιζαν παράνομα σε όλες τις κάθετες οδούς εξαφανίζοντας τα πεζοδρόμια αναγκάζοντας τους πεζούς να περπατούν στη μέση του δρόμου μαζί με τα αυτοκίνητα. Το θέμα της Νίκης είναι ένα μεγάλο και θεμελιώδες ζήτημα για την πόλη. Από αυτά που αξίζει να αποφασίζονται σε δημοψηφίσματα. Όπως κάνουν σε πολλές πολιτισμένες πόλεις του κόσμου. Ο σπουδαίος πολεοδόμος Γιαν Γκιλ που προσκαλέσαμε ως Parallaxi την άνοιξη στη Θεσσαλονίκη, μας είπε πως σε καμιά πόλη του κόσμου οι αλλαγές δεν γίνονται χωρίς αντίδραση. Ας φανούμε για μια φορά τολμηροί και ας το τολμήσουμε. Στο χέρι μας είναι. Επόμενο ραντεβού με τη Νίκης την 1η Δεκεμβρίου…