Μουντιάλ στο Κατάρ: Αντιρρήσεις, απογοήτευση και προβληματισμός

Λέξεις: Στέφανος Γραβάνης

Γνωρίζαμε πως πάντα υπάρχουν σκιές σχετικά με την επιλογή κάποιων χωρών για την ανάληψη της διοργάνωσης του Παγκοσμίου κυπέλλου ποδοσφαίρου. Ωστόσο, με το Κατάρ έχουμε τη σύνδεση γεωπολιτικών συμφερόντων με μια τέτοια διοργάνωση. Το Κατάρ, αν και μικρό κράτος, είναι αρκετά ισχυρό οικονομικά, κάτι που του επιτρέπει να ενισχύει τη θέση του γεωπολιτικά, συχνά, με αδιαφανή κι αθέμιτα μέσα. Αρχικά, η οικονομική ενίσχυση τ προς την τα πολιτικά παρακλάδια της οργάνωσης των Μουσουλμάνων Αδελφών σε διάφορες χώρες του κόσμου, έχει ως στόχο να ελέγξει τις πολιτικές εξελίξεις προς όφελός του.

Το 2010, η συμμαχία με τη Γαλλία στο γεγονότα της Λιβύης οδήγησε να μιλάνε γαλλικοί διπλωματικοι κύκλοι για ‘’καταριοποίηση’’ της γαλλικής εξωτερικής πολιτικής. Η Γαλλία συνέδεσε τα γεωπολιτικά της συμφέροντα με αυτά του Κατάρ στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αερίου της Λιβύης, μετά την ανατροπή του Καντάφι.

Αξιομηνόνευτη είναι και η στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών, καθώς το Κατάρ διέθεσε 300 εκατομμύρια ευρώ για την κάλυψη του οικονομικού κόστους των γαλλικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Λιβύη.

Η συνάντηση το 2010 στο γαλλικό Προεδρικό Μέγαρο ήταν αυτή που πρόσφερε ισχυρή στήριξη στο Κατάρ για την ανάληψη της διοργάνωσης του παγκοσμίου Κυπέλλου. Σ’αυτήν, πέραν των αξιωματούχων της γαλλικής κυβέρνησης, του Πρεέδρου Σαρκοζύ και του Εμίρη του Κατάρ, παρώνν ήταν και ο Μισέλ Πλατινί, ο τότε Πρόεδρος της UEFA που ακολούθησε , όπως ισχυρίζεται ο ίδιος, τις υποδείξεις της γαλλικής κυβέρνησης ώστε να ψηφίσει υπέρ του Κατάρ.

Η συμβολή του δεν έμεινε χωρίς ανταμοιβή, καθώς ο γιος του εργάστησε σε διευθυντική θέσηση σε εταιρία ένδυσης καταριανών συμφερόντων, ενώ παράλληλα, επενδύσεις γαλλικών και καταριανών fund μαζί με την αγοράπολεμικών αεροπλάνων Rafalle από το Κατάρ, κατέστησαν πιο στενή τη συμμαχία των δύο πλευρών.

Οι συνέπειες σε επίπεδο κλίματος και περιβαλλοντος

Για τη διεξαγωγή των αγώνων στο Κατάρ, θα πρεπει να υπάρχει κλιματισμός σε οκτώ στάδια ποδοσφαίρου, καταμεσής της ερήμου, κάτι που εύλογα προξενεί προβληματισμό για την κλιματική απορρύθμιση και τις συνέπειες. Το γαλλικό διαδικτυακό μέσο Blast ερεύνησε( παρουσιάστηκαν στοιχεία στη διαδικτυακή εκπομπή ‘’ABERRATION ÉCOLOGIQUE DU MONDIAL 2022 AU QATAR’’) σχετικά με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα τόσο κατά την περίοδο της κατασκευής διαφόρων εγκαταστάσεων όσο και για το ζήτημα των μεταφορών. Συμφωνα με την οργάνωση Carbon Market Watch, στο Μουντιάλ της Ρωσίας είχαμε την εκπομπή 2,16 εκατομμύριων τόννων διοξειδίου του άνθρακα, ενώ σύμφωνα με τους διοργανωτες στο Κατάρ, οι εκπομπές θα είναι 3,16 εκατομμύρια τόννων CO2. Τα νούμερα αυτά αμφισβητούνται από την οργάνωση κι εκτιμάται ότι θα είναι στο πενταπλάσιο της εκτίμησης των διοργανωτών. Παράλληλα, σε μια περιοχή όπου το πόσιμο νερό δεν είναι επαρκές και χρησιμοποιείται θαλασσινό νερό το οποίο αφαλατώνεται, δημιουργούνται ερωτηματικά σχετικά με την ποσότητα του νερού που θα χρησιμοποιηθεί για το πότισμα των γηπέδων και τη συντήρησή τους κατά τη διάρκεια των αγώνων. Επίσης, σχετικά με τις μεταφορές, οι διοργανωτές περιμένουν σύμφωνα με εκτιμήσεις τους, περίπου ένα εκατομμύριο επισκέπτες. Καθώς δεν υπάρχουν αρκετά ξενοδοχεία και υποδομές, παρά τα έργα που έγιναν, πολλοί θα διαμένουν και σε γειτονικά κράτη. Η Qatar Airways θα πραγματοποιήσει 160 πτήσεις την ημέρα, απο και προς το Κατάρ, περίπου μία πτήση ανά τέταρτο, κάτι επιβαρυντικό για το περιβάλλον , ενώ σε όλον τον κόσμο γίνονται ενέργειες για καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Θάνατοι εργατών και καταπατήσεις δικαιωμάτων

Είναι γνωστό ότι επισημως, 6.500 εργάτες από χώρες όπως το Νεπάλ, Πακιστάν Θιβέτ και άλλες χώρες της Ασίας, απασχολούμενοι σε εικοσιτετράωρη βάση, έχασαν τη ζωή τους. Οι εργάτες που εμπλέκονταν, εργάστηκαν υπό ένα αδιαφανές καθεστώς εργασίας με κατακράτηση διαβατηρίων, απαγόρευση παραίτησης χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του εργοδότη, με πενιχρούς μισθούς και με αμφιλεγόμενες συνθήκες διαβίωσης (σε κάθε εργάτη αντιστοιχούσαν λιγότερο από 6τμ στους χώρους διαμονής, έλλειψη πόσιμου νερού , έλλειψη μέτρων υγιεινής σε κουζίνα και κοινόχρηστους χώρους). Επίσης, ο Διενής Οργανισμός Εργασίας μόνο για την δικαιοσύνη και προστασία των εργαζομένων στο Κατάρ δε μερίμνησε. Αποδέχτηκε στην περίπτωση του Κατάρ (υπάρχουν κατηγορίες για χρηματισμό) να αμείβονται οι εργαζόμενοι π.χ του Νεπάλ, της Ινδίας και του Πακιστάν με τους μισθούς των χωρών προέλευσης, εντείνοντας αυτό το καθεστώς σκλαβιάς.

Μετά από πιέσεις της διεθνούς κοινής γνώμης και της Διεθνούς Αμνηστίας, προτάθηκε η δημιουργία ενός Ταμείου υπό τη εποπτεία της FIFA, ώστε να αποζημιωθούνε οι οικογένειες των αποθανόντων εργατών αλλά και οι εργάτες που δεν έχουν ακόμη αποπληρωθεί, ενώ τα έργα ολοκληρώθηκαν. Σύμφωνα σύμφωνα με τα λεγόμενά της Λόλα Σουλμάν, στέλεχος του νομικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστείας στη Γαλλία, στην εκπομπή του διαδικτυακού μέσου Mediapart ‘’Qatar, le Mondial de trop’’, « είναι καιρός η FIFA μέσω αυτού του ταμείου να αναλάβει τις ευθύνες της. Τα έσοδα της FIFA θα ανέλθουν στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια και οφείλει να διαθέσει 440 εκατομμύρια για τους απλήρωτους εργάτες και την αποζημίωση των οικογενειών όσων βρήκαν πεθαναν κατά τις εργασίες». Σχεδόν μια βδομάδα πριν την έναρξη του Μουντιάλ τίποτε από αυτά δεν έγιναν.

Οι αντιδράσεις των φιλάθλων

Μπροστά σε όλα αυτά δημιουργείται ηθικό δίλημμα. Πολλοί φίλαθλοι σε διάφορες γωνιές του κόσμου,οργανωμένοι ή μη, εκδηλώνουν την αντίθεσή τους στην παρακολούθηση του Μουντιάλ στο Κατάρ ενώ στη Γαλλία και σε θεσμικό επίπεδο, δήμαρχοι μεγάλων πόλεων όπως π.χ το Παρίσι, η Μασσαλία , η Τουλούζ δε θα προβάλλουν σε δημόσιους χώρους , όπως συνήθιζαν, τους αγώνες του παγκοσμίου Κυπέλλου, ακόμη και αυτούς της Γαλλίας. Οπως διατείνονται δήμαρχοι και φίλαθλοι, το θέμα είναι ηθικό.

Όλη η διαμορφωθείσα κατάσταση με το Μουντιάλ σε μια χώρα όπως το Κατάρ, θα πρέπει να προβληματίσει τους πολιτικούς ιθύνοντες σχετικά με το ποιες χώρες μπορούν να διοργανώνουν μεγάλα αθλητικά γεγονότα. Διότι το no politica πνεύμα που προσπαθούν να εδραιώσουν, δε μπορεί να γίνει αποδεκτό όταν υπάρχουν καταπατήσεις ελευθεριών, δικαιωμάτων και ειδικά όταν επιθυμούν να υπάρχουν φίλαθλοι και αθλητές από διάφορες χώρες του κόσμου με άλλη κουλτούρα και πολύ πιο φιλελευθερες κοινωνίες από χώρες όπως το Κατάρ.

*O Στέφανος Γραβάνης ΕΕΠ Γαλλικής Γλώσσας Πολιτισμού, Νομική Σχολή ΔΠΘ