Ο χρόνος που ισοπεδώνεται, ο χώρος που συρρικνώνεται

Λέξεις: Πέτρος Θεοδωρίδης

Νομίζουμε ότι μαθαίνουμε από την Ιστορία και ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται, όμως ξεχνάμε πως ζούμε σε μια πρωτοφανή περίοδο της ιστορίας, όπου το παρελθόν εξατμίζεται ταχύτατα.

Πώς λοιπόν θα αντλήσουν διδάγματα από το παρελθόν σε μια εποχή ακραίου παροντισμού και καινοτομιών που παράγονται εν είδει έκρηξης;

Και, σκέφτομαι, είναι αυτή ακριβώς η ταχύτητα των αλλαγών μαζί με το ότι ο κόσμος μας, ο πλανήτης, γίνεται όλο και πιο ομογενοποιημένος, που συν-προκαλεί και την αντίδραση, τους φασισμούς, τον Τραμπισμό.

Κοιτάμε προς τα πίσω, η νοσταλγία γίνεται όλο και πιο πεισματική και αγχώδης.

Το μέλλον μας τρομάζει γιατί είναι αδύνατον να προβλεφθεί.

Η νεωτερικότητα χαρακτηριζόταν από μια διεύρυνση της αντίληψης του χώρου και του χρόνου.

Με τις ανακαλύψεις του 15ου αιώνα και εξής (Αμερική κ.ά.), ο κόσμος είχε γίνει απίστευτα μεγαλύτερος και άγνωστος.

Ο χρόνος επίσης (με την απομάκρυνση από την αντίληψη για τον συγκεκριμένο χρόνο — όταν ο χρόνος ήταν ακόμα εξαρτημένη μεταβλητή — στον αφηρημένο χρόνο, που μετριέται με το ρολόι και καλούμαστε να τον γεμίσουμε με γεγονότα, δράσεις και νόημα).

Σήμερα όμως και ο χώρος συρρικνώνεται ταχύτατα, με την ευκολία του ταξιδιού και τουρισμού,  τη διάχυση των πληροφοριών, την οικονομική, πολιτική, πολιτισμική παγκοσμιοποίηση, και ο χρόνος ισοπεδώνεται έτσι ώστε να διευκολυνθεί αφάνταστα το κεφάλαιο που, σύμφωνα με τον Μαρξ, ο ιδανικός του χρόνος κυκλοφορίας είναι “το ανοιγοκλείσιμο του ματιού”.

Ταυτόχρονα όμως ο χώρος διευρύνεται με τρόπο αβάσταχτο, για πρόσφυγες που έχουν να διασχίσουν θάλασσες με σάπιες βάρκες, και ο χρόνος γίνεται πικρός.

Ζούμε σε δύο πραγματικότητες, την πραγματικότητα του υλοποιημένου παγκόσμιου θεάματος και την πραγματικότητα των σωμάτων που αναδύονται, μέσα από τα ραγίσματα του θρυμματισμένου θόλου του Τρούμαν Σόου μας.

*Ο Πέτρος Θεοδωρίδης είναι συγγραφέας