Η οδός Airbnb

Εικόνα- Λέξεις: Κωνσταντίνος Τσορμπατζίδης

Δεν είναι εύκολη η προετοιμασία των Χριστουγεννιάτικων διακοπών. Εάν δεν θέλεις να ξοδέψεις μια περιουσία πρέπει να αγοράσεις τα αεροπορικά εισιτήρια μήνες πριν, γύρω στα μέσα καλοκαιριού και να κάνεις κρατήσεις στο ξενοδοχείο πριν τις αρχές Σεπτεμβρίου. 

Τελευταία, ίσως γιατί ο σύντροφός μου επιμένει, έχω αρχίσει να κάνω κρατήσεις στο Airbnb. Είμαι της παλιάς σχολής. Μου αρέσει η ιδέα του ξενοδοχείου. Στην υποδοχή θα σου ζητήσουν το διαβατήριο, θα σου θυμίσουν τις ώρες του πρωινού και θα σε βοηθήσουν με τις χειραποσκευές στο δωμάτιο. Το κρεβάτι θα είναι στρωμένο με καλά σεντόνια και η φήμη του ξενοδοχείου θα αποκατασταθεί με το σέρβις και το πλούσιο πρωινό.  

Όμως τελευταία υπάρχει ανταγωνισμός.  Το Airbnb το έχεις κατεβάσει στο τελέφωνό σου.  Τα δωμάτια είναι στο κέντρο κάθε μεγάλης πόλης και οι τιμές… οι τιμές είναι πολύ ανταγωνιστικές.  Όταν λοιπόν άρχισα τις κρατήσεις για Θεσσαλονίκη γνώριζα ότι το Airbnb θα προσφέρει τη διαμονή. Τα ξενοδοχεία έτσι και αλλιώς ήταν fully booked στο κέντρο. Μένω στο κέντρο της πόλης.  Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο κέντρο. Είμαι παιδί του κέντρου. Και η Θεσσαλονίκη έχει ένα μεγάλο καλό. Το κέντρο της είναι μέσα στη ζωή. Όχι μόνο από τον κόσμο της αγοράς και του απογευματινού καφέ αλλά και από τις οικογένειες που μένουν στο κέντρο. Ο κόσμος γνωρίζεται. Θα πει μια καλημέρα. Θα μιλήσει για τα παιδιά. Το κέντρο έχει ακόμη την γεύση της γειτονίας, όχι όπως η Αθήνα, που το κέντρο της έχει χάσει για πάντα την ταυτότητα του. Έτσι πίστευα γιατί αυτά είχα ζήσει. Έρχομαι δυο φορές τον χρόνο και έβλεπα στον δρόμο τα ίδια πρόσωπα.  Στην πολυκατοικία θα μου πιάσουν κουβέντα για το Λονδίνο και τα πολιτικά εκεί. Θα με ρωτήσουν για την βασίλισσα. Έτσι γινόταν κάθε φορά που ερχόμουν και μου άρεσε. Ήταν αναμενόμενο.    

Τελευταία όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει. Στον όροφό μας η κυρία δίπλα έχει φύγει προς τα έξω που είναι πιο φτηνά και νοικιάζει το διαμέρισμα μέσω Airbnb.  Βγάζει καλά χρήματα έχουν ακούσει οι γονείς μου. Τις προάλλες είχανε κάτι ηθοποιούς από το Κρατικό που έπαιζαν πιάνο και τραγουδούσαν.  Άλλες φορές είχαν κάτι Άγγλους που τα έπιναν στο μπαλκόνι και έκαναν φασαρία. Ποτέ δεν ξέρεις ποιος θα έρθει την επόμενη εβδομάδα. Έτσι και εγώ έκλεισα ένα στούντιο μια οδό πιο κάτω από το πατρικό μου.  Πολύ κεντρικά και να ήμαστε κοντά, στην Πλουτάρχου. Το σοκ δεν το περίμενα. Ολόκληρος ο όροφος έχει μεταμορφωθεί σε Airbnb στούντιος. Κάτι από ταινία του Κιούμπρικ. Να πας μεθυσμένος και να μην γνωρίζεις σε πιο δωμάτιο μένεις. Όλα ήταν ακριβώς τα ίδια. Λευκές πόρτες, γκρι τοίχοι και ένα νούμερο πάνω από την υποδοχή του κλειδιού. Ολόκληρος ο όροφος το ίδιο. Και δεν ήτανε μόνο ένας όροφος. Η καθαρίστρια θα περάσει το πρωί από τον διάδρομο να σφουγγαρίσει και να συμμαζέψει τα άδεια δωμάτια.  Μετά θα περάσει στον επόμενο όροφο και θα συνεχίσει όλη την ημέρα καθαρίζοντας δωμάτια σε όλους τους ορόφους της πολυκατοικίας. Γιατί το δωμάτιο έγινε όροφος, ο όροφος έγινε οικοδομή και η οικοδομή μεταμόρφωσε τη γειτονιά. Και τότε το αντιλήφθηκα. Η οδός Πλουτάρχου έχει μεταμορφωθεί σε οδός Airbnb.  Και δεν είναι η μόνη. Τα διαμερίσματα με τις δυο κρεβατοκάμαρες έχουν διαιρεθεί στην μέση ή μερικές φορές έχουν αποδώσει τρία μικρότερα στούντιο που νοικιάζονται με την νύχτα. Ακόμα και τα παλιά μπουρδελοξενοδοχεία έχουν κλείσει τώρα που μπορείς να κρατήσεις ένα στούντιο στο κέντρο και σε καλή τιμή. Αυτό δεν μπορεί να σταματήσει.  Κάτι μέτρα έχουν ανακοινωθεί για να περιορίσουν το φαινόμενο και τουλάχιστον να μην καταστρέψουν τις γειτονιές αλλά όταν βρέχει το χρήμα βρίσκει τρόπο ο πολίτης να ξεφύγει τον έλεγχο.  

Καταστρέφει όμως το Airbnb την γειτονιά και το κέντρο; Καταρχάς φέρνει χρήμα.  Έχεις ένα δυάρι στο κέντρο, φέρνεις ένα συνεργείο στο αλλάζει σε δύο στούντιο και νοικιάζεις με την νύχτα.  Βοηθάει τον τουρισμό. Η Θεσσαλονίκη έχει ανάγκη από ξενοδοχεία. Τα περισσότερα ξενοδοχεία είναι σταθερά fully booked από μήνες.  Έχουμε αναπτύξει το αεροδρόμιο και περηφανευόμαστε που έχει ανέβει ο τουρισμός αλλά δεν έχουμε που να τους βάλουμε. Το Airbnb έχει ανοίξει τις γειτονιές στους τουρίστες.  Δεν μπορείς να φανταστείς τι όμορφα να ταξιδεύεις σε μια πόλη και να μπορείς να την ζήσεις από μέσα. Να μένεις στην καρδιά της. Να αισθάνεσαι την ανάσα της. Θυμάμαι που πήγαμε στο Άμστερνταμ και το έζησα μακρυά από την ματαιοδοξία του τουρίστα.  Το διαμέρισμα βρισκόταν σε μια όμορφη μικρή γειτονιά που δεν θα μπορούσε να φιλοξενήσει ένα ξενοδοχείο. Έκανα τις αγορές μου στο τοπικό παντοπωλείο και μέσα στο διαμέρισμα βρέθηκα σε απόσταση αναπνοής με τα βιβλία, τα CDs και τα προσωπικά αντικείμενα του ιδιοκτήτη.  Είχα ξαναπάει στο Άμστερνταμ. Αυτή την φορά όμως, το είχα ζήσει μέσα από την πνοή της γειτονιάς. Και στη Θεσσαλονίκη το ίδιο. Ο τουρίστας που θα μείνει στην γειτονιά, θα γνωρίσει την πόλη από μέσα. Θα κρατήσει την ανάσα της μέσα από τα πνευμόνια της. Θα φάει το τοπικό φαγητό από το στενό της γειτονιάς που μένει.  

Όμως πόσα διαμερίσματα έχουν απομείνει που οι ιδιοκτήτες τους τα νοικιάζουν όταν βρίσκονται σε διακοπές; Αυτή ήταν η ιδέα του Airbnb.  Πας διακοπές; Θέλεις να βγάλεις κάποια χρήματα όσο εσύ απουσιάζεις; Το διαμέρισμά σου μπορεί με τα χρήματα που θα κάνεις μέσο του Airbnb, και εάν εμπιστεύεσαι ότι δεν θα σου το αδειάσουν,  γιατί υπάρχει και αυτή η πιθανότητα, να σου ξεπληρώσει όσα ξόδεψες στις διακοπές. Από τότε που ξεκίνησε η ιδέα, στο σήμερα που έχει περάσει σε μια ανεξέλεγκτη κατάσταση έχουνε αλλάξει τα πράγματα. Το παράδειγμα της Πλουτάρχου στο κέντρο της Θεσσαλονίκης σου θυμίζει ότι, όταν ο καπιταλισμός επεκτείνεται χωρίς έλεγχο, έχει την δύναμη να τα καταστρέψει όλα στο πέρασμά του.  Μπορεί τα εστιατόρια και τα μπαράκια του κέντρου να κάνουν δουλειά αλλά ο θεσσαλονικιός που θέλει να αγοράσει ένα διαμέρισμα στο κέντρο ή ακόμα και να το νοικιάσει θα δυσκολευτεί πολύ. Συναγωνίζεται με το Airbnb. Οι τιμές έχουν διώξει τους πολίτες στα περίχωρα της πόλης. Μια μεσίτης, μου το επιβεβαίωσε. Δεν μπορείς να βρεις τίποτε στο κέντρο, μου είπε. Όλοι τα έχουν στο Airbnb. Έτσι τα βγάζουν.  Το κέντρο της πόλης αλλάζει τους κατοίκους του κάθε εβδομάδα με την αλλαγή φρουράς στα δωμάτια της αγοράς. Βαλίτσες πηγαινοέρχονται στους διαδρόμους και τα δυάρια έχουν μεταμορφωθεί σε στούντιο στο στυλ του Travelodge. Φτηνά και απρόσωπα. Στο ξενοδοχείο τουλάχιστον γνωρίζεις την ποιότητα που θα σου προσφέρουν. Στα δωμάτια του Airbnb παίζεις με την τύχη. Και το ίδιο συμβαίνει και με τους ιδιοκτήτες.  Δεν ξέρεις ποιός θα σου έρθει. Θα τύχουν οι φορές που οι επισκέπτες θα σου κάνουν το δωμάτιο καλοκαιρινό. Συνέβη σε γνωστό μου που νοικιάζει μέσω Airbnb ένα διαμέρισμα στο Λονδίνο. Του το νοίκιασαν για ένα βράδυ και το κάνανε αγνώριστο. Έκλαιγε ο άνθρωπος. Και βέβαια δεν αναφέρθηκα στην φοροδιαφυγή. Ένα ξενοδοχείο θα πληρώσει τους φόρους του, θα προσλάβει επίσημα προσωπικό. Στο Airbnb μπορεί και να ξεχάσεις να δηλώσεις όλα τα έσοδα. Δεν έχεις προσωπικό. Μια καθαρίστρια χρειάζεσαι που την πληρώνεις με την ώρα.

Η οδός Airbnb είναι μια πραγματικότητα που έχει αλλάξει τις γειτονιές του κόσμου αλλά και την εμπειρία του ταξιδιώτη στον κόσμο.  Οι επιλογές μας, που θα μείνουμε, έχουν αυξηθεί. Όπως έχουν και οι τιμές των ακινήτων στο κέντρο. Τα δυάρια έχουν μεταμορφωθεί σε απρόσωπα στούντιο που όμως μπορούν να απορροφήσουν τα αυξανόμενα νούμερα του τουρισμού. Η οδός Airbnb βρίσκεται εδώ και θα μείνει. Η συμπεριφορά μας γύρω από αυτό το φαινόμενο, η τοποθέτηση της τοπικής αρχής και ο κρατικός έλεγχος της αγοράς, θα είναι το κλειδί για την μελλοντική κατεύθυνση αυτής της οικονομικής πρότασης, που έχει αλλάξει τους ιστούς στο σύστημα της μορφής που θα πάρουν οι πόλεις του κόσμου.