Οι νομικές διαστάσεις της ευθύνης του πρωθυπουργού
Άλλο η εθνική ασφάλεια και άλλο η παραμονή στην εξουσία.
Τις τελευταίες ημέρες πύκνωσε η συζήτηση σχετικά με τις νομικές διαστάσεις της ευθύνης του πρωθυπουργού.
Οι περισσότερες, όλες όσες έχω τουλάχιστον παρακολουθήσει, είναι κατά τη γνώμη μου επιπόλαιες ή εσφαλμένες. Είναι σημαντικό ωστόσο να εκφέρονται.
Η παρέμβαση Βενιζέλου είναι πολιτικά σημαντική, εξαιρετικά σημαντική πολιτικά. Θεωρώ ωστόσο ότι (καταληκτικά) είναι εσφαλμένη. Παρά τις σχετικές ρυθμίσεις Συντάγματος και νόμου περί του ειδικού καθεστώτος του βουλευτικού απορρήτου που ορθώς αναφέρονται, δεν υφίσταται δικαιοδοτικό όργανο, εθνικό ή ευρωπαϊκό, στην εποχή μετά την 11η Σεπτεμβρίου και μετά την οικονομική κρίση που θα περιόριζε το «περιθώριο εκτίμησης», που θα αμφισβητούσε το εξαιρετικό δικαίωμα του κράτους να ορίζει κατά το δοκούν την εξαίρεση (εθνική ασφάλεια, εθνική οικονομία κτλ.).
Ούτε αυτό το δικαίωμα ή περιθώριο αμφισβητείται ή αναιρείται λόγω τυχόν προβλημάτων ή ελλείψεων της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης [8(2) ΕΣΔΑ]. Ο πρωθυπουργός το γνωρίζει. Το είδαμε στις συντάξεις, το είδαμε στο PSI. Και αυτά, αλίμονο, ο Ευάγγελος Βενιζέλος τα γνωρίζει καλά.
Η επίγνωση αυτή λιγότερο προσδιορίζει το νομικά εσφαλμένο της θέσης του, παρά αναδεικνύει την πολιτική σημασία της παρέμβασής του, η οποία εγκυμονεί εξελίξεις.
Τα παραπάνω με κάνουν να πιστεύω, από την πρώτη στιγμή που ανέκυψε το ζήτημα, ότι το πραγματικό πρόβλημα εντοπίζεται (και πρέπει να εντοπίζεται) στο μοντέλο διακυβέρνησης Μητσοτάκη (επιτελικό κράτος) που λόγω του υπερβολικά συγκεντρωτικού (ευφημισμός του ολοκληρωτικού) του χαρακτήρα δεν επιτρέπει κανένα περιθώριο δημοκρατικού και θεσμικού ελέγχου, ικανού να αποτρέψει την αυθαίρετη επίκληση του εξαιρετικού δικαιώματος για λόγους πραγματικά άσχετους με την εξαίρεση.
Γιατί, φίλοι μου, άλλο η εθνική ασφάλεια και άλλο η παραμονή στην εξουσία. Τα λοιπά επιτείνονται από το ύφος του βασιλέως.
*O Δημήτρης Ακριβούλης, είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας – Επισκέπτης Καθηγητής, Τμήμα Διεθνών Σχέσεων, Πανεπιστήμιο Bilkent
