Παράπλευρες απώλειες

Όταν είσαι επτά χρόνων, δε χρειάζεται να κάνεις μακροπρόθεσμα σχέδια. Το πρώτο παγωτό το Μάη, το πρώτο μπάνιο του καλοκαιριού, ίσως κατασκήνωση. Ξεγνοιασιά. Τα άλλα θα έρθουν μόνα τους. Το γυμνάσιο, να μεγαλώνεις, τα κορίτσια, ένα φιλί σ’ ένα πάρκο, όνειρα για το τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις, οι εξετάσεις, το πανεπιστήμιο, η φοιτητική ζωή, μόνος, διακοπές με τους φίλους σου, οι γονείς σου να καμαρώνουν που μεγαλώνεις, τα άχαρα αστεία στο στρατό, η πρώτη σου δουλειά, μια σχέση μ’ ένα κορίτσι όπως την ονειρεύτηκες, μια οικογένεια, τα προβλήματα της ζωής. Τα χρόνια που περνούν ευτυχισμένα ή δυστυχισμένα, ο Χρόνος, ευεργέτης ή χαιρέκακος. Τα κατορθώματα σου. Η ζωή. Όταν είσαι επτά χρονών, απλώνεται μπροστά σου σαν ένα λιβάδι γεμάτο πράσινο χορτάρι, μια πλαγιά ξελογιάστρα που σε καλεί να κυλιστείς κατά μήκος της μέχρι τέλους.

Ο Χρήστος ήταν επτά. Πήγε στην εκκλησία για την Ανάσταση. Καμάρωνε και τον παπά πατέρα του που πρωταγωνιστούσε. Τα υπόλοιπα δεν αποτελούν μέρος του δικού του παραμυθιού. Στις ειδήσεις είπαν ότι τραυματίστηκε, όταν κάποιος πέταξε στο μάτι του μια φωτοβολίδα. Στην πασχαλινή Χαλκίδα. Τρεις μέρες μετά είπαν ότι εξέπνευσε στο Νοσοκομείο. Το πάλεψε γενναία να δει το παρακάτω. Ο θάνατος δεν είχε την ίδια γνώμη με κείνον. Η δολοφονία του μας απασχόλησε για λίγο. Ένα δικαστήριο θα αποδώσει δικαιοσύνη. Κάποιος θα καταδικαστεί για κάποια χρόνια. Θα επιστρέψει αργότερα στη δική του ζωή. Ο ελληνικός εμφύλιος θα συνεχιστεί και το επόμενο Πάσχα.

Πέρσι Μεγάλο Σάββατο στα Φηρά της Σαντορίνης με είχαν προειδοποιήσει πως το βράδυ μας περιμένει πόλεμος. Όταν φτάσαμε στο χωριό όμως όλα ήταν βουβά. Έξω από το κέντρο υγείας μαυροφορεμένες γυναίκες βουβές. Μια έκρηξη σε μια αποθήκη αυτοσχέδιων πυρομαχικών είχε στερήσει από έναν άλλο Χρήστο το παρακάτω του δικού του έργου. Ακόμα θυμάμαι το βουβό πόνο στο νησί. Φέτος είδα στην τηλεόραση ότι όλα έγιναν κανονικά. Τα πυρομαχικά λειτούργησαν σωστά. Ο θρήνος μεταφέρθηκε στη Χαλκίδα. Του χρόνου υπάρχουν άλλες υποψήφιες πόλεις. Και με το θυμό που θα έχει συσσωρευτεί, μετά από έναν ακόμα χρόνο κρίσης που θα έχει μεσολαβήσει, νομίζω ότι το επόμενο Πάσχα πρέπει να ετοιμαζόμαστε για πόλεμο. Ο Χρήστος στο μεταξύ θα είναι μια μακρινή ανάμνηση. Πού χώρος για μνήμη;