Άγιον Όρος: Κάνοντας ένα άλμα στην ιστορία.

Λέξεις-εικόνες: Σωτήρης Κοϊκόπουλος

Τι να πρωτοπεί κανείς για το Άγιο Όρος; Μια εξόρμηση εκεί είναι μια ιδέα που δελεάζει τους πάντες. Όπως και να προσεγγίσει κανείς το μέρος αυτό, θρησκευτικά, φυσιολατρικά, περιηγητικά ή ιστορικά θα βρει τόσο ενδιαφέρον που σίγουρα θα θελήσει να επιστρέψει. Αυτός που ξεκινάει το ταξίδι, ξέρει πως μπαίνει σε ένα τόπο χαμένο στην ιστορία και στην παράδοση μια και η υπερχιλιετής, διαρκής παρουσία του καθώς και ο αυστηρός αποκλεισμός σε οτιδήποτε θηλυκό σε συνδυασμό με τη μυσταγωγία και τις υπόλοιπες ιδιαιτερότητες στα ωράρια, στη διατροφή και σε κάθε άλλη εκδήλωση κάνουν αυτό το μέρος μοναδικό και την επίσκεψη μια εμπειρία ανεπανάληπτη. Ξεκινήσαμε με το καράβι από την Ουρανούπολη και πολύ σύντομα αντικρίσαμε τα πρώτα δείγματα της αγιορείτικης αρχιτεκτονικής. Τους αρσανάδες των μοναστηριών που βρίσκονται στην ενδοχώρα, όπου φυλάσσουν τις βάρκες και τα σύνεργα της ψαρικής. Μέχρι να φτάσουμε στη Δάφνη το καράβι έπιασε και σε τρεις παραθαλάσσιες μονές, Δοχειαρίου, Ξενοφώντος και Παντελεήμονος. Είχαμε ήδη εντυπωσιαστεί. Τα αγέρωχα μοναστήρια στέκονταν περήφανα και αδιάφορα στο θαυμασμό μας. Από τις πρώτες στάσεις ήδη κάποιοι μοναχοί αλλά και προσκυνητές άρχισαν να αποβιβάζονται. Όλοι οι υπόλοιποι βγήκαμε στη Δάφνη. Από εκεί άρχισε ο καθένας να παίρνει το δρόμο του, αρχικά για τις Καριές, την πρωτεύουσα και στη συνέχεια για κάποιο μοναστήρι, κελί, σκήτη όπου θα έβρισκε καταφυγή, τόσο υλική όσο και πνευματική, για όποιον την αναζητούσε. Οι Καριές είναι μια μεσαιωνική ιδιαίτερη πρωτεύουσα. Τα παλιά κτήρια και η ελάχιστη κίνηση από οχήματα δημιουργούν ένα κλίμα που πολύ απέχει από αυτό της Ουρανούπολης όπου βρισκόμασταν μόλις μερικές ώρες πριν. Εκεί βρίσκεται και το Πρωτάτο, η πιο παλιά εκκλησία στο Όρος με τη θαυμάσια αγιογράφηση του Μανουήλ Πανσέληνου.

Πήραμε το μονοπάτι και μετά από μερικές ώρες, φτάνοντας στο μοναστήρι, κατευθυνόμαστε στο αρχονταρίκι. Εκεί, πάντα, μας περιμένει ένα ποτήρι δροσερό νερό, καφές και λουκούμι και ίσως λίγο ψωμί, καμιά ντομάτα και τυρί για να γιατρέψουμε την πείνα από τη διαδρομή. Ο αρχοντάρης περιμένει να υποδεχτεί τους κουρασμένους περιηγητές. Μας έστειλαν σε κάποιο κελί για να βολευτούμε μια και θα διανυκτερεύαμε εκεί. Ο χρόνος στο μοναστήρι κυλάει ανάμεσα στις διάφορες τελετές στην εκκλησία. Όρθρος, λειτουργία, αγρυπνία, πανηγύρεις, εσπερινός, απόδειπνο και άλλες αφορμές για προσευχή καλούν τους μοναχούς και τους λαϊκούς σε πολύωρες παρουσίες στο Καθολικό της μονής ξεκινώντας πολύ πριν ξημερώσει. Κάθε μέρα. Εδώ και αιώνες. Μετά την εκκλησία όλοι κατευθυνόμαστε στην τράπεζα όπου φροντίζουμε το σώμα με φαγητό αλλά και την ψυχή ακούγοντας τα λόγια του αναγνώστη που διαβάζει κάποιο θρησκευτικό κείμενο. Με τη δύση του ήλιου είναι μεσάνυχτα, σύμφωνα με τη βυζαντινή παράδοση. Γνωρίζοντας πως η επόμενη μέρα αναμένεται εξίσου απαιτητική όλοι πηγαίνουν από νωρίς στα κελιά τους για ύπνο. Το δικό μας ήταν ένας μικρός χώρος με 2 κρεβάτια με ολόλευκα σεντόνια, ένα τραπεζάκι με δυο καρέκλες και την εικόνα της Παναγίας στον τοίχο. Όπως πύκνωνε το σκοτάδι, το δωμάτιο και οι διάδρομοι του ξενώνα φωτίζονταν ελάχιστα από τις λίγες λάμπες πετρελαίου. Ξαπλώνοντας στα καθαρά σεντόνια, στο ημίφως, στην απόλυτη γαλήνη του τόπου, μέσα στο αρχαίο κελί με το ξεφλουδισμένο ταβάνι, αισθανόμουν πως ταξίδευα στην ιστορία. Ποιος ξέρει ποια φαντάσματα του παρελθόντος θα κοιμηθούν απόψε μαζί μας. Προσπαθώ να φανταστώ τους περιηγητές του παρελθόντος που ανάμεσα σε αυτούς τους τοίχους αναζητούσαν τη γνώση τόσο την κοσμική αλλά πολύ περισσότερο τη χριστιανική, ελπίζοντας να κατακτήσουν τον τρόπο της λύτρωσης. Η αίσθηση της ζωντανής ιστορίας είναι πάντα παρούσα καθώς τα βλέφαρα βαραίνουν.

Μέχρι περίπου τις 04:00 όπου ένα χτύπημα στην πόρτα μας ειδοποίησε πως ήταν ώρα για την πρώτη προσευχή της μέρας. Με μηχανικές κινήσεις, μέσα στο σκοτάδι κατεβήκαμε στην εκκλησία. Η πρωινή προσευχή ήταν μια  εμπειρία. Ήμασταν μόνο 4 λαϊκοί, παραδομένοι στις ουράνιες ψαλμωδίες των ανθρώπων που έχουν επιλέξει να αφιερώσουν τη ζωή τους στη λατρεία του Θεού που πιστεύουν. Μέσα στο ελάχιστο φως των κεριών και στην απόλυτη ησυχία της φύσης. Μετά τη λειτουργία και την τράπεζα είχαμε ξυπνήσει για καλά. Ο ήλιος είχε πια ανεβεί και για άλλη μια φορά όπως γίνεται εδώ και αιώνες θώπευε τις στέγες του μοναστηριού και τον τρούλο της εκκλησίας. Γεμίσαμε τα παγούρια μας δροσερό νερό από τη βρύση, χαιρετίσαμε τον αρχοντάρη και περάσαμε την πύλη του μοναστηριού για να πάρουμε και πάλι το δρόμο μας στο πολυπερπατημένο μονοπάτι στο δάσος.

Περισσότερες πληροφορίες για το Άγιον Όρος στο www.visitmountathos.eu